In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeente Nieuwleusen

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Brief van Leo Meijer aan Neel vanuit kamp Westerbork

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje van Max Vlessing en Mientjen Vomberg in kamp Westerbork

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noach getekend door Hans Margules

Trouwboekje van de burgerlijke stand gemeente Westerbork van: Jacob David Noach en Suzanne de Haan&nbsp; Datum: 1944-07-19

Trouwboekje van de burgerlijke stand gemeente Westerbork van: Jacob David Noach en Suzanne de Haan&nbsp; Datum: 1944-07-19

Trouwboekje Jacob David Noach en Suzanne de Haan

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noch getekend door Hans Margules

Van: Ferdi (?) Aan: Suzanne Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-10 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, ontmoeting met Evelina de Haan, gezondheidstoestand van de moeder van Suzanna, transporten, pakketten, Leo Kok en Kitty de Wijze gaan in ondertrouw; geruchten over het opheffen van het kamp per 15 november 1943.

Van: Ferdi (?) Aan: Suzanne Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-10 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, ontmoeting met Evelina de Haan, gezondheidstoestand van de moeder van Suzanna, transporten, pakketten, Leo Kok en Kitty de Wijze gaan in ondertrouw; geruchten over het opheffen van het kamp per 15 november 1943.

Brief van Ferdi aan Suzanne de Haan vanuit kamp Westerbork

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Brief van het Rode Kruis aan mevrouw Fluck over leegloop van kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Werkbrieven; Schoenen en aanvragen reparaties.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Werkbrieven; Schoenen en aanvragen reparaties.

Mededeling over vervallen werkbrieven voor schoenen en over nieuwe aanvragen voor reparaties

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: lijst met namen en adressen van mensen die niet meer aanwezig of onbekend zijn en waaraan post gericht is. Familieleden of vrienden kunnen deze brieven bij het buro Dr. Wachtel in ontvangst nemen.&nbsp; &nbsp;

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: lijst met namen en adressen van mensen die niet meer aanwezig of onbekend zijn en waaraan post gericht is. Familieleden of vrienden kunnen deze brieven bij het buro Dr. Wachtel in ontvangst nemen.&nbsp; &nbsp;

Mededeling over brieven die kunnen worden opgehaald door familieleden of vrienden

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen van dubbele nationaliteit die evt. dinsdag vertrekken kunnen niet hun gestorte bedragen bij Lippman en Rosenthal terugontvangen voor hun vertrek.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen van dubbele nationaliteit die evt. dinsdag vertrekken kunnen niet hun gestorte bedragen bij Lippman en Rosenthal terugontvangen voor hun vertrek.

Mededeling voor personen met een dubbele nationaliteit die eventueel dinsdag vertrekken

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: matrassen

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: matrassen

Mededeling over omgang met niet meer bruikbare of te repareren matrassen

Van: Deutsche landesgericht (in bezet Nederland) Datum: 1941-07-09 Plaats: Den Haag Onderwerp: Strafzaak over handel in parafine met de straffen voor de aangeklaagden.

Van: Deutsche landesgericht (in bezet Nederland) Datum: 1941-07-09 Plaats: Den Haag Onderwerp: Strafzaak over handel in parafine met de straffen voor de aangeklaagden.

Louisde Liever (Louk)

Louis
de Liever (Louk)