We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een treinlading met houten barakdelen bestemd voor de bouw van barakken in kamp Westerbork. Het inladen vond plaats bij Ommen. Op de foto poseren o.a. boven 4e van l.: Kurt Nathan; 5e vl: Werner Kalb; 6e vl: Werner Hirsch; 8e vl: Robbie Engel (met soldatenpet op); 12e vl: Heinz Pfifferling

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een treinlading met houten barakdelen bestemd voor de bouw van barakken in kamp Westerbork. Het inladen vond plaats bij Ommen. Op de foto poseren o.a. boven 4e van l.: Kurt Nathan; 5e vl: Werner Kalb; 6e vl: Werner Hirsch; 8e vl: Robbie Engel (met soldatenpet op); 12e vl: Heinz Pfifferling

Houten barakdelen bestemd voor kamp Westerbork

Van: Feldman, T Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04 Onderwerp: verzoek in verband met een bezoek aan het kamp.

Van: Feldman, T Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04 Onderwerp: verzoek in verband met een bezoek aan het kamp.

Brief van Tibor Feldman aan kampcommandant Gemmeker vanuit Amsterdam in verband met een bezoek aan het kamp

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958-1959 Opmerking: de plattegrond is oorspronkelijk in 1956 gemaakt. De situatie op deze plattegrond laat het woonoord zien na 1958.&nbsp;

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958-1959 Opmerking: de plattegrond is oorspronkelijk in 1956 gemaakt. De situatie op deze plattegrond laat het woonoord zien na 1958.&nbsp;

Plattegrond van het woonoord Schattenberg eind jaren vijftig

Oproep om zich te melden voor appel in de Grote Zaal&nbsp;op 10 september Van: Meents, L. mit Frau&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-09

Oproep om zich te melden voor appel in de Grote Zaal&nbsp;op 10 september Van: Meents, L. mit Frau&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-09

voor Levie Meents en zijn vrouw Lena om zich te melden in de Grote Zaal

Van: Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming&nbsp; Aan: de gemeentebesturen&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-04-30&nbsp; Onderwerp: Ontheffing van Joodse personen uit openbare functies.

Van: Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming&nbsp; Aan: de gemeentebesturen&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-04-30&nbsp; Onderwerp: Ontheffing van Joodse personen uit openbare functies.

Brief van het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming aan de gemeentebesturen

Ontwerp wegverharding Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum:&nbsp;1951-1955 Ingekleurd overzicht gehele kamp

Ontwerp wegverharding Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum:&nbsp;1951-1955 Ingekleurd overzicht gehele kamp

Plattegrond van uit te voeren wegverhardingen in het woonoord Schattenberg

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Lambert, 3-8-01, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Lambert, 3-8-01, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Lambert Cohen

Omstanders kamp Westerbork

Bezoeken kamp Westerbork

Particulier bezoek kamp Westerbork

Zakelijke bezoek kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 12-08-1943 Nr. 462 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sjouwerman, Daniel geb. 26-05-21 overleden te Westerbork op 07-08-1943 op 09-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 12-08-1943 Nr. 462 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sjouwerman, Daniel geb. 26-05-21 overleden te Westerbork op 07-08-1943 op 09-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Daniel Sjouwerman

Betreft: Cellenbarak in woonoord Schattenberg, barak 51 Schaal: 1:100

Betreft: Cellenbarak in woonoord Schattenberg, barak 51 Schaal: 1:100

Plattegrond van de cellenbarak, barak 51

Van: Mansfeld, Benjamin Aan: de familie P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-23 Onderwerp: pakketten ontvangen, dank

Van: Mansfeld, Benjamin Aan: de familie P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-23 Onderwerp: pakketten ontvangen, dank

Briefkaart van Benjamin Mansfeld aan de familie P. vanuit kamp Westerbork

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Hugoten Brink

Hugo
ten Brink