We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Aantal bonkaarten opgeplakt op een wit papier. Waaronder: textielkaart; bonkaart voor 3de en 4de periode 1949; voor vouwen geboren in 1931 of vroeger; versnaperingen; vaste brandstoffen; 5de t/m 8ste periode 1949

Aantal bonkaarten opgeplakt op een wit papier. Waaronder: textielkaart; bonkaart voor 3de en 4de periode 1949; voor vouwen geboren in 1931 of vroeger; versnaperingen; vaste brandstoffen; 5de t/m 8ste periode 1949

Diverse Bonkaarten

Plaatsen in kamp Westerbork

Woonoord Schattenberg

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam om ten kantore te komen. Datum: 1943-08-23

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam om ten kantore te komen. Datum: 1943-08-23

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-04-05 Onderwerp: het lot van Gerard Gans, die op 6 april 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-04-05 Onderwerp: het lot van Gerard Gans, die op 6 april 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Gerard Gans

Abraham Pots werd op 24 juli 1942 op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag gefusilleerd. Zijn lichaam is niet teruggevonden of geïdentificeerd.&nbsp;

Papiergeld Biljet van 5 francs Banque de L'Algerie

Papiergeld Biljet van 5 francs Banque de L'Algerie

Papiergeld Algerije

Van: Lt. Buijvoets (namens het Commissariaat van het Militair Gezag) Aan: Heijmans-de Lange, Joela en dochter Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-05 Onderwerp: Joela heeft een verblijfsadres in Roden gevonden en mag het kamp met haar dochter verlaten.

Van: Lt. Buijvoets (namens het Commissariaat van het Militair Gezag) Aan: Heijmans-de Lange, Joela en dochter Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-05 Onderwerp: Joela heeft een verblijfsadres in Roden gevonden en mag het kamp met haar dochter verlaten.

Verklaring dat Joela Heijmans-de Lange en haar dochter kamp Westerbork mogen verlaten

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 368 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hertz, Fannij Sophia Emma geb. 24-04-79 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 368 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hertz, Fannij Sophia Emma geb. 24-04-79 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Fannij Sophia Emma Hertz

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 367 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dijk, Isaac geb. 24-03-85 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 367 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dijk, Isaac geb. 24-03-85 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac van Dijk

Van: Oostwoud fabrieken&nbsp; Aan: Groeneveldt, A.C.&nbsp; Plaats: Franeker&nbsp; Datum: 1940-04-02&nbsp; Onderwerp: offerte voor brancards.

Van: Oostwoud fabrieken&nbsp; Aan: Groeneveldt, A.C.&nbsp; Plaats: Franeker&nbsp; Datum: 1940-04-02&nbsp; Onderwerp: offerte voor brancards.

Brief van Oostwoud fabrieken aan A.C. Groeneveldt

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring

Speelgoed Houten rammelaar, gemaakt in de speelgoedmakerij van het kamp Westerbork. Geillustreerd met verschillende figuurtjes.

Speelgoed Houten rammelaar, gemaakt in de speelgoedmakerij van het kamp Westerbork. Geillustreerd met verschillende figuurtjes.

Houten rammelaar gemaakt in kamp Westerbork

Lijst met namen en lijst met voedselrantsoen

Lijst met namen en lijst met voedselrantsoen

Lijst met namen en voedselrantsoenen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 07-06-1943 Nr. 338 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Beer, de, Fronica geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 02-06-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 07-06-1943 Nr. 338 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Beer, de, Fronica geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 02-06-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Fronica de Beer

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd. Op de achtergrond barak 21 en 52 (links).

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd. Op de achtergrond barak 21 en 52 (links).

Van: Distributiekantoor Amsterdam Aan: van Dam, A. A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-02 Onderwerp: inlevering brandstoffenkaart, stamkaart Delfzijl, no 4901.

Van: Distributiekantoor Amsterdam Aan: van Dam, A. A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-02 Onderwerp: inlevering brandstoffenkaart, stamkaart Delfzijl, no 4901.

Bewijs van Inlevering Brandstoffenkaart 1942/1943

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: afdeling Buitendienst Plaats: Heemstede Datum: 1945-08-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11377 inzake materiaalhuur: spoor, wissels, railbuiger, een dommekracht, kiepwagens, dwarsliggers en een locomotief (eigendom steenfabriek ‘Over-Betuwe’).

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: afdeling Buitendienst Plaats: Heemstede Datum: 1945-08-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11377 inzake materiaalhuur: spoor, wissels, railbuiger, een dommekracht, kiepwagens, dwarsliggers en een locomotief (eigendom steenfabriek ‘Over-Betuwe’).

Rekening van Tolk&Co in verband met huur van spoorwegmaterieel aan de afdeling Buitendienst van het Interneringskamp Westerbork

Van: Tolk&amp; Co., Handelsonderneming Aan:&nbsp;Westerbork, Interneringskamp Plaats: Heemstede Datum: 1945-06-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11286, betreffende huur van spoor, spoorwegmaterieel en een locomotief (kapot sinds maanden, retour naar Wageningen op 15-08). Tolk bemiddeld ook namens andere spoorwegmaterieel verhuurbedrijven.

Van: Tolk&amp; Co., Handelsonderneming Aan:&nbsp;Westerbork, Interneringskamp Plaats: Heemstede Datum: 1945-06-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11286, betreffende huur van spoor, spoorwegmaterieel en een locomotief (kapot sinds maanden, retour naar Wageningen op 15-08). Tolk bemiddeld ook namens andere spoorwegmaterieel verhuurbedrijven.

Rekening van Tolk&Co in verband met huur van spoorwegmaterieel

Verslag Geschreven door Morris Zomerplaag Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-08 Onderwerp: repatriering; terugkeer in Amsterdam; omstandigheden in Bergen-Belsen; transport van Bergen-Belsen naar Theresienstadt; Tröbitz ; bevrijding door de Russen; plundering van het dorp Blz.: 6

Verslag Geschreven door Morris Zomerplaag Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-08 Onderwerp: repatriering; terugkeer in Amsterdam; omstandigheden in Bergen-Belsen; transport van Bergen-Belsen naar Theresienstadt; Tröbitz; bevrijding door de Russen; plundering van het dorp Blz.: 6

Verslag van Morris Zomerplaag

Foto van Abraham Roos

Verzoekpasje&nbsp; Van: Cohen, Jules&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: een verzoek om hem wegens een dringende dienstopdracht door te laten, uitgeschreven door de Arbeitszentrale.

Verzoekpasje&nbsp; Van: Cohen, Jules&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: een verzoek om hem wegens een dringende dienstopdracht door te laten, uitgeschreven door de Arbeitszentrale.

Barakken in het kamp Westerbork &nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Barakken in het kamp Westerbork &nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Rozettavan Gelder

Rozetta
van Gelder