In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Luchtopname van de rij telescopen met linksboven de barakken van het woonoord Schattenberg.&nbsp; Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970.

Luchtopname van de rij telescopen met linksboven de barakken van het woonoord Schattenberg.&nbsp; Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970.

Foto vanuit de lucht van de radiotelescopen en het woonoord Schattenberg

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Foto vanuit de lucht van het gebied tussen Hooghalen en het huidige HerinneringscentrumLuchtfoto van

Transport Transport dat uit Hooghalen vertrekt in derde klas rijtuigen. Mensen zwaaiend vanuit de trein Hooghalen, 1942.

Transport Transport dat uit Hooghalen vertrekt in derde klas rijtuigen. Mensen zwaaiend vanuit de trein Hooghalen, 1942.

Een deportatietrein vertrekt naar Auschwitz

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. en Lek, Trees Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-20 Onderwerp: Bram bedankt zijn moeder voor de heerlijke pakketten met o.a. fris zomergoed. Hij vraagt haar een krant op te sturen om iets te vernemen van de spannende en goede berichten. Aan Trees schrijft hij dat hij en Jeannot werken in een sloperij van onderdelen die afkomstig zijn uit Kamp Vught (waar Trees op dat moment verblijft). De werktijden zijn ‘s morgens van 7 tot kwart over 12 en ‘s middags van kwart voor 2 tot 7. Ze krijgen iedere dag samen een liter melk waar ze pap van maken. Van Trees’ ouders heeft Bram niets vernomen, maar hij heeft hen wel twee brieven gestuurd. Gisteravond was er een voetbalwedstrijd en iedere avond is er café met muziek (Johnny en Jones). Op vrijdag, zaterdag en zondagavond is er revue, die om de 4 weken veranderd.&nbsp;

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. en Lek, Trees Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-20 Onderwerp: Bram bedankt zijn moeder voor de heerlijke pakketten met o.a. fris zomergoed. Hij vraagt haar een krant op te sturen om iets te vernemen van de spannende en goede berichten. Aan Trees schrijft hij dat hij en Jeannot werken in een sloperij van onderdelen die afkomstig zijn uit Kamp Vught (waar Trees op dat moment verblijft). De werktijden zijn ‘s morgens van 7 tot kwart over 12 en ‘s middags van kwart voor 2 tot 7. Ze krijgen iedere dag samen een liter melk waar ze pap van maken. Van Trees’ ouders heeft Bram niets vernomen, maar hij heeft hen wel twee brieven gestuurd. Gisteravond was er een voetbalwedstrijd en iedere avond is er café met muziek (Johnny en Jones). Op vrijdag, zaterdag en zondagavond is er revue, die om de 4 weken veranderd.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar en Trees Lek vanuit kamp Westerbork

Portretfoto van Ferdinand Hugo Aus der Funten.&nbsp; Plaats en jaartal: onbekend.&nbsp; Aus der Funten was een SS-Hauptsturmbahnfuhrer en oorspronkelijk in Amsterdam gestationeerd, Zentralstelle Judische fur Auswanderung.

Portretfoto van Ferdinand Hugo Aus der Funten.&nbsp; Plaats en jaartal: onbekend.&nbsp; Aus der Funten was een SS-Hauptsturmbahnfuhrer en oorspronkelijk in Amsterdam gestationeerd, Zentralstelle Judische fur Auswanderung.

Foto van SS-Hauptsturmbahnfuhrer Ferdinand aus der Funten na zijn arrestatie

Binnenkomend of vertrekkend transport Mensen met bagage bij de trein. Hooghalen, 1942.

Binnenkomend of vertrekkend transport Mensen met bagage bij de trein. Hooghalen, 1942.

Mensen met bagage bij de trein in Hooghalen

luchtopname van de rij telescopen met overblijfselen van woonoord Schattenberg. Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970

luchtopname van de rij telescopen met overblijfselen van woonoord Schattenberg. Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent, Serie BB No. 9865

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent, Serie BB No. 9865

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Van: Siertsema, T.W. (Militair Gezag) Aan: de Greef, F.A. Plaats: Assen Datum: 1945-07-03 Onderwerp: opgave hoeveelheid benodigde palen voor prikkeldraadversperringen.

Van: Siertsema, T.W. (Militair Gezag) Aan: de Greef, F.A. Plaats: Assen Datum: 1945-07-03 Onderwerp: opgave hoeveelheid benodigde palen voor prikkeldraadversperringen.

Brief van T.W. Siertsema aan F.A. Greef over de hoeveelheid palen nodig voor de prikkeldraadversperringen

Van: de gemeente Rotterdam Aan: Koster, Wilhelm Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-24 Onderwerp: paspoort van Wilhelm Koster/Simon Sousa

Van: de gemeente Rotterdam Aan: Koster, Wilhelm Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-24 Onderwerp: paspoort van Wilhelm Koster/Simon Sousa

NathaliaEngelsman

Nathalia
Engelsman