In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Baudoin, P. medisch adviseur Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-12 Onderwerp: geconstateerde difterie en verzoek om serum. Welke maatregelen? Er zijn alleen Joodse en NSB-artsen. Het ontbreekt aan een vrije arts. Op de achterkant de handgeschreven reactie van dr. Baudoin.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Baudoin, P. medisch adviseur Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-12 Onderwerp: geconstateerde difterie en verzoek om serum. Welke maatregelen? Er zijn alleen Joodse en NSB-artsen. Het ontbreekt aan een vrije arts. Op de achterkant de handgeschreven reactie van dr. Baudoin.

Verzoek van J.G. Buijvoets om hulp en advies in verband met de uitbraak van difterie

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Nijkerk

Joodse gemeente Borculo

Joodse gemeente Dinxperlo

Joodse gemeente Dieren-Rheden

Joodse gemeente Didam

Joodse gemeente Deil

Joodse gemeente Culemborg

Joodse gemeente Buren

Joodse gemeente Brummen

Joodse gemeente Bredevoort

Joodse gemeente Doesburg

Joodse gemeente Doornspijk

Joodse gemeente Doetinchem

Joodse gemeente Groenlo

Joodse gemeente Gendringen

Joodse gemeente Ermelo

Joodse gemeente Epe

Joodse gemeente Vorden

Joodse gemeente Ellecom

Joodse gemeente Nunspeet

Joodse gemeente Ochten

Joodse gemeente Oldebroek

Joodse gemeente Ruurlo

Joodse gemeente 's-Heerenberg

Joodse gemeente Terborg

Joodse gemeente Tiel

Joodse gemeente Varsseveld

Joodse gemeente Nijmegen

Joodse gemeente Loenen

Joodse gemeente Zaltbommel

Joodse gemeente Elburg

Joodse gemeente Groesbeek

Van: Reichskommissar für besetzten Gebiete&nbsp; Aan: Herren Generalsekretare Plaats: Den Haag Datum: 1943-02-18&nbsp; Onderwerp: Verwijdering uit den openbaren dienst van personen die met Joden gehuwd zijn.

Van: Reichskommissar für besetzten Gebiete&nbsp; Aan: Herren Generalsekretare Plaats: Den Haag Datum: 1943-02-18&nbsp; Onderwerp: Verwijdering uit den openbaren dienst van personen die met Joden gehuwd zijn.

Brief van de Reichskommissar für besetzten Gebiete aan de Secretarissen-Generaal

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: beste tante Bep en Piet&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: beschrijving van het leven in het kamp en vraag om toesturing van diverse goederen. De schrijver is te werk gesteld in de polikliniek waardoor hij misschien nog niet weg hoeft.&nbsp; Bladz.: 2

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: beste tante Bep en Piet&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: beschrijving van het leven in het kamp en vraag om toesturing van diverse goederen. De schrijver is te werk gesteld in de polikliniek waardoor hij misschien nog niet weg hoeft.&nbsp; Bladz.: 2

Brief van M. Batavier aan familie vanuit kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Van: Minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-04-20&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; voorkeur voor afbraak nu de verwachting is dat kamp Schattenberg in de toekomst een permanent militair kamp zal worden.

Van: Minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-04-20&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; voorkeur voor afbraak nu de verwachting is dat kamp Schattenberg in de toekomst een permanent militair kamp zal worden.

JaakBrandon

Jaak
Brandon