In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-24 Onderwerp: Dagelijks leven in het kamp; werk in de ziekenbarakken, blokhoofd van 50 man personeel, riboperatie bijwonen in de operatiekamer; geen nieuws van haar familie, behalve 1x een brief van haar zus Jacoba; “Het leven is wel erg moeilijk, maar toch moeten we erdoor”; verliefdheden en contacten met jongeren

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-24 Onderwerp: Dagelijks leven in het kamp; werk in de ziekenbarakken, blokhoofd van 50 man personeel, riboperatie bijwonen in de operatiekamer; geen nieuws van haar familie, behalve 1x een brief van haar zus Jacoba; “Het leven is wel erg moeilijk, maar toch moeten we erdoor”; verliefdheden en contacten met jongeren

Brief van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Terugkeer en opvang

Repatriëring bevrijdde concentratiekampgevangenen

Gezinshereniging

1945

Maart 1945

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-09 Onderwerp: bedankt voor het pakketje, een deel zal naar de familiekeuken (van mevrouw Mahler) gaan. De deur gaat daar open en dicht en het is er altijd stampvol. Mevrouw Mahler weet al deze magen te vullen, soms worden vrienden gedeporteerd, maar er komen ook zo weer nieuwe vrienden; er is sprake van dat de oud-frontstrijders naar Theresienstadt zullen vertrekken, dus ook de heer Mahler zal dan mee moeten; Werner ontvangt alle paperassen van de Burgerlijke Stand…&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-09 Onderwerp: bedankt voor het pakketje, een deel zal naar de familiekeuken (van mevrouw Mahler) gaan. De deur gaat daar open en dicht en het is er altijd stampvol. Mevrouw Mahler weet al deze magen te vullen, soms worden vrienden gedeporteerd, maar er komen ook zo weer nieuwe vrienden; er is sprake van dat de oud-frontstrijders naar Theresienstadt zullen vertrekken, dus ook de heer Mahler zal dan mee moeten; Werner ontvangt alle paperassen van de Burgerlijke Stand…&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Martin Meijer Gluskinos is op 29 september 1943 in kamp Westerbork geregistreerd, samen met zijn vrouw en twee zoontjes. Op 31 juli 1944 ging het gezin op transport naar Theresienstadt. Twee maanden later, &nbsp;op 28 september 1944, werd Martin Gluskinos doorgevoerd naar Auschwitz. Zijn vrouw en kinderen bleven achter in Theresienstadt, waar ze in mei 1945 werden bevrijd. Martin ging op 10 oktober 1944 vanuit Auschwitz op transport naar Dachau. In 1955 werd zijn overlijdensdatum vastgesteld op 15 december 1944, maar uit registraties van Dachau blijkt dat hij op 6 januari 1945 is overleden.&nbsp;

MietjeBoekbinder

Mietje
Boekbinder