We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: de gemeente Amsterdam Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1951-01-29 Onderwerp: betreft het overlijden van Vogeltje Kloot.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1951-01-29 Onderwerp: betreft het overlijden van Vogeltje Kloot.

Uittreksel uit het Overlijdensregister betreffende Vogeltje Kloot

Van: Wimmer, F. (namens de Rijkscommissaris) Aan: de Heeren Commissarissen-Generaal van de Nederlandse Departementen van Algemeen Bestuur Plaats: Den Haag Datum: 1941-02-21 Onderwerp: ontheffing uit hun functie betreffende Joodse ambtenaren.&nbsp;

Van: Wimmer, F. (namens de Rijkscommissaris) Aan: de Heeren Commissarissen-Generaal van de Nederlandse Departementen van Algemeen Bestuur Plaats: Den Haag Datum: 1941-02-21 Onderwerp: ontheffing uit hun functie betreffende Joodse ambtenaren.&nbsp;

Afschrift van een instructie van de Rijkscommissaris over de uitvoering van de beschikking van 4 november 1940 betreffende de ontheffing der Joden

Plaatsen in kamp Westerbork

Fürsorge

Foto van Gerard Gans

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Rechtsherstel

Compensatie

Burgemeester (kampoudste) (Benjamin) Murmelstein.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Burgemeester (kampoudste) (Benjamin) Murmelstein.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Oppakken en verzamelen

Verraad

Jodenjagers

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Kristallnacht

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Joelfeesten

Omstanders kamp Westerbork

Staatsbosbeheer

Kamporganisatie kamp Westerbork

Dienstleiders

Ziekenhuisbarakken

Tandarts

Verzet

Onderduikhulp

Gewapend verzet

Illegale pers

Joods verzet

Vervalsen persoonsbewijzen

Naziconcentratiekampen

Sobibor

1942

November 1942

1945

November 1945

Vluchtelingenpaspoort van Maud Hedeman, afgegeven door de politie-autoriteiten in Bern op 4 juli 1945 en alleen geldig in Zwitserland.

Vluchtelingenpaspoort van Maud Hedeman

Van: Velleman, W. Aan: Procee, den heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bewijs van ontvangst pakket

Van: Velleman, W. Aan: Procee, den heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bewijs van ontvangst pakket

Briefkaart van W. Velleman aan de heer Procee vanuit kamp Westerbork

1944

April 1944

Barak 70

Portrettekening Cahen, B.J. Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10/11 Portrettekening van Cahen als broeder, terwijl hij kijkt naar een foto van zijn vriendin, Wiepke (Mariette) Jilderda.&nbsp; Getekend op een briefkaart.&nbsp; Op achterkant staat geschreven: ‘Nog hartelijk gefeliciteerd en veel liefs’.

Portrettekening Cahen, B.J. Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10/11 Portrettekening van Cahen als broeder, terwijl hij kijkt naar een foto van zijn vriendin, Wiepke (Mariette) Jilderda.&nbsp; Getekend op een briefkaart.&nbsp; Op achterkant staat geschreven: ‘Nog hartelijk gefeliciteerd en veel liefs’.

DuifjeDruif-van Praag

Duifje
Druif-van Praag