In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959-06-29 Onderwerp: naam getroffene is Borach Sleutelberg.

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959-06-29 Onderwerp: naam getroffene is Borach Sleutelberg.

Verklaring van erfrecht in verband met aangifte huisraadschade

Van: Anna Juliette Hijman Aan: vriendin Ch. Plaats: Nederlands Indië&nbsp; Onderwerp: A. schrijft vriendin over wat er waarschijnlijk met haar ouders en familie is gebeurd. A. (die sinds 1937 in Nederlands-Indië woont) kreeg brief van haar zuster Phie die zelf uit de H. Schouwburg is gehaald, daar op 13 augustus 1942 terechtkwam en dezelfde dag wist te ontsnappen. Vanaf dat moment is ze in onderduik gegaan. Haar ouders heeft ze op 5 augustus voor het laatst gezien.

Van: Anna Juliette Hijman Aan: vriendin Ch. Plaats: Nederlands Indië&nbsp; Onderwerp: A. schrijft vriendin over wat er waarschijnlijk met haar ouders en familie is gebeurd. A. (die sinds 1937 in Nederlands-Indië woont) kreeg brief van haar zuster Phie die zelf uit de H. Schouwburg is gehaald, daar op 13 augustus 1942 terechtkwam en dezelfde dag wist te ontsnappen. Vanaf dat moment is ze in onderduik gegaan. Haar ouders heeft ze op 5 augustus voor het laatst gezien.

Brief van Anna Hijman aan een vriendin vanuit Nederlands-Indië

Van: Walter, Kurt Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: voor het verlaten van het kamp om werkzaamheden te verrichten. Kurt was onder andere machinist op de locomotief van de smalspoortrein.

Van: Walter, Kurt Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: voor het verlaten van het kamp om werkzaamheden te verrichten. Kurt was onder andere machinist op de locomotief van de smalspoortrein.

Ausweiskarte van Kurt Walter

Militairpas van Alfred Kaufmann. Eruit blijkt dat hij gedurende 1914-1918 actief was als militair.

Militairpas van Alfred Kaufmann. Eruit blijkt dat hij gedurende 1914-1918 actief was als militair.

Pas (militair) van Alfred Kaufmann

Van: Dop, H.H. en van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Yerseke Datum: 1945-05-29 Onderwerp: brief ontvangen, zodra er een gelegenheid zal ze Chaja naar haar toe brengen met nog een jongen van 13 jaar oud, die ook naar Amsterdam moet. Zijn ouders zijn gedeporteerd naar Polen; ingesloten enige foto's van Chaja; Chaja zei dat ze zal moeten huilen als ze weg moet gaan, hoewel ze dolgelukkig is weer naar Amsterdam te mogen gaan; Chaja: bedankt voor de brieven en de foto. Als er iemand naar Amsterdam gaat, mag ze mee; ‘wat ziet Eddy er toch leuk uit’ . Ze heeft de foto boven haar bed gehangen; in de brief die wordt toegestuurd zullen foto's van Chaja in te vinden zijn; als Chaja weer thuis is kunnen ze samen Eddy gaan ophalen; ze heeft veel op haar verjaardag gekregen; ze zal schrijven naar opa en oma….

Van: Dop, H.H. en van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Yerseke Datum: 1945-05-29 Onderwerp: brief ontvangen, zodra er een gelegenheid zal ze Chaja naar haar toe brengen met nog een jongen van 13 jaar oud, die ook naar Amsterdam moet. Zijn ouders zijn gedeporteerd naar Polen; ingesloten enige foto's van Chaja; Chaja zei dat ze zal moeten huilen als ze weg moet gaan, hoewel ze dolgelukkig is weer naar Amsterdam te mogen gaan; Chaja: bedankt voor de brieven en de foto. Als er iemand naar Amsterdam gaat, mag ze mee; ‘wat ziet Eddy er toch leuk uit’ . Ze heeft de foto boven haar bed gehangen; in de brief die wordt toegestuurd zullen foto's van Chaja in te vinden zijn; als Chaja weer thuis is kunnen ze samen Eddy gaan ophalen; ze heeft veel op haar verjaardag gekregen; ze zal schrijven naar opa en oma….

ClaraFrances-Heertjes

Clara
Frances-Heertjes