In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Overzichtsfoto. Overzichtsfoto van de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, (oktober) 1939. Bouw van het Vluchtelingenkamp. Uit de Telegraaf afkomstig met het onderschrift: 'een dorp waarover veel te doen is geweest'.

Overzichtsfoto. Overzichtsfoto van de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, (oktober) 1939. Bouw van het Vluchtelingenkamp. Uit de Telegraaf afkomstig met het onderschrift: 'een dorp waarover veel te doen is geweest'.

Foto van bouw van het Centraal vluchtelingen Kamp Westerbork waar veel te doen over geweest is

Dienstwoningen. Twee dienstwoningen op de kale vlakte tijdens de aanbouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'De arbeiderswoningen Vl. kamp'.

Dienstwoningen. Twee dienstwoningen op de kale vlakte tijdens de aanbouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'De arbeiderswoningen Vl. kamp'.

van de een tweetal dienstwoningen in aanbouw in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Personeel.&nbsp; Personeel van het interneringskamp.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Adj. kampkommandant Tom Dekker, met zijn dochtertje, in gesprek met mamma, voor zijn huis (huis 1).

Personeel.&nbsp; Personeel van het interneringskamp.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Adj. kampkommandant Tom Dekker, met zijn dochtertje, in gesprek met mamma, voor zijn huis (huis 1).

Foto van Luitenant Dekker, één van de twee ondercommandanten van Interneringskamp Westerbork

Van: het Bevolkingsregister Amsterdam Aan: Nieuwkerk-v.d Bergh, Henriette Plaats: Amsterdam Datum: 1945-09-21 Onderwerp: gezin Nieuwkerk-v.d Bergh is woonachtig in Amsterdam, Richard Wagnerstraat 26.

Van: het Bevolkingsregister Amsterdam Aan: Nieuwkerk-v.d Bergh, Henriette Plaats: Amsterdam Datum: 1945-09-21 Onderwerp: gezin Nieuwkerk-v.d Bergh is woonachtig in Amsterdam, Richard Wagnerstraat 26.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister Amsterdam met de namen van Henriette Nieuwkerk-v.d Bergh en haar kinderen

Van: Loukie (Louis David Swaab) Aan: tante Kee Plaats: Datum: Onderwerp: brief door kind geschreven aan tante

Van: Loukie (Louis David Swaab) Aan: tante Kee Plaats: Datum: Onderwerp: brief door kind geschreven aan tante

Brief van Louis David Swaab aan zijn tante

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandse postwissel van Jules Cohen

Het ‘inrichten’ van leslokalen voor L.O.&nbsp;in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Het ‘inrichten’ van leslokalen voor L.O.&nbsp;in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Plattegrond met aanzichten van barak 107 in verband met verbouwing tot een schoolgebouw

Van: La Rivière, H.&nbsp; Aan: gemeentesecretarie Zuidbroek&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1940-10-&nbsp; Onderwerp: lijsten inzake ambtenaren van Joodse afkomst.

Van: La Rivière, H.&nbsp; Aan: gemeentesecretarie Zuidbroek&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1940-10-&nbsp; Onderwerp: lijsten inzake ambtenaren van Joodse afkomst.

Brief H. la Rievière aan de gemeentesecretarie Zuidbroek

Groepsfoto.&nbsp; Een groep mannen, vrouwen en kinderen gegroepeerd voor de schuurdeur van een boerderij in de omgeving van kamp Westerbork. Op de voorgrond zit in iedere geval een kampgevangene (overall met jodenster) &nbsp;

Groepsfoto.&nbsp; Een groep mannen, vrouwen en kinderen gegroepeerd voor de schuurdeur van een boerderij in de omgeving van kamp Westerbork. Op de voorgrond zit in iedere geval een kampgevangene (overall met jodenster) &nbsp;

Werken bij een boer in de omgeving van het kamp

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Van: Vegelien, R., Chef Afd. Werkverdeling Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-04 Onderwerp: tewerkstelling van grote groepen gedetineerden in Roden, Smilde en Assen. Voorstel over de verdeling van de aantallen beschikbare gedetineerden.

Van: Vegelien, R., Chef Afd. Werkverdeling Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-04 Onderwerp: tewerkstelling van grote groepen gedetineerden in Roden, Smilde en Assen. Voorstel over de verdeling van de aantallen beschikbare gedetineerden.

Verzoek van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets over werkverdeling over verschillende locaties

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: concept Kamporder betreffende Kampwacht, die bestaat uit vrouwelijke en mannelijke gedetineerden.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: concept Kamporder betreffende Kampwacht, die bestaat uit vrouwelijke en mannelijke gedetineerden.

FietjeCohen-van den Borg

Fietje
Cohen-van den Borg