In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

<p>Franz Peter (roepnaam Peter) Weyl werd geboren op 29 oktober 1917 in Essen (Duitsland). Hij woonde in Essen aan de Kortumstrasse 55. Op veertienjarige leeftijd ging hij naar Nederland voor training, om het door zijn vader op 4 april 1933 opgerichte bedrijf de Haarlemsche Pyamafabriek “Nobelt” N.V., aan de Leidschevaart 442 in Haarlem, te kunnen leiden. Op zijn 21ste verjaardag werd hij mede-directeur van Nobelt. Peter Weyl heeft tot 2 mei 1938 ingewoond bij de familie Hamringa aan de Irislaan 31 in Heemstede. Toen de rest van zijn familie, na de Kristallnacht in Duitsland, in Heemstede aan de Heemsteedse Dreef 166 ging wonen, is hij daar naar toe verhuisd. In september 1940 werd de familie Weyl gedwongen te verhuizen naar de Sparrenlaan 1 in Hilversum, in verband met het jodenvrij maken van de kuststreek. Medio juni 1942 werd de familie Weyl opnieuw gedwongen te verhuizen, nu naar Amsterdam in verband met het concentreren van joden in de hoofdstad. Zij zijn toen gaan wonen aan de Parnassusweg nr 18/III hoog.&nbsp;<br>Vrij snel hierna is Peter Weyl gaan onderduiken. Eerst in Oud Loosdrecht in huis bij koster Jansen van de Hervormde Kerk aan de Oud Loosdrechtsedijk 128. Daarna bij de dochter van de koster in Baarn en aansluitend in Maasniel (bij Roermond). Zijn zuster was ondergedoken in Roermond, aan de Brugstraat 16 bij de familie Dahmen. Om onbekende reden was Peter Weyl daar op bezoek, toen door verraad op 9 juni 1944 de SD/SiPo Maastricht hier een overval uitvoerde. Peter Weyl en zijn zus werden opgepakt en afgevoerd naar de gevangenis in ’s-Hertogenbosch. Van hieruit zijn zij op 30 augustus 1944 aangekomen in Westerbork. Zij werden gehuisvest in strafbarak 67.&nbsp;<br>Op zondag 3 september 1944 zijn beiden afgevoerd naar Auschwitz-Birkenau, waar zij in de nacht van 5 september aankwamen. Dit was hetzelfde transport waarmee onder andere ook de familie Frank is gedeporteerd. Peter Weyl kreeg hier kampnummer B-9355 in zijn arm getatoeëerd. Na een verblijf in de quarantainebarak werd hij tewerkgesteld in het Kommando Lederfabrik in de Bekleidungswerke, een complex gelegen buiten Auschwitz-Birkenau. Hier kostte hij de Strassenerhöhung Lederfabrik 0,50 Reich Mark per dag. Met een dodenmars op 18 januari 1945 heeft hij Auschwitz verlaten om via sub-kamp Gleiwitz enconcentratiekamp Gross-Rosen op 28 januari 1945 aan te komen in concentratiekamp Dachau. Hier kreeg hij registratienummer 139607. Over zijn verblijf in dit kamp is niet meer bekend dan dat hij daar op 18 maart 1945 is overleden in de ziekenbarak 25, zoals staat genoteerd in het handmatig bijgehouden dodenboek van het kamp.&nbsp;</p>

Rosettevan Berg-de Vries

Rosette
van Berg-de Vries