In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

De ouders van Lutz Peter, &nbsp;Erika Lewin en Richard Schiff waren al voor de oorlog gescheiden. Lutz Peter kwam in 1938 met een Kindertransport vanuit Duitsland naar Nederland en ging &nbsp;later bij zijn moeder en stiefvader in Amsterdam wonen. In september 1943 kwam hij in kamp Westerbork terecht. Vanuit hier werd hij op 1 februari 1944 naar Bergen-Belsen gedeporteerd.&nbsp;

Binnenkomende transporten kamp Westerbork

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit kamp Vught

Binnenkomende transport kamp Westerbork 21 maart 1944

Van: de Burgemeester van Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-17 Onderwerp: gemengd huwelijk Joseph van Dam.

Van: de Burgemeester van Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-17 Onderwerp: gemengd huwelijk Joseph van Dam.

Bewijs van ontvangst van de Burgemeester van Amsterdam met een verklaring dat Joseph van Dam gemengd gehuwd is

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-18 Onderwerp: Henk vraagt of Stella nog in het ziekenhuis (reinigingsdienst) werkt. Hij heeft haar een pakje toegestuurd met onder andere snoepjes.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-18 Onderwerp: Henk vraagt of Stella nog in het ziekenhuis (reinigingsdienst) werkt. Hij heeft haar een pakje toegestuurd met onder andere snoepjes.&nbsp;

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-01 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-01 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Karel Lam

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-24

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-24

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen voor Interneringskamp Westerbork

Van: de Joodse Raad Aan: gemengd-gehuwden Plaats: Datum: 1943 Onderwerp: instructies voor gemengd-gehuwden in verband met bewijsstukken.

Van: de Joodse Raad Aan: gemengd-gehuwden Plaats: Datum: 1943 Onderwerp: instructies voor gemengd-gehuwden in verband met bewijsstukken.

Instructies betreffende het verzamelen van bewijsstukken voor gemengd-gehuwden

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-02-25 Onderwerp: informatie over Roosje Querido-Lever.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-02-25 Onderwerp: informatie over Roosje Querido-Lever.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Roosje Querido-Lever

Verslag van een bespreking over het organiseren van de voedselvoorziening. De huidige voorraden moeten als buffervoorraad worden beschouwd. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945

Verslag van een bespreking over het organiseren van de voedselvoorziening. De huidige voorraden moeten als buffervoorraad worden beschouwd. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945

Verslag van een bespreking tussen Kockx, Cohen, Hummelen, van Duuren, Wentzel en Rompel

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Van: Cohen, I. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-22 Rapport over een bezoek aan Assen om aan voedsel voor het Interneringskamp Westerbork te kunnen komen.

Van: Cohen, I. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-22 Rapport over een bezoek aan Assen om aan voedsel voor het Interneringskamp Westerbork te kunnen komen.

Rapport van J. Cohen over het verkrijgen van voedsel voor Interneringskamp Westerbork

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04 Onderwerp: Gebedsdiensten tijdens Pesach in de barakken 96 en 97.

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04 Onderwerp: Gebedsdiensten tijdens Pesach in de barakken 96 en 97.

Mededeling over gebedsdiensten tijdens Pesach in kamp Westerbork in 1944

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Mededeling over gebedsdiensten in barak 97 in kamp Westerbork

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Van:&nbsp;Huisman, G.K Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: smalspoor in huur bij het kamp Westerbork. Een overzicht van de firma's waarvan de materialen gehuurd worden van bouten, smalspoor, kiepkarren tot locomotieven.

Van:&nbsp;Huisman, G.K Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: smalspoor in huur bij het kamp Westerbork. Een overzicht van de firma's waarvan de materialen gehuurd worden van bouten, smalspoor, kiepkarren tot locomotieven.

Overzicht van bedrijven waarvan smalspoor, materieel en locomotieven worden gehuurd

Oorlogsdagboek van: 8th Canadian Reconnaissance Regiment (14 CH)&nbsp; Waarin de bevrijding van onder andere kamp Westerbork wordt beschreven op 12 april 1945. Het verblijf in het kamp is kort. Een Coy van het R. H. L. I. zal de verantwoordelijkheid voor het kamp tijdelijk op zich nemen.

Oorlogsdagboek van: 8th Canadian Reconnaissance Regiment (14 CH)&nbsp; Waarin de bevrijding van onder andere kamp Westerbork wordt beschreven op 12 april 1945. Het verblijf in het kamp is kort. Een Coy van het R. H. L. I. zal de verantwoordelijkheid voor het kamp tijdelijk op zich nemen.

Oorlogsdagboek van het 8th Canadian Reconnaissance Regiment

Tweede distributiestamkaart, op naam van Jules Cohen, geboren op 21 dec. 1921 en woonachtig in Deventer, 1946.

Tweede distributiestamkaart, op naam van Jules Cohen, geboren op 21 dec. 1921 en woonachtig in Deventer, 1946.

Distributiestamkaart van Jules Cohen

Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1945-02-03&nbsp; Verklaring betreffende verandering van persoonsbewijsnummer (alleen de datum is ingevuld).

Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1945-02-03&nbsp; Verklaring betreffende verandering van persoonsbewijsnummer (alleen de datum is ingevuld).

Verklaring verandering van persoonsbewijsnummer

Breslauer, W. R. De brandweer in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend. De brandweer aan het oefenen bij en op de garages van de brandweer (barak 31).

Breslauer, W. R. De brandweer in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend. De brandweer aan het oefenen bij en op de garages van de brandweer (barak 31).

Een brandweeroefening in het kamp

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noch getekend door Hans Margules

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: dhr. Kockx Plaats: Heemstede Datum: 1945-07-31 Onderwerp: overzicht van de verschillende eigenaren van het materiaal + bijbehorende brief. Het spoormaterieel dat na de bevrijding van kamp Westerbork als oorlogsbuit werd beschouwd wordt weer vrijgegeven aan de verhurende bedrijven.

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: dhr. Kockx Plaats: Heemstede Datum: 1945-07-31 Onderwerp: overzicht van de verschillende eigenaren van het materiaal + bijbehorende brief. Het spoormaterieel dat na de bevrijding van kamp Westerbork als oorlogsbuit werd beschouwd wordt weer vrijgegeven aan de verhurende bedrijven.

Overzicht van spoorwegmaterieel in Interneringskamp Westerbork dat weer wordt vrijgegeven aan de verhurende bedrijven

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noach getekend door Hans Margules

Bewijs van ontvangst Burgemeester van Rotterdam verklaart dat door S. Kruimink is ingediend een verklaring voor de vaststelling van een gemengd huwelijk Datum: 1942-09-22

Bewijs van ontvangst Burgemeester van Rotterdam verklaart dat door S. Kruimink is ingediend een verklaring voor de vaststelling van een gemengd huwelijk Datum: 1942-09-22

Bewijs betreffende verklaring gemengd huwelijk S. Kruimink

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Hoofd van Afdeling Binnenbewaking e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-25 Onderwerp: ontvluchtingsgevallen gedetineerden, rapportage door de bewakingsafdelingen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Hoofd van Afdeling Binnenbewaking e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-25 Onderwerp: ontvluchtingsgevallen gedetineerden, rapportage door de bewakingsafdelingen.

Instructie van J.G. Buijvoets aan de bewakingsafdelingen over rapportage bij een ontvluchting

Gedicht/Lied naar aanleiding van het Chanoekafeest op 10-12-1944.&nbsp; Zie ook 3251-25. Werner Hirsch wordt in het gedicht genoemd.

Gedicht/Lied naar aanleiding van het Chanoekafeest op 10-12-1944.&nbsp; Zie ook 3251-25. Werner Hirsch wordt in het gedicht genoemd.

Gedicht naar aanleiding van het Chanoekafeest van 1944 in kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-07-23&nbsp; Onderwerp: wegkappen van kreupelhout in verband met bewakingsmogelijkheden (strook van 10 meter).

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-07-23&nbsp; Onderwerp: wegkappen van kreupelhout in verband met bewakingsmogelijkheden (strook van 10 meter).

Brief van J. G. Buijvoets aan Staatsbosbeheer Assen

Broodvervoer Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp Hooghalen Vervoer van brood van bakkerij Walles te Hooghalen naar het kamp door enkele gevangenen onder politiebegeleiding met een auto van het kamp.

Broodvervoer Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp Hooghalen Vervoer van brood van bakkerij Walles te Hooghalen naar het kamp door enkele gevangenen onder politiebegeleiding met een auto van het kamp.

Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp

Bewijs van aanmelding wel of niet van Joodse bloede Van: Vries, de , Esther Plaats: Haarlem Datum: 1941-03-20

Bewijs van aanmelding wel of niet van Joodse bloede Van: Vries, de , Esther Plaats: Haarlem Datum: 1941-03-20

Bewijs van aanmelding van Esther de Vries

Gedicht&nbsp; Van: Rosen Een Reuze Baan Westerbork, kamp&nbsp; Gedicht geschreven door een juffrouw die bij de administratie in het kamp werkte.&nbsp; Voor mijn baas ter herinnering aan Westerbork

Gedicht&nbsp; Van: Rosen Een Reuze Baan Westerbork, kamp&nbsp; Gedicht geschreven door een juffrouw die bij de administratie in het kamp werkte.&nbsp; Voor mijn baas ter herinnering aan Westerbork

PhilippusBenninga

Philippus
Benninga