In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: de gemeente Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork Datum: 1948-06-09 Onderwerp: stemplicht; verkiezingen 2de kamer; opgeven adres in kamp Westerbork.&nbsp;

Van: de gemeente Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork Datum: 1948-06-09 Onderwerp: stemplicht; verkiezingen 2de kamer; opgeven adres in kamp Westerbork.&nbsp;

Verklaring betreffende stemming voor de tweede kamer der Staten-Generaal in 1948 voor R. Niemeijer in kamp Westerbork

Van: Blitz, H. Aan: Elzenaar, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-06 Onderwerp: opgehaald en naar kamp Westerbork overgebracht. De schrijver gelooft dat hij maandagochtend verder moet.

Van: Blitz, H. Aan: Elzenaar, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-06 Onderwerp: opgehaald en naar kamp Westerbork overgebracht. De schrijver gelooft dat hij maandagochtend verder moet.

Briefkaart van H. Blitz aan de familie Elzenaar vanuit kamp Westerbork

Van: van Duren, Frederika Aan: familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: brief van Gerry gekregen, er was een tijd geen bericht van hem, Frederika vreesde het ergste; bedankt voor de bonnen…&nbsp;

Van: van Duren, Frederika Aan: familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: brief van Gerry gekregen, er was een tijd geen bericht van hem, Frederika vreesde het ergste; bedankt voor de bonnen…&nbsp;

Brief van Frederika van Duren aan lieve mevrouw en familie vanuit kamp Westerbork

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

Brief Schade-enquête commissie Den Haag aan A. B. Barnstijn

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 25

Gezin. Het gezin Buijvoets. Foto uit het album van de familie Buijvoets. Interneringskamp Westerbork, jaartal onbekend. Op de achtergrond is barak 75 te zien.

Gezin. Het gezin Buijvoets. Foto uit het album van de familie Buijvoets. Interneringskamp Westerbork, jaartal onbekend. Op de achtergrond is barak 75 te zien.

Foto

Naoorlogse Rechtspleging

Naoorlogse Zuivering

Van: Steueradministration Aan: het echtpaar Tauber Plaats: Wenen Datum: 1938-07-28 Onderwerp: betaling belasting.

Van: Steueradministration Aan: het echtpaar Tauber Plaats: Wenen Datum: 1938-07-28 Onderwerp: betaling belasting.

Bewijs van betaling van belasting

Aanvraagformulier Sonderbezugschein Van: Boas, Esther Nummer: 24/7-817 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: heeft dringend 1 zomerjurk nodig

Aanvraagformulier Sonderbezugschein Van: Boas, Esther Nummer: 24/7-817 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: heeft dringend 1 zomerjurk nodig

Aanvraagformulier voor een zomerjurk in Theresienstadt

Treinstations

Station Amsterdam Rietlanden

Van: Gelder, van, Sonja Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum van afgifte: 1945-07-12

Van: Gelder, van, Sonja Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum van afgifte: 1945-07-12

Aanmeldingskaart van S. van Gelder na terugkeer in Nederland

Onderduik

Onderduikhulp

Onderduikomstandigheden

Ontsnappen naar het buitenland

Verraad

Nationaal Steun Fonds

Sara de Hartogh is in de oorlog vanuit Amsterdam naar Friesland verhuisd. Daar leefde zij onder de schuilnaam Suze van Bodegraven. In november 1943 is Sara de Hartogh nabij IJlst door het verzet geliquideerd, omdat ze dreigde verzetsstrijders te verraden.

Barak 50

Briefkaart Van: Kwieser, H. Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-17 Onderwerp: pakket ontvangen, hartelijk dank.

Briefkaart Van: Kwieser, H. Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-17 Onderwerp: pakket ontvangen, hartelijk dank.

Briefkaart van H. Kwieser aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 126 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Wijngaard, Henri geb. 06-05-59 overleden 17-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 126 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Wijngaard, Henri geb. 06-05-59 overleden 17-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Henri Wijngaard

Medicijnenzakje met opschrift ‘Militaire apotheek te Boas, 71, 16-8-43’ Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-16

Medicijnenzakje met opschrift ‘Militaire apotheek te Boas, 71, 16-8-43’ Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-16

Foto van een medicijnenzakje van de ‘Militaire apotheek'

Foto van Grietje Muller

Interieur van een huisje Westerbork Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950 Het interieur van het huisje van de fam. de Vries in augustus 1950.

Interieur van een huisje Westerbork Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950 Het interieur van het huisje van de fam. de Vries in augustus 1950.

Foto van het interieur van een huisje in (kamp) Schattenberg

In het boek mijn naam is Selma, beschrijft Selma haar leven, voor en na de oorlog en haar deportatie en overleven in de kampen.

Selmavan de Perre-Velleman

Selma
van de Perre-Velleman