We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-24 Onderwerp: opsomming van (keuken)goederen die in het magazijn aanwezig zijn en derhalve niet hoeven worden besteld.

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-24 Onderwerp: opsomming van (keuken)goederen die in het magazijn aanwezig zijn en derhalve niet hoeven worden besteld.

Lijst opgemaakt van keukengoederen die in het magazijn aanwezig zijn

Van: de Jong, M. (op last &nbsp;van Kampintendant Buijvoets) Aan: Buijvoets, J.G.&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-30 Onderwerp: inventarislijst van in het kamp aanwezige radiotoestellen, kampfietsen, kantoormeubelen, woningmeubelen.

Van: de Jong, M. (op last &nbsp;van Kampintendant Buijvoets) Aan: Buijvoets, J.G.&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-30 Onderwerp: inventarislijst van in het kamp aanwezige radiotoestellen, kampfietsen, kantoormeubelen, woningmeubelen.

Lijst opgemaakt door M. de Jong voor commandant J. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Groningen Datum: 1943-04-10 Onderwerp: Werner bevindt zich in het Academisch Ziekenhuis in Groningen voor keelonderzoek. Zijn amandelen hoeven niet gepeld te worden. Hij verwonderd zich over het feit hoe schoon het in het ziekenhuis is en onder welke omstandigheden hij in Westerbork moeten leven. Hij mag de stad niet in en moet wachten totdat hij in de middag weer opgehaald wordt; in het kamp zijn de dag ervoor en in de ochtend weer veel mensen binnen gekomen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Groningen Datum: 1943-04-10 Onderwerp: Werner bevindt zich in het Academisch Ziekenhuis in Groningen voor keelonderzoek. Zijn amandelen hoeven niet gepeld te worden. Hij verwonderd zich over het feit hoe schoon het in het ziekenhuis is en onder welke omstandigheden hij in Westerbork moeten leven. Hij mag de stad niet in en moet wachten totdat hij in de middag weer opgehaald wordt; in het kamp zijn de dag ervoor en in de ochtend weer veel mensen binnen gekomen.

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit Groningen

Van: Droppers, Marechaussee Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-27 Onderwerp: Jan Droppers bedankt zijn zuster in Enschede voor het pakje met handschoenen, dat hij in kamp Westerbork, waar hij momenteel dienst doet, heeft ontvangen. Hij is er blij mee, maar heeft ze nog niet nodig omdat het niet koud is. Wat maar goed is, want anders was het een stuk zwaarder, omdat hij continu wacht moet houden, de ene week 's nachts, de andere week overdag. 's Nachts moeten ze wacht "kloppen" om het kamp heen en overdag staan ze in de torens. In het kamp zijn altijd ongeveer 10.000 Joden Er gaat bijna geen dag voorbij of er komen er weer bij, maar elke week gaan er "vast" 1200 naar Polen. Wat natuurlijk een verschrikkelijk iets is voor die mensen. Maar gelukkig hoeven zij daarbij niet te helpen, dat regelen de Joden zelf. Je moet er medelijden mee hebben, want wat de Joden momenteel aangedaan wordt kan niemand goedkeuren. Maar hun mentaliteit komt in het kamp vaak tot uiting. Ze staan met een been in het graf, maar als ze elkaar een hak kunnen zetten zullen ze het niet laten. Hij maakt het wel goed. Het eten is goed, maar er is niet veel te beleven omdat je midden op de hei zit. Vermoedelijk zal hij er de komende maanden ook wel blijven. Hij had vernomen dat zijn zuster onlangs bijna een vliegtuig op haar dak had gekregen, wat natuurlijk minder mooi is. Hij las dat ze momenteel met paardrijles bezig is. Hij heeft nu ook weer een paard gekregen, die in Groningen op stal is. De groeten aan allen.

Van: Droppers, Marechaussee Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-27 Onderwerp: Jan Droppers bedankt zijn zuster in Enschede voor het pakje met handschoenen, dat hij in kamp Westerbork, waar hij momenteel dienst doet, heeft ontvangen. Hij is er blij mee, maar heeft ze nog niet nodig omdat het niet koud is. Wat maar goed is, want anders was het een stuk zwaarder, omdat hij continu wacht moet houden, de ene week 's nachts, de andere week overdag. 's Nachts moeten ze wacht "kloppen" om het kamp heen en overdag staan ze in de torens. In het kamp zijn altijd ongeveer 10.000 Joden Er gaat bijna geen dag voorbij of er komen er weer bij, maar elke week gaan er "vast" 1200 naar Polen. Wat natuurlijk een verschrikkelijk iets is voor die mensen. Maar gelukkig hoeven zij daarbij niet te helpen, dat regelen de Joden zelf. Je moet er medelijden mee hebben, want wat de Joden momenteel aangedaan wordt kan niemand goedkeuren. Maar hun mentaliteit komt in het kamp vaak tot uiting. Ze staan met een been in het graf, maar als ze elkaar een hak kunnen zetten zullen ze het niet laten. Hij maakt het wel goed. Het eten is goed, maar er is niet veel te beleven omdat je midden op de hei zit. Vermoedelijk zal hij er de komende maanden ook wel blijven. Hij had vernomen dat zijn zuster onlangs bijna een vliegtuig op haar dak had gekregen, wat natuurlijk minder mooi is. Hij las dat ze momenteel met paardrijles bezig is. Hij heeft nu ook weer een paard gekregen, die in Groningen op stal is. De groeten aan allen.

HenrietteFreund-Fürstenberg

Henriette
Freund-Fürstenberg