In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1941

Januari 1941

Van: Geneeskundige inspectie voor Groningen, Friesland en Drenthe&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1940-10-23&nbsp; Onderwerp: opdracht om per ommegaande de namen van artsen die Joods zijn door te geven.

Van: Geneeskundige inspectie voor Groningen, Friesland en Drenthe&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1940-10-23&nbsp; Onderwerp: opdracht om per ommegaande de namen van artsen die Joods zijn door te geven.

Brief van de Geneeskundige inspectie voor Groningen, Friesland en Drenthe over Joodse artsen

Namenlijsten Betreft namen van personen die dienst hadden in de registratiebarak. Met nummering en indeling van tafels

Namenlijsten Betreft namen van personen die dienst hadden in de registratiebarak. Met nummering en indeling van tafels

Lijst met namen van personen die betrokken waren bij de registratie van een binnenkomend transport

Stromatrassen. Stromatrassen. Kamp Westerbork, jaar onbekend. Gevangenen te werk gesteld om stromatrassen vullen.

Stromatrassen. Stromatrassen. Kamp Westerbork, jaar onbekend. Gevangenen te werk gesteld om stromatrassen vullen.

Kampgevangenen maken stromatrassen

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-04-26&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Gemengd-gehuwden met een G1 verklaring dienen zich te melden in de Grote Zaal.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-04-26&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Gemengd-gehuwden met een G1 verklaring dienen zich te melden in de Grote Zaal.

Bekendmaking voor gemengd-gehuwden met een G1 verklaring zich te melden in de Grote Zaal

Van: van Dam, A. Aan: het Rijksbureau voor de Distributie van textielproducten door den handel Plaats: Farmsum Datum: 1941-11-04 Onderwerp: geen confectievoorraden, kleine voorraad uitverkocht.

Van: van Dam, A. Aan: het Rijksbureau voor de Distributie van textielproducten door den handel Plaats: Farmsum Datum: 1941-11-04 Onderwerp: geen confectievoorraden, kleine voorraad uitverkocht.

Kaatje SophiaCohen-Feitsma

Kaatje Sophia
Cohen-Feitsma