In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stern, Maurits Aan: Beuzemaker, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: bedankje voor pakketten en deken.

Van: Stern, Maurits Aan: Beuzemaker, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: bedankje voor pakketten en deken.

Briefkaart van Maurits Stern aan de familie beuzemaker vanuit kamp Westerbork

Van: Stern, Maurits Aan: Beuzemaker, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: bedankje voor ontvangen pakket en deken, overlijden van zijn vrouw in kamp Westerbork. De aan hem toegestuurde brieven van zijn kinderen beuren hem op. Iemand gaat hem bezoeken in het kamp.

Van: Stern, Maurits Aan: Beuzemaker, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: bedankje voor ontvangen pakket en deken, overlijden van zijn vrouw in kamp Westerbork. De aan hem toegestuurde brieven van zijn kinderen beuren hem op. Iemand gaat hem bezoeken in het kamp.

Briefkaart van Maurits Stern aan de familie Beuzemaker vanuit kamp Westerbork

Van: Gelder, van, T. Aan: Plaats: Datum: 1943-03-29 Onderwerp: transport naar Westerbork van Suze en het gezin waarvan zij uitmaakt. Alleen broer Meijer is naar kamp Vught gestuurd. De fabriek waarin Suze werkt heeft nog pogingen gewaagd haar te behouden voor de fabriek. De route ging via de Zentralstelle-Joodse Schouwburg en de Borneokade naar kamp Westerbork.

Van: Gelder, van, T. Aan: Plaats: Datum: 1943-03-29 Onderwerp: transport naar Westerbork van Suze en het gezin waarvan zij uitmaakt. Alleen broer Meijer is naar kamp Vught gestuurd. De fabriek waarin Suze werkt heeft nog pogingen gewaagd haar te behouden voor de fabriek. De route ging via de Zentralstelle-Joodse Schouwburg en de Borneokade naar kamp Westerbork.

Brief van T. van Gelder over de deportatie van het gezin Philips

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: beschrijving situatie Klein gedeelte uit een brief, vervolg op brief inv. nr. 0001-74, de groeten aan Oma.

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01 Onderwerp: beschrijving situatie Klein gedeelte uit een brief, vervolg op brief inv. nr. 0001-74, de groeten aan Oma.

Brief van Betsy van Hoorn aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Cleeff van, Alice (Lotte en Eddy) Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; dagelijkse gang van zaken. De schijfster (Alice) heeft een middenoorontsteking. De stemming in de barak is goed.

Van: Cleeff van, Alice (Lotte en Eddy) Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; dagelijkse gang van zaken. De schijfster (Alice) heeft een middenoorontsteking. De stemming in de barak is goed.

Brief van Alice, ( Lotte en Eduard) van Cleeff aan Henny vanuit kamp Westerbork

Van: Bolten, Hennie Aan: Velden, v.d., Mevr. Plaats: Den Haag Datum: 1943-12-17 Onderwerp: Doorsturen van een bericht uit Westerbork. het wordt steeds moelijker pakketjes op te sturen naar kamp Westerbork. Alice en Lotte hebben nog steeds niets van hun ouders gehoord.

Van: Bolten, Hennie Aan: Velden, v.d., Mevr. Plaats: Den Haag Datum: 1943-12-17 Onderwerp: Doorsturen van een bericht uit Westerbork. het wordt steeds moelijker pakketjes op te sturen naar kamp Westerbork. Alice en Lotte hebben nog steeds niets van hun ouders gehoord.

Brief van Hennie (y) Bolten aan mevrouw v.d. Velden vanuit 's-Gravenhage

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945- 07-29 Onderwerp: Inventarisatiestaat t.b.v. Rijksbureau voor Hout. Niet ingevuld.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945- 07-29 Onderwerp: Inventarisatiestaat t.b.v. Rijksbureau voor Hout. Niet ingevuld.

Formulier

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Joseph en Samuel de la Bella.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Joseph en Samuel de la Bella.

Brief van het Rode Kruis met inlichtingen over Joseph en Samuel de la Bella

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Brief van het informatiebureau van het Rode Kruis over het lot van Alfred Herman Acohen

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Brief van het Rode Kruis over het lot van Alfred Acohen

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Keetje en Simon Gans.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Keetje en Simon Gans.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Keetje en Simon Gans

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-23 Onderwerp: gegevens over Joseph Acohen.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-23 Onderwerp: gegevens over Joseph Acohen.

Brief van het Rode Kruis met inlichtingen over Joseph Acohen

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Jetje Vissel-Behr.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Jetje Vissel-Behr.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Jetje Vissel-Behr

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Joseph Vissel.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Joseph Vissel.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Joseph Vissel

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Barend Vissel.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Barend Vissel.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Barend Vissel

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Vrouwtje (Froukje) Vissel.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Vrouwtje (Froukje) Vissel.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Vrouwtje Vissel

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-27 Onderwerp: lot van Helena Lam-Mulder Kanter, Karel Lam en Judith Lam-Mulder Kanter

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-27 Onderwerp: lot van Helena Lam-Mulder Kanter, Karel Lam en Judith Lam-Mulder Kanter

Brief van het Rode Kruis over het toezenden van verklaringen

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van het gezin Gans.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van het gezin Gans.

Brief van het Rode Kruis met inlichtingen over het gezin Gans

Van: Afwikkelingsbureau Concentratiekampen van het Rode Kruis Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-02 Onderwerp: bevestiging van he overlijden van Abraham van Dam.

Van: Afwikkelingsbureau Concentratiekampen van het Rode Kruis Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-02 Onderwerp: bevestiging van he overlijden van Abraham van Dam.

Brief van het Rode Kruis over het overlijden van Abraham van Dam

Van: het Afwikkelingsbureau Concentratiekampen van het Rode Kruis Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-02 Onderwerp: bevestiging van het overlijden van het gezin Abraham van Dam.

Van: het Afwikkelingsbureau Concentratiekampen van het Rode Kruis Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-02 Onderwerp: bevestiging van het overlijden van het gezin Abraham van Dam.

Brief van het Rode kruis over het overlijden van het gezin Abraham van Dam

Van: Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Datum: 1948-11-30 Plaats: 's-Gravenhage Onderwerp: deportatie Furth, Mozes Abraham (1877) op 2 oktober 1942 vanuit kamp Westerbork.

Van: Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Datum: 1948-11-30 Plaats: 's-Gravenhage Onderwerp: deportatie Furth, Mozes Abraham (1877) op 2 oktober 1942 vanuit kamp Westerbork.

Brief van het Rode Kruis over de deportatie van Mozes Abraham Furth

Kladbriefje van Bernard Mouw geschreven aan zijn gezin. Hij is op weg naar kamp Westerbork.

Kladbriefje van Bernard Mouw geschreven aan zijn gezin. Hij is op weg naar kamp Westerbork.

Brief van Bernard Mouw aan zijn gezin

Kladbriefje van Bernard Mouw aan zijn vrouw: ‘Lieveling, ik ga naar Westerbork’…

Kladbriefje van Bernard Mouw aan zijn vrouw: ‘Lieveling, ik ga naar Westerbork’…

Brief van Bernard Mouw aan zijn vrouw

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-10-19&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Machtiging voor afbraak.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-10-19&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Machtiging voor afbraak.

Brief van Staatsbosbeheer aan de houtvester in de Houtvesterij Assen

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt&nbsp; Onderwerp: Zusatzkarte (extra voeding) voor zware arbeid. De kaart is volledig gebruikt.&nbsp;

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt&nbsp; Onderwerp: Zusatzkarte (extra voeding) voor zware arbeid. De kaart is volledig gebruikt.&nbsp;

Kaart van Simon Magnus voor extra eten in verband met zwaar werk in Theresienstadt

Van: Blijdensteyn, M. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-26 Onderwerp: Ontvangen van een pakket. Groeten aan allemaal.&nbsp;Beiden zijn nu in barak 64 ondergebracht. Onzekerheid over blijven of op transport gaan. Bijz.: Op het laatste moment is op de briefkaart bijgeschreven dat het echtpaar heden op transport moet Datum erbij vermeld: 1943-06-29. Op de kaart schrijft Leo barak 57 en 67. Het is niet helemaal duidelijk in welke barak hij oorspronkelijk zat voor zijn verhuizing naar de 64.

Van: Blijdensteyn, M. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-26 Onderwerp: Ontvangen van een pakket. Groeten aan allemaal.&nbsp;Beiden zijn nu in barak 64 ondergebracht. Onzekerheid over blijven of op transport gaan. Bijz.: Op het laatste moment is op de briefkaart bijgeschreven dat het echtpaar heden op transport moet Datum erbij vermeld: 1943-06-29. Op de kaart schrijft Leo barak 57 en 67. Het is niet helemaal duidelijk in welke barak hij oorspronkelijk zat voor zijn verhuizing naar de 64.

EvaBremer-Koekoek

Eva
Bremer-Koekoek