In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Prov. Elektr.bedrijf Groningen Aan: Chef Machinist van het Kamp Westerbork Plaats: Groningen Datum: 1942-11-05 Onderwerp: plan uitbreiding transformatorhuis

Van: Prov. Elektr.bedrijf Groningen Aan: Chef Machinist van het Kamp Westerbork Plaats: Groningen Datum: 1942-11-05 Onderwerp: plan uitbreiding transformatorhuis

Brief Prov. Elektr. bedrijf Groningen aan de chef machinist van kamp Westerbork

Ausweis Vergunning voor het betreden van de strafbarakken, industriebarakken en ziekenhuis Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-04 Van: Vles, Henri

Ausweis Vergunning voor het betreden van de strafbarakken, industriebarakken en ziekenhuis Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-04 Van: Vles, Henri

Ausweis van Henri Vles

Van: Pol. Angestellte&nbsp; Aan: Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1944-01-27&nbsp; Onderwerp: over het weer uitvoeren van Jodentransporten na een onderbreking vanwege quarantainemaatregelen in kamp Westerbork. De transporten van 11-1-/18-01- en 25-01-1944 worden in de brief genoemd.&nbsp;

Van: Pol. Angestellte&nbsp; Aan: Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1944-01-27&nbsp; Onderwerp: over het weer uitvoeren van Jodentransporten na een onderbreking vanwege quarantainemaatregelen in kamp Westerbork. De transporten van 11-1-/18-01- en 25-01-1944 worden in de brief genoemd.&nbsp;

Brief van de Politieke Angestellte over het hervatten van transporten vanuit kamp Westerbork

Van: Piller-Locher, D. (geschreven door haar echtgenoot Levie Piller) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: algemeen briefje over omstandigheden en vraag hoe het met de familie gaat.

Van: Piller-Locher, D. (geschreven door haar echtgenoot Levie Piller) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: algemeen briefje over omstandigheden en vraag hoe het met de familie gaat.

Briefkaart van Levie Piller aan W. Rose vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Notitie over voedselrantsoenen voor kampcommandant J.G. Buijvoets

Van: Gaarlandt, burgemeester van Gasselte. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Gasselternijveen Datum: 1945-06-30 Onderwerp: de arbeidsprestatie van de landarbeiders is maximaal 80%. Dit komt waarschijnlijk door een te laag voedselrantsoen. Het voorstel wordt gedaan dit voedselrantsoen te verhogen, waardoor de arbeidsprestatie ook naar 100% gaat Bl.2: begeleidende brief van D.J. Kuenen. Onderwerp: noodzakelijkheid van verhogen voedselrantsoenen van geïnterneerden, werkzaam in de landbouw.

Van: Gaarlandt, burgemeester van Gasselte. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Gasselternijveen Datum: 1945-06-30 Onderwerp: de arbeidsprestatie van de landarbeiders is maximaal 80%. Dit komt waarschijnlijk door een te laag voedselrantsoen. Het voorstel wordt gedaan dit voedselrantsoen te verhogen, waardoor de arbeidsprestatie ook naar 100% gaat Bl.2: begeleidende brief van D.J. Kuenen. Onderwerp: noodzakelijkheid van verhogen voedselrantsoenen van geïnterneerden, werkzaam in de landbouw.

Brief van burgemeester Gaarlandt van Gasselte aan J.G. Buijvoets over voedselrantsoenen

Van: Gemeentebestuur van Gasselte te Gasselternijveen, de burgemeester Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Gasselternijveen Datum: 1945-06-30 Onderwerp: de arbeidsprestatie van de landarbeiders is maximaal 80%. Dit komt waarschijnlijk door een te laag voedselrantsoen. Het voorstel wordt gedaan dit voedselrantsoen te verhogen, waardoor de arbeidsprestatie ook naar 100% gaat.

Van: Gemeentebestuur van Gasselte te Gasselternijveen, de burgemeester Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Gasselternijveen Datum: 1945-06-30 Onderwerp: de arbeidsprestatie van de landarbeiders is maximaal 80%. Dit komt waarschijnlijk door een te laag voedselrantsoen. Het voorstel wordt gedaan dit voedselrantsoen te verhogen, waardoor de arbeidsprestatie ook naar 100% gaat.

Brief van de gemeente Gasselte aan J.G. Buijvoets over voeding van de werkzame gedetineerden

Van: Heilbut, R.E. Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-17 Onderwerp: bericht van adreswijziging. Verhuizing in kamp Westerbork, van barak 67 naar barak 63

Van: Heilbut, R.E. Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-17 Onderwerp: bericht van adreswijziging. Verhuizing in kamp Westerbork, van barak 67 naar barak 63

Briefkaart van R.E. Heilbut aan H.L. Andersen vanuit kamp Westerbork

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens.

Bewijs van verzending van een pakket aan David lierens in kamp Westerbork

Van: Lierens, A. en J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: dank voor briefkaart.

Van: Lierens, A. en J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: dank voor briefkaart.

Aronvan Dantzich

Aron
van Dantzich