In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Het treinbord

Een jongen vereeuwigd in hout

Onze Max is een reuzelieve schat…”

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-01-11, No. 64&nbsp; Inhoud: Strafmaatregel wegens het smokkelen van een brief via pakketten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-01-11, No. 64&nbsp; Inhoud: Strafmaatregel wegens het smokkelen van een brief via pakketten.

Lagerbefehl No. 64

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Werknemers in het administratiegebouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Gemengd gehuwden vrijstelling kamp Westerbork

Het zoontje van de familie Buijvoets in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Het zoontje van de familie Buijvoets in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Foto van Rinus Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant

Kok, Leo Kippen voeren Westerbork, kamp, 1943 Ingelijste tekening van Jacques Tailleur die de kippen voert. Met de tekst: Sjaakie voert elken dag zijn kippies, zij laten kakelend hun eetlust blijken. 'T is eigenlijk heelemaal niet typisch, dat Sjaakie steeds meer op'n kip gaat lijken!

Kok, Leo Kippen voeren Westerbork, kamp, 1943 Ingelijste tekening van Jacques Tailleur die de kippen voert. Met de tekst: Sjaakie voert elken dag zijn kippies, zij laten kakelend hun eetlust blijken. 'T is eigenlijk heelemaal niet typisch, dat Sjaakie steeds meer op'n kip gaat lijken!

Ingelijste tekening van Jacques Tailleur die de kippen voert gemaakt door Leo Kok

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 10 augustus 1942 - Auschwitz

De filosofe Dr Edith Stein, als karmelietes zuster Teresia Benedicta a Cruce, verhuisde op oudejaarsdag 1938 &nbsp;van Keulen naar het klooster Echt in Limburg, waar ze op 2 augustus 1942 werd gearresteerd en via Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz werd gedeporteerd. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-07 Onderwerp: Werner heeft brieven aan zijn ouders, broer en neefjes geschreven; uitstapje naar de hei met vrienden uit het kamp; er worden geen reisvergunningen meer uitgereikt; gelukkig vallen de reizen vanuit kamp Westerbork onder dienstreizen; Het wekkertje is weer in orde gebracht; op een van de nachten vlogen urenlang vliegtuigen over, één ervan vloog in brand en viel in de buurt omlaag; de brieven van Stella zijn zakelijk.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-07 Onderwerp: Werner heeft brieven aan zijn ouders, broer en neefjes geschreven; uitstapje naar de hei met vrienden uit het kamp; er worden geen reisvergunningen meer uitgereikt; gelukkig vallen de reizen vanuit kamp Westerbork onder dienstreizen; Het wekkertje is weer in orde gebracht; op een van de nachten vlogen urenlang vliegtuigen over, één ervan vloog in brand en viel in de buurt omlaag; de brieven van Stella zijn zakelijk.

SaraElsas-Elzas

Sara
Elsas-Elzas