In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Crematorium van interneringskamp Westerbork. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 De voorkant van het crematorium.

Crematorium van interneringskamp Westerbork. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 De voorkant van het crematorium.

Foto van het crematorium in de periode van het Interneringskamp Westerbork

Van: Haenen, V.C. (notaris) Aan: Vos, de, R. Plaats: Maastricht Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: Emil Leeraar en dochter Oeseke zijn afgereisd.

Van: Haenen, V.C. (notaris) Aan: Vos, de, R. Plaats: Maastricht Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: Emil Leeraar en dochter Oeseke zijn afgereisd.

Brief van notaris V.C. Haenen aan R. de Vos vanuit Maastricht over het vetrek van Emile Leraar en zijn dochter

Foto van Lina Sommerfeld-Wald

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna,&nbsp; Adres: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: De schrijver hoopt dat zijn zus voorlopig in Westerbork mag blijven. Het is beter in Westerbork te zitten dan ergens in Polen of wie weet waar. ‘Daar kunnen we je niets sturen’. Truus: ‘Ik kan me helemaal niet voorstellen hoe jullie daar nu allemaal leven. Bij alles denk ik bijna: hoe zal dat nu op Westerbork gaan en wat zouden ze daar nu doen? Of wat zouden ze daar voor eten krijgen?'… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna,&nbsp; Adres: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: De schrijver hoopt dat zijn zus voorlopig in Westerbork mag blijven. Het is beter in Westerbork te zitten dan ergens in Polen of wie weet waar. ‘Daar kunnen we je niets sturen’. Truus: ‘Ik kan me helemaal niet voorstellen hoe jullie daar nu allemaal leven. Bij alles denk ik bijna: hoe zal dat nu op Westerbork gaan en wat zouden ze daar nu doen? Of wat zouden ze daar voor eten krijgen?'… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Brief van J. Kortoef en Truus Piket aan Anna Polak-Kortoef

Omstanders kamp Westerbork

Omwonenden van de vervolging

Omwonenden kamp Westerbork

Omwonenden spoortraject

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via Herman Kan) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Goldavan Dam-van Coevorden

Golda
van Dam-van Coevorden