In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 313 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Cohen, Benjamin geb. 13-09-81 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 313 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Cohen, Benjamin geb. 13-09-81 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Benjamin Cohen

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Represailles

Calendarium kamp Westerbork

1956

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Brief van het Rode Kruis aan mevrouw Fluck over leegloop van kamp Westerbork

Van: Spier, Abraham Aan: Prins, H., familie (Sophie en kinderen) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-18 Onderwerp: Abraham is in Amsterdam voor zijn werk. Hij zal er nog een paar weken blijven (Joodse Ordedienst, Westerbork); namens hem en zijn vrouw Stien de groeten. Zij zit in barak 49; ‘onze Jetty is ook bij haar (Henriette Judith Kisch), die is daar ongeveer twee maanden' ; kom eens opzoeken als een van jullie in de buurt komt, wel vooruit schrijven; &nbsp;Abraham kan er dan rekening mee houden met zijn dienst.&nbsp;

Van: Spier, Abraham Aan: Prins, H., familie (Sophie en kinderen) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-18 Onderwerp: Abraham is in Amsterdam voor zijn werk. Hij zal er nog een paar weken blijven (Joodse Ordedienst, Westerbork); namens hem en zijn vrouw Stien de groeten. Zij zit in barak 49; ‘onze Jetty is ook bij haar (Henriette Judith Kisch), die is daar ongeveer twee maanden' ; kom eens opzoeken als een van jullie in de buurt komt, wel vooruit schrijven; &nbsp;Abraham kan er dan rekening mee houden met zijn dienst.&nbsp;

Brief van Abraham Spier aan de familie H. Prins vanuit Amsterdam

Van: onbekend Aan: Ching Chang, (kok in Den Haag) Plaats: Bilthoven Datum: onbekend

Van: onbekend Aan: Ching Chang, (kok in Den Haag) Plaats: Bilthoven Datum: onbekend

Enveloppe gericht aan de kok de heer Ching Chang

Van: Kortoef, W. Aan: Piket, T. (Truus) Datum: 1943-09-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 16. Onderwerp: pakket ontvangen, mam door

Van: Kortoef, W. Aan: Piket, T. (Truus) Datum: 1943-09-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 16. Onderwerp: pakket ontvangen, mam door

Briefkaart van W. Kortoef aan T. Piket vanuit kamp Westerbork

Stoffen zakdoek Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1945 Stoffen zakdoek (met het nummer 11420) gebruikt in kamp Westerbork door Suze de Vries Robles

Stoffen zakdoek Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1945 Stoffen zakdoek (met het nummer 11420) gebruikt in kamp Westerbork door Suze de Vries Robles

Zakdoek van Suze de Vries Robles gebruikt in kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 243 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Meyer, Mozina Marianne geb. 11-07-73 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 243 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Meyer, Mozina Marianne geb. 11-07-73 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mozina Marianna Meijer

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-30 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-30 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Henri Barend Polak trouwde op 25 april 1934 in Rotterdam met Henriette Beets. Het echtpaar vestigde zich vanuit Rotterdam in Leek, waar ze woonden op het adres A354a, nu 't Piepke 1. Henri Barend Polak was geen lid van de joodse gemeente in Leek. Hij was hoofdboekhouder van de Vleesexportfabriek Van Dam &amp; Co. en tevens verantwoordelijk voor de administratie en de correspondentie.&nbsp; Henri is met het eerste transport op 15 juli 1942 vanuit Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Daar is hij geselecteerd om te werken. Na de oorlog kon geen exacte overlijdensdatum worden vastgesteld, vandaar dat in zijn overlijdensakte de datum 30 september 1942 werd opgenomen. Dat was de laatste dag van een periode, waarbinnen hij vermoedelijk overleden was.&nbsp;Pas in de jaren negentig werd vanuit de Sterbebücher van Auschwitz duidelijk, dat Henri in augustus 1942 aan alle ontberingen bezweken was. &nbsp;

MauriceBobbe

Maurice
Bobbe