In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

These are the things you will (and will not) find on this website

About this website

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Calendarium kamp Westerbork

1944

April 1944

Maart 1944

Januari 1944

December 1944

September 1944

Oktober 1944

November 1944

Februari 1944

Augustus 1944

Juli 1944

Juni 1944

Mei 1944

Van: de Rijksvoogdijraad&nbsp; Aan: Yperen, van Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-01 Onderwerp: voogdij over René Vermeulen (Grüneberg).

Van: de Rijksvoogdijraad&nbsp; Aan: Yperen, van Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-01 Onderwerp: voogdij over René Vermeulen (Grüneberg).

Brief van de Rijksvoogdijraad aan de heer van Yperen

Riolering barak 208, het voormalige casino&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Opmerking: Dit voormalige casino van de SS werd in de Schattenberg periode gebruikt als woonplek voor verplegend- en onderwijzend personeel en als keuken en eetzaal voor het niet-Moluks personeel dat inwonend was. &nbsp;&nbsp;

Riolering barak 208, het voormalige casino&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Opmerking: Dit voormalige casino van de SS werd in de Schattenberg periode gebruikt als woonplek voor verplegend- en onderwijzend personeel en als keuken en eetzaal voor het niet-Moluks personeel dat inwonend was. &nbsp;&nbsp;

Plattegrond van de riolering van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Foto van Judith Sanders gemaakt door Werner Breslauer in kamp Westerbork

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: onbekend Datum: 1946 Onderwerp: een tekening van een bloem, Chaja van Bergen, groep 16.

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: onbekend Datum: 1946 Onderwerp: een tekening van een bloem, Chaja van Bergen, groep 16.

Tekening gemaakt door Chaja van Bergen voor haar moeder vanuit Engeland

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 286 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tas, Isabella Rebecca geb. 08-07-75 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 286 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tas, Isabella Rebecca geb. 08-07-75 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isabella Rebecca Tas

Van: Grüneberg, B. Aan: de Mulder, P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: zes dagen in kamp Westerbork; ze kunnen niet op René wachten, breng hem zo spoedig mogelijk naar zijn schoonouders, verzorg hem nu en voor de toekomst, de schrijver ziet geen andere weg meer; zijn ouders (Hugo en Martha) gaan naar Vught; hij ligt zelf met hoge koorts (39/8) op bed; graag pakjes sturen; meer zullen jullie waarschijnlijk niet meer van ons horen...

Van: Grüneberg, B. Aan: de Mulder, P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: zes dagen in kamp Westerbork; ze kunnen niet op René wachten, breng hem zo spoedig mogelijk naar zijn schoonouders, verzorg hem nu en voor de toekomst, de schrijver ziet geen andere weg meer; zijn ouders (Hugo en Martha) gaan naar Vught; hij ligt zelf met hoge koorts (39/8) op bed; graag pakjes sturen; meer zullen jullie waarschijnlijk niet meer van ons horen...

Briefkaart van Bernhard Grüneberg aan familie vanuit kamp Westerbork

Onderduik

Onderduikhulp

Verraad

Onderduikomstandigheden

Ontsnappen naar het buitenland

Nationaal Steun Fonds

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 24

Van: de Voogdijraad Aan: pleegouders Datum: 1943-05-04 Onderwerp: René kwam in de crèche tegenover de Joodse Schouwburg terecht. Hij werd uiteindelijk hieruit gesmokkeld en onder een valse naam als wees ondergebracht bij pleegouders.

Van: de Voogdijraad Aan: pleegouders Datum: 1943-05-04 Onderwerp: René kwam in de crèche tegenover de Joodse Schouwburg terecht. Hij werd uiteindelijk hieruit gesmokkeld en onder een valse naam als wees ondergebracht bij pleegouders.

Vrouwtje MeijerDeen-van Kreveld

Vrouwtje Meijer
Deen-van Kreveld