We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, den heer&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-10 Onderwerp: bedankje voor toesturen van een pakket.

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, den heer&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-10 Onderwerp: bedankje voor toesturen van een pakket.

Briefkaart van W. Velleman aan dhr. Procee vanuit kamp Westerbork

Persoonsbewijs Van: Waterdrinker, Cornelia (Keetje Polak) Afegegeven: Hilversum Datum: 1941-11-13 Betreft een vervalst persoonsbewijs. Zie 11061-24

Persoonsbewijs Van: Waterdrinker, Cornelia (Keetje Polak) Afegegeven: Hilversum Datum: 1941-11-13 Betreft een vervalst persoonsbewijs. Zie 11061-24

Persoonsbewijs

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 9

Van: Drilsma, Roosje Aan: lieve Fiek Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden, moeder en tante naar Westerbork gestuurd; zelf klaar maken voor vertrek naar Westerbork; pogingen om moeder uit Westerbork te krijgen; verzoek om klompen

Van: Drilsma, Roosje Aan: lieve Fiek Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden, moeder en tante naar Westerbork gestuurd; zelf klaar maken voor vertrek naar Westerbork; pogingen om moeder uit Westerbork te krijgen; verzoek om klompen

Brief van Roosje Drilsma aan Fiek vanuit Amsterdam

https://archief.amsterdam/indexen/archiefkaarten_1939-1994/zoek/query.nl.pl?i1=1&v1=Gerrit&a1=Jas&x=1&z=a#A05907_0513_0043

Synagoge van het centraal Vluchtelingenkamp (barak 9, 496 zitplaatsen). Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: later werd in deze barak ook de theateruitvoeringen en de registratie van binnenkomende- en soms vertrekkende transporten gedaan. Ook vonden hier later diensten plaats van gedoopte Joden.

Synagoge van het centraal Vluchtelingenkamp (barak 9, 496 zitplaatsen). Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: later werd in deze barak ook de theateruitvoeringen en de registratie van binnenkomende- en soms vertrekkende transporten gedaan. Ook vonden hier later diensten plaats van gedoopte Joden.

Bouwtekening van de synagoge

Ausweis Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-13 Bij vertrek uit kamp Westerbork moet de kaart aan de barakleider worden overhandigd.

Ausweis Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-13 Bij vertrek uit kamp Westerbork moet de kaart aan de barakleider worden overhandigd.

Ausweis van Nora Gerzon-Valk in kamp Westerbork

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Benjamin Bloemendal.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Benjamin Bloemendal.

Uittreksel uit de Burgelijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Benjamin Bloemendal

Afgescheurd stukje papier, waarop in potlood is geschreven: "Flensjes á la Roset, per stuk R.M. 3,=", met op de achterzijde enkele aantekeningen, vermoedelijk van Rosette Nijstad-Dasberg tijdens haar verblijf in Theresienstadt, z.j.

Papier (stuk)

Bekendmaking Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Herroeping van zijn transport naar Theresiënstadt op 4 april 1944.

Bekendmaking Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Herroeping van zijn transport naar Theresiënstadt op 4 april 1944.

Vrijstelling van transport voor Jules Cohen

Oproep Aan: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Als zij op 2 april 1944 geen bewijs van inenting kan tonen, wordt zij op transport gesteld.

Oproep Aan: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Als zij op 2 april 1944 geen bewijs van inenting kan tonen, wordt zij op transport gesteld.

Oproep voor inenting van Lena Cohen-Nijstad

Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Beetse

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-03-25&nbsp; Onderwerp: gebruiksklaar maken kampterrein + toegangsweg (verbreding) + huur, opbrengsten en verlies aan inkomsten door het ‘verdwijnen’ van jachtterrein.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-03-25&nbsp; Onderwerp: gebruiksklaar maken kampterrein + toegangsweg (verbreding) + huur, opbrengsten en verlies aan inkomsten door het ‘verdwijnen’ van jachtterrein.

Brief van Houtvester Assen aan de directie

Van: N.V. Vlasfabriek Orvelte Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Orvelte Datum: 1945-08-23 Onderwerp: wegens stagnatie van de brandstoftoewijzingen a.u.b. 15 geïnterneerden minder sturen. De kampnummers van de te handhaven geïnterneerden (31) worden opgesomd.

Van: N.V. Vlasfabriek Orvelte Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Orvelte Datum: 1945-08-23 Onderwerp: wegens stagnatie van de brandstoftoewijzingen a.u.b. 15 geïnterneerden minder sturen. De kampnummers van de te handhaven geïnterneerden (31) worden opgesomd.

Verzoek voor de inzet van minder gedetineerden in de Vlasfabriek te Orvelte

Van: Huisman, G.K. Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-14 Onderwerp: controle-rapport van arbeiders, buiten het kamp tewerk gesteld.&nbsp; - Vlasfabriek Orvelte: de directeur krijgt te weinig benzine voor het vervoer van de arbeiders. - Object Peize: (40 arbeiders in de landbouw).

Van: Huisman, G.K. Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-14 Onderwerp: controle-rapport van arbeiders, buiten het kamp tewerk gesteld.&nbsp; - Vlasfabriek Orvelte: de directeur krijgt te weinig benzine voor het vervoer van de arbeiders. - Object Peize: (40 arbeiders in de landbouw).

Rapport over gedetineerden die buiten Interneringskamp Westerbork worden tewerkgesteld

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 213 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Rees, Marianne geb. 28-11-60 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 213 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Rees, Marianne geb. 28-11-60 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marianne van Rees

Gelukwensch Telegram&nbsp; Van: Geldere, van, Miep Aan: Philips, Arthur Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd met uw verjaardag.

Gelukwensch Telegram&nbsp; Van: Geldere, van, Miep Aan: Philips, Arthur Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd met uw verjaardag.

Mauritzten Brink

Mauritz
ten Brink