In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Brief van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het bewakingspersoneel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: de disciplinaire maatregelen die het bewakingspersoneel kan verwachten bij het plegen van onregelmatigheden.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het bewakingspersoneel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: de disciplinaire maatregelen die het bewakingspersoneel kan verwachten bij het plegen van onregelmatigheden.

Mededeling van J.G. Buijvoets aan het bewakingspersoneel

Plaatsen in kamp Westerbork

Heidelager

Van: van opa en oma Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: ze zijn blij dat Chaja het zo naar haar zin heeft (fietsen en met mooie poppen spelen); ze hebben Eddy bezocht, hij zag er goed uit; in de stad is het erg warm; ze stopt met schrijven, opa heeft honger…

Van: van opa en oma Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: ze zijn blij dat Chaja het zo naar haar zin heeft (fietsen en met mooie poppen spelen); ze hebben Eddy bezocht, hij zag er goed uit; in de stad is het erg warm; ze stopt met schrijven, opa heeft honger…

Brief van oma en opa aan Chaja van Bergen vanuit Amsterdam

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: belangstellenden Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951 Onderwerp: voorwaarden inzake verkoop (inventaris) op afbraak van het crematorium te Westerbork&nbsp; Met kopie van de advertentie uit de krant.&nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: belangstellenden Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951 Onderwerp: voorwaarden inzake verkoop (inventaris) op afbraak van het crematorium te Westerbork&nbsp; Met kopie van de advertentie uit de krant.&nbsp;

Brief van de houtvester Assen met richtlijnen voor de potentiele sloper van het crematorium

Van: Commandant van Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Aan: Matrassenfabriek 'Dema' te Groningen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Enveloppe waarin de brief met de offerte voor de Matrassenfabriek Dema zat.

Van: Commandant van Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Aan: Matrassenfabriek 'Dema' te Groningen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Enveloppe waarin de brief met de offerte voor de Matrassenfabriek Dema zat.

Enveloppe waarin de brief met de offerte voor de Matrassenfabriek Dema zat

Afbraak van barakken&nbsp;met een latrine en de radiotelescopen op de achtergrond. Plaats: Westerbork, Woonoord Schattenberg Datum: 1971.

Afbraak van barakken&nbsp;met een latrine en de radiotelescopen op de achtergrond. Plaats: Westerbork, Woonoord Schattenberg Datum: 1971.

Foto van de afbraak van barakken in Woonoord Schattenberg

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0490

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0490

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

JuliaFriedenberg-Rosenbaum

Julia
Friedenberg-Rosenbaum