In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Goldenberg, M. Aan: Linzel-van Katwijk, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-15 Onderwerp: Bericht van ontvangst en bedankje voor pakket

Van: Goldenberg, M. Aan: Linzel-van Katwijk, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-15 Onderwerp: Bericht van ontvangst en bedankje voor pakket

Briefkaart van M. Goldenberg aan Linzel-van Katwijk vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-04-21 Onderwerp: over de collega van Stella, Mathilda Spitz; verschillende vrienden ziek; van J. nog niets gehoord en mevrouw Mahler kreeg kokend water op haar voet. Werner moet veel overwerken en is 's avonds doodmoe; groeten van de ouders van Lies(beth) van Weezel; Werner is bang dat als hun poging om op de Barneveld-lijst te komen niet zal lukken zij het volgend transport mee moeten gaan (wat ook gebeurd); de Solomons bevinden zich in barak 73 en niet in 62. Voortaan een geboortedatum bij de naam zetten, anders is het onmogelijk om iemand in het kamp terug te vinden; een pakje voor Mathilda en nog een brief van haar voor Stella.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-04-21 Onderwerp: over de collega van Stella, Mathilda Spitz; verschillende vrienden ziek; van J. nog niets gehoord en mevrouw Mahler kreeg kokend water op haar voet. Werner moet veel overwerken en is 's avonds doodmoe; groeten van de ouders van Lies(beth) van Weezel; Werner is bang dat als hun poging om op de Barneveld-lijst te komen niet zal lukken zij het volgend transport mee moeten gaan (wat ook gebeurd); de Solomons bevinden zich in barak 73 en niet in 62. Voortaan een geboortedatum bij de naam zetten, anders is het onmogelijk om iemand in het kamp terug te vinden; een pakje voor Mathilda en nog een brief van haar voor Stella.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap&nbsp; Plaats: Groningen Datum: 1922-08-14 Verklaring over de besnijdenis van Meier Asscher.

Van: Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap&nbsp; Plaats: Groningen Datum: 1922-08-14 Verklaring over de besnijdenis van Meier Asscher.

Verklaring over de besnijdenis van Meier Asscher

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1943-12-01&nbsp; Onderwerp: Transporten naar Palestina, keuze Palestina- of Barneveldlijst.

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1943-12-01&nbsp; Onderwerp: Transporten naar Palestina, keuze Palestina- of Barneveldlijst.

Brief van het Rode Kruis aan Hans Schrijver over Palestina transporten en keuze van beschermde lijsten

Van: Groenman, Jacob en Groenman-Cohen, Marianne Plaats: Bergen-Belsen, kamp Datum: 1944-05-07, 1944-01-20 Onderwerp: Jaap en Marianne maken het goed. Ze mogen pakketten ontvangen. Ze hebben ander werk dan voorheen.&nbsp;

Van: Groenman, Jacob en Groenman-Cohen, Marianne Plaats: Bergen-Belsen, kamp Datum: 1944-05-07, 1944-01-20 Onderwerp: Jaap en Marianne maken het goed. Ze mogen pakketten ontvangen. Ze hebben ander werk dan voorheen.&nbsp;

Brief van het echtpaar Groenman vanuit Bergen-Belsen

Van:&nbsp; Aan: Magteld&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-08-15&nbsp; Onderwerp: Leefomstandigheden van Max en Hanna Goldenberg in Bergen-Belsen. Dankzij een getuige een gedetailleerd verslag over het leven en overlijden van deze twee personen in Bergen-Belsen.

Van:&nbsp; Aan: Magteld&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-08-15&nbsp; Onderwerp: Leefomstandigheden van Max en Hanna Goldenberg in Bergen-Belsen. Dankzij een getuige een gedetailleerd verslag over het leven en overlijden van deze twee personen in Bergen-Belsen.

Brief van een onbekend persoon aan Magteld vanuit Amsterdam

Van: Magnus-Goldschmidt, F. en Magnus, L. Aan: Goldschmidt, Leah (en familie) Datum: 1945-07-10, 1945-07-20, 1945-07-21 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Bevat drie brieven. De schrijvers vertellen over de vervolging en de kampervaringen van de familie Magnus, over de voormalige Joodse wijk in Amsterdam en over het oppakken van het leven na terugkeer in Amsterdam.&nbsp;

Van: Magnus-Goldschmidt, F. en Magnus, L. Aan: Goldschmidt, Leah (en familie) Datum: 1945-07-10, 1945-07-20, 1945-07-21 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Bevat drie brieven. De schrijvers vertellen over de vervolging en de kampervaringen van de familie Magnus, over de voormalige Joodse wijk in Amsterdam en over het oppakken van het leven na terugkeer in Amsterdam.&nbsp;

Brief van het echtpaar Magnus aan L. Goldschmidt vanuit Amsterdam

Brief + enveloppe&nbsp; Van: Goldenberg, M.&nbsp; Aan: Katwijk, van, P.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Brief is in het Zweeds opgesteld. Emigratieplannen.

Brief + enveloppe&nbsp; Van: Goldenberg, M.&nbsp; Aan: Katwijk, van, P.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Brief is in het Zweeds opgesteld. Emigratieplannen.

Brief van Max Goldenberg aan P. van Katwijk vanuit Amsterdam

Van: Groot, de, Sarah Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1933-05-26 Onderwerp: dagelijks leven

Van: Groot, de, Sarah Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1933-05-26 Onderwerp: dagelijks leven

Brief van S. de Groot vanuit Amsterdam

Nathan Frederik Israël was tijdens de oorlog voor de CPN betrokken bij de Raad van Verzet (RVV). Op 15 augustus 1944 werd hij gearresteerd op zijn onderduikadres, waarbij hij werd neergeschoten.&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Bargeboer, B. Aan: Drees, W., Jr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-20 Onderwerp: pakket ontvangen

Van: Bargeboer, B. Aan: Drees, W., Jr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-20 Onderwerp: pakket ontvangen

FreddyWeidmann

Freddy
Weidmann