We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-20 Onderwerp: brief ontvangen, Lotte kijkt er altijd verlangend naar uit; morgen over een week is hun verlovingsdag; nu hoop ze in ieder geval op de verjaardag van haar man bij hem te kunnen zijn; gisteren hebben ene paar dames kaarten gelegd, bij beide keren pakte het goed uit en zou ze naar huis gaan…; ze heeft gelukkig gemakkelijke schoenen voor de hele dag, anders had zij zich geen raad geweten; over haar zaak en een bezoekersvergunning…&nbsp;

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-20 Onderwerp: brief ontvangen, Lotte kijkt er altijd verlangend naar uit; morgen over een week is hun verlovingsdag; nu hoop ze in ieder geval op de verjaardag van haar man bij hem te kunnen zijn; gisteren hebben ene paar dames kaarten gelegd, bij beide keren pakte het goed uit en zou ze naar huis gaan…; ze heeft gelukkig gemakkelijke schoenen voor de hele dag, anders had zij zich geen raad geweten; over haar zaak en een bezoekersvergunning…&nbsp;

Brief van Lotte Ruth Feldman Kan (via haar moeder) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: Fuldauer-Koob, M. en mevrouw Espinosa-Fuldauer, L.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-20 Onderwerp: portretten in goede orde ontvangen; op geen van de portretten staat aangegeven om wie het gaat; verzoek aan beide vrouwen om langs te komen…

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: Fuldauer-Koob, M. en mevrouw Espinosa-Fuldauer, L.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-20 Onderwerp: portretten in goede orde ontvangen; op geen van de portretten staat aangegeven om wie het gaat; verzoek aan beide vrouwen om langs te komen…

Brief van Mr. A.C.G van Proosdij aan M. Fuldauer-Koob en L.J. Espinosa-Fuldauer vanuit Amsterdam

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Groningen

Calendarium kamp Westerbork

1957

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

Brief van Frederika van Duren aan Gerry en anderen vanuit het Huis van Bewaring in Arnhem

Van: Wijnschenk, Siem en Bets Aan: Creman, F. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-11 Onderwerp: omstandigheden, op transport gaan, afscheid nemen; leefomstandigheden in de barakken; vraag om levensmiddelen. Met honderden mensen in een barak, mannen, vrouwen en kinderen door elkaar. Het is al hun derde barak. Een nacht hebben ze op een stoel doorgebracht. Het is een smerige boel, toch proberen ze zolang mogelijk te blijven. Siem is ziek geweest, omdat ze niet op dezelfde barak zijn ondergebracht kon Bets weinig voor hem doen. Celine en Bernard zijn afgelopen maandag op transport gegaan. Bets heeft geen afscheid kunnen nemen. Pakket voor Celine heeft Bets ontvangen. De dekens zijn naar Henk gegaan. Siem en Bets vragen om hulp. + bijbehorende enveloppe

Van: Wijnschenk, Siem en Bets Aan: Creman, F. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-11 Onderwerp: omstandigheden, op transport gaan, afscheid nemen; leefomstandigheden in de barakken; vraag om levensmiddelen. Met honderden mensen in een barak, mannen, vrouwen en kinderen door elkaar. Het is al hun derde barak. Een nacht hebben ze op een stoel doorgebracht. Het is een smerige boel, toch proberen ze zolang mogelijk te blijven. Siem is ziek geweest, omdat ze niet op dezelfde barak zijn ondergebracht kon Bets weinig voor hem doen. Celine en Bernard zijn afgelopen maandag op transport gegaan. Bets heeft geen afscheid kunnen nemen. Pakket voor Celine heeft Bets ontvangen. De dekens zijn naar Henk gegaan. Siem en Bets vragen om hulp. + bijbehorende enveloppe

CarelBerkelouw

Carel
Berkelouw