In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Getypt bewijs Betreft verplichting tot betaling van contributie voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion te Den Bosch, aangesloten bij de Joodse Jeugd Federatie ( Fed. van jonge Zionisten) Niet ingevuld.

Getypt bewijs Betreft verplichting tot betaling van contributie voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion te Den Bosch, aangesloten bij de Joodse Jeugd Federatie ( Fed. van jonge Zionisten) Niet ingevuld.

van verplichting tot betaling voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-28 Onderwerp: oude functie als verpleger weer teruggekregen (EHBO); omstandigheden. De twee meisjes kunnen niet in het weeshuis terecht. Er is geen plek. Ze worden nu door een vrouw in barak 64 verzorgt. Voedselpakketten zijn essentieel. Groot verschil in wat de gevangenen aan pakketten ontvangen. kampgevangenen met een stempel kunnen artikelen in de Kantine kopen.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-28 Onderwerp: oude functie als verpleger weer teruggekregen (EHBO); omstandigheden. De twee meisjes kunnen niet in het weeshuis terecht. Er is geen plek. Ze worden nu door een vrouw in barak 64 verzorgt. Voedselpakketten zijn essentieel. Groot verschil in wat de gevangenen aan pakketten ontvangen. kampgevangenen met een stempel kunnen artikelen in de Kantine kopen.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Leo Meijer werd op 25 juli 1935 in Zwijndrecht geboren als enig kind van Herman Izaäk Meijer en Charlotte Rozeboom. Leo groeide op aan het Veerplein in Zwijndrecht, boven de apotheek van zijn vader. Toen Leo zes jaar geworden was, ging hij naar de openbare lagere school van het dorp. Niet voor lang, want begin 1942 mochten hij en de andere Joodse kinderen van de Duitse bezetter niet meer naar deze school. Er werd toen in Dordrecht een klasje gevormd voor de Joodse kinderen.&nbsp; In de herfst van 1942 is het gezin Meijer van huis gehaald en samen met 17 andere joden uit Zwijndrecht met de trein vervoerd naar het Centraal Station in Amsterdam. Vandaar moesten ze lopen naar de Hollandsche Schouwburg. Op 11 november 1942 wordt het gezin Meijer in kamp Westerbork geregistreerd. Vader Herman kon in het kamp aan de slag als apotheker, daarom is het gezin Meijer bijna twee jaar in kamp Westerbork gebleven. Op 4 september 1944 is Leo met zijn ouders op transport gesteld naar Theresienstadt. Leo en zijn moeder zijn op 4 oktober 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar moeder en zoon na aankomst zijn vermoord. Vader Herman werd op 29 september 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar hij werd geselecteerd om te werken en zo uiteindelijk wist te overleven.&nbsp; zie ook https://westerborkportretten.nl/westerborkportretten/leo-meijer

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-28 Onderwerp: Meta schrijft dat Leo nog zwak is, maar dat de dokter wel tevreden met hem is. Hij heeft nog koorts en last van de borst. Er wordt goed voor hem gezorgd, niet in het minst door de buurvrouw die verpleegster is. Meta is blij dat ze aanspraak en hulp van Pim krijgt. Ze moet het kamertje ordelijk houden want er wordt voortdurend gecontroleerd of alles netjes en schoon is.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-28 Onderwerp: Meta schrijft dat Leo nog zwak is, maar dat de dokter wel tevreden met hem is. Hij heeft nog koorts en last van de borst. Er wordt goed voor hem gezorgd, niet in het minst door de buurvrouw die verpleegster is. Meta is blij dat ze aanspraak en hulp van Pim krijgt. Ze moet het kamertje ordelijk houden want er wordt voortdurend gecontroleerd of alles netjes en schoon is.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10 (vrijdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: er is weer een transport vertrokken. De schrijver is voorlopig vrijgesteld, maar vraagt zich af voor hoelang. De transportnacht is een droevig schouwspel in het donker. Zoesman vraagt om spullen uit zijn oude huis. Zij kleren kunnen door andere familieleden gebruikt worden. Zijn zoon Hartog probeert via de Joodse Raad in het kamp dit te regelen. Midden in de nacht werden de mannen gewekt. Ze moesten met bagage en al naar barak 64 B. Er waren andere barakken die werden leeggehaald. De bewoners ervan moesten de hele nacht buiten wachten op een nieuwe slaapplek…De schrijver heeft weinig eetlust. Zijn vrouw Saartje eet helemaal niet. Al gaat het naar omstandigheden goed met haar… &nbsp;

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10 (vrijdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: er is weer een transport vertrokken. De schrijver is voorlopig vrijgesteld, maar vraagt zich af voor hoelang. De transportnacht is een droevig schouwspel in het donker. Zoesman vraagt om spullen uit zijn oude huis. Zij kleren kunnen door andere familieleden gebruikt worden. Zijn zoon Hartog probeert via de Joodse Raad in het kamp dit te regelen. Midden in de nacht werden de mannen gewekt. Ze moesten met bagage en al naar barak 64 B. Er waren andere barakken die werden leeggehaald. De bewoners ervan moesten de hele nacht buiten wachten op een nieuwe slaapplek…De schrijver heeft weinig eetlust. Zijn vrouw Saartje eet helemaal niet. Al gaat het naar omstandigheden goed met haar… &nbsp;

MariaGrünholz

Maria
Grünholz