We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Afgegeven april 1943 door de Joodsche Raad voor Amsterdam waarin wordt verklaard dat Frenkel, Hans geldbedragen boven het toegestane maximum t.b.v. de kassa der afdeling Lijnbaansgracht van de Joodsche Raad voor Amsterdam en afdeling Westerbork bij zich heeft te dragen.

Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam betreffende Hans Frenkel

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis van Henri Vles

Van: Vles, H. Mr. (oud kampgevangene, Joods) Aan: Hummelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken tussen administratie interneringskamp en burgerlijke stand inzake geboorte, overlijden e.d.

Van: Vles, H. Mr. (oud kampgevangene, Joods) Aan: Hummelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken tussen administratie interneringskamp en burgerlijke stand inzake geboorte, overlijden e.d.

Instructie van Henri Vles over afstemming van de administratie van het Interneringskamp en de Burgelijke Stand van de gemeente Westerbork

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Geboortekaart van Anna Elisabeth Huisman in Interneringskamp Westerbork

Van: Kockx, T.H. (kampcommandant) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: richtlijnen voor magazijn. Betreft: inkomende goederen, magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen.

Van: Kockx, T.H. (kampcommandant) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: richtlijnen voor magazijn. Betreft: inkomende goederen, magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen.

Overzicht van inkomende goederen magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen in het Interneringskamp Westerbork

Van: Polak-Van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: oktober 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van omstandigheden en de baan die haar man bij de Joodse Raad in kamp Westerbork heeft gekregen (registratie binnenkomende transporten 3-5 oktober 1942). Voorlopig uitstel van transport. Dit is winst. Het geld ook voor een aantal andere bekenden. Er hangt een bordje aan zijn bed met daarop te lezen Joodse Raad. Ze loopt al drie dagen met een brief op zak, omdat ze niemand kan vinden die het kan verzenden.&nbsp;

Van: Polak-Van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: oktober 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van omstandigheden en de baan die haar man bij de Joodse Raad in kamp Westerbork heeft gekregen (registratie binnenkomende transporten 3-5 oktober 1942). Voorlopig uitstel van transport. Dit is winst. Het geld ook voor een aantal andere bekenden. Er hangt een bordje aan zijn bed met daarop te lezen Joodse Raad. Ze loopt al drie dagen met een brief op zak, omdat ze niemand kan vinden die het kan verzenden.&nbsp;

Brief van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Waarschijnlijk uit Het Parool Datum: 1963 Artikel is geschreven door Rosa Emmering Prins Na 20 jaar - Over de 'wiedergutmachung' en oorlogsherinneringen

Waarschijnlijk uit Het Parool Datum: 1963 Artikel is geschreven door Rosa Emmering Prins Na 20 jaar - Over de 'wiedergutmachung' en oorlogsherinneringen

Krantenartikel geschreven door Rosa Emmering Prins

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notitie over de deportatie van Henri Kwieser naar Theresienstadt

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp

Van: Swaab, David Aan: Rachel Plaats: werkkamp Diever B Datum: 1942-10-01 Onderwerp: dagelijkse omstandigheden; kleding; pakjes; weersomstandigheden

Van: Swaab, David Aan: Rachel Plaats: werkkamp Diever B Datum: 1942-10-01 Onderwerp: dagelijkse omstandigheden; kleding; pakjes; weersomstandigheden

Brief van David Swaab aan Rachel vanuit werkkamp Diever B

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-27 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met nagelschuier en kam is aangekomen. Ze zal ook de post doorsturen.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-27 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met nagelschuier en kam is aangekomen. Ze zal ook de post doorsturen.&nbsp; Met enveloppe

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Palache, Jules, Lies en Els Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-04-23 Onderwerp: ze mogen 1x in de veertien dagen schrijven; nog niets gehoord van Siegfried of Jack Querido; de tijd dringt. ze maken zich ongerust; bedankt voor de pakketjes; ook in de Schouwburg de goederen die toegestuurd waren ontvangen; brief is tien dagen onderweg, gedeelte van het gevraagde is reeds verzonden…; Jules en Lies zien elkaar gedurende een groot deel van de dag…

Van: Palache, Jules, Lies en Els Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-04-23 Onderwerp: ze mogen 1x in de veertien dagen schrijven; nog niets gehoord van Siegfried of Jack Querido; de tijd dringt. ze maken zich ongerust; bedankt voor de pakketjes; ook in de Schouwburg de goederen die toegestuurd waren ontvangen; brief is tien dagen onderweg, gedeelte van het gevraagde is reeds verzonden…; Jules en Lies zien elkaar gedurende een groot deel van de dag…

Brief van Jules en Lies vanuit kamp Westerbork en een brief van Els

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Brief van Jules Palache dat hij met Lies onderweg is naar kamp Westerbork

Gelukwensch Telegram&nbsp; Van: Geldere, van, Miep Aan: Philips, Arthur Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd met uw verjaardag.

Gelukwensch Telegram&nbsp; Van: Geldere, van, Miep Aan: Philips, Arthur Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd met uw verjaardag.

Telegram met felicitatie voor Arthur Philips vanuit Amsterdam

Enveloppe met aantekeningen over de barakken waar Jules en Liesje in kamp Westerbork zijn ondergebracht

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag&nbsp; Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-15 Onderwerp: instructies in verband met de registratie van de Joodse inwoners.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag&nbsp; Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-15 Onderwerp: instructies in verband met de registratie van de Joodse inwoners.

Instructies voor de Voorlichtingsbureaus van de Joodse Raad in Den Haag in verband met de registratie van de Joodse inwoners

Van: het Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Nieuwkerk-v.d. Bergh, H.E. Plaats: Den Haag Datum: 1942-09-28 Onderwerp: over vrijstelling van werken in een Joods werkkamp of in het buitenland.

Van: het Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Nieuwkerk-v.d. Bergh, H.E. Plaats: Den Haag Datum: 1942-09-28 Onderwerp: over vrijstelling van werken in een Joods werkkamp of in het buitenland.

Brief van het Departement van Binnenlandse Zaken over vrijstelling van werken in een Joods werkkamp of in het buitenland

Van: Gemmeker, A. K. Aan: Lampie, Simon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: vrijstelling van transport op basis van gedoopte papieren.

Van: Gemmeker, A. K. Aan: Lampie, Simon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: vrijstelling van transport op basis van gedoopte papieren.

Verklaring dat Simon Lampie op basis van zijn gedoopte papieren niet op transport hoeft te gaan

Fotoalbum Bevat foto's van Ruth David en haar moeder Frime David-Heller.&nbsp; Een groot aantal foto's zijn gemaakt rondom één van de dienstwoningen in Kamp Westerbork (de eerste woning naast het ziekenhuis, later wordt het casino hier nog tussen gebouwd). Van het Casino bevindt zich ook een afbeelding in het fotoboek, evenals het Oranjeknaal en verschillende plekken rond het kamp. Het eerst schooljaar na de bevrijding van kamp Westerbork ging Ruth naar de lagere school in Hooghalen, omdat Ruths vader Ernst een aanstelling als chef-kok in het Interneringskamp had gekregen. In de doorgangsperiode woonde het gezin in barak 10, tegenover de Centrale Keuken. Na de bevrijding van het kamp kwam het gezin weer in dezelfde dienstwoning terecht. Datum: 1940-1945

Fotoalbum Bevat foto's van Ruth David en haar moeder Frime David-Heller.&nbsp; Een groot aantal foto's zijn gemaakt rondom één van de dienstwoningen in Kamp Westerbork (de eerste woning naast het ziekenhuis, later wordt het casino hier nog tussen gebouwd). Van het Casino bevindt zich ook een afbeelding in het fotoboek, evenals het Oranjeknaal en verschillende plekken rond het kamp. Het eerst schooljaar na de bevrijding van kamp Westerbork ging Ruth naar de lagere school in Hooghalen, omdat Ruths vader Ernst een aanstelling als chef-kok in het Interneringskamp had gekregen. In de doorgangsperiode woonde het gezin in barak 10, tegenover de Centrale Keuken. Na de bevrijding van het kamp kwam het gezin weer in dezelfde dienstwoning terecht. Datum: 1940-1945

Fotoalbum van Ruth David

Van: Moock, v, H. Aan: "Die Tat" Plaats: Amsterdam. Datum: 1964-02-26 Onderwerp: over de behandeling van een groep Russische krijgsgevangenen in kamp Amersfoort en de executie van de groep die de behandeling overleefd.

Van: Moock, v, H. Aan: "Die Tat" Plaats: Amsterdam. Datum: 1964-02-26 Onderwerp: over de behandeling van een groep Russische krijgsgevangenen in kamp Amersfoort en de executie van de groep die de behandeling overleefd.

Grietjevan Coevorden

Grietje
van Coevorden