We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Leefsma, Abraham Aan: zijn vrouw en zoontje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: schrijven bij kaarslicht; het kamp is een grote modderpoel; vraag om biscuits en chocolademelk; weet niet wie de huissleutel heeft, misschien kunnen er nog zaken uitgehaald worden en worden opgestuurd; werkzaam als verpleger in de doorgangsbarakken; vrijdag gaat er weer een transport weg; de schrijver hoopt dat hij er niet bij zal zitten; tegen zijn vrouw: probeer voorlopig mogelijk in het ziekenhuis te blijven; in het kamp hoor je niet veel van de buitenwereld; er gaan veel geruchten; behoefte aan kaarsen; heb je ook geld ontvangen van de Nederlandse Heidemij?&nbsp;

Van: Leefsma, Abraham Aan: zijn vrouw en zoontje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: schrijven bij kaarslicht; het kamp is een grote modderpoel; vraag om biscuits en chocolademelk; weet niet wie de huissleutel heeft, misschien kunnen er nog zaken uitgehaald worden en worden opgestuurd; werkzaam als verpleger in de doorgangsbarakken; vrijdag gaat er weer een transport weg; de schrijver hoopt dat hij er niet bij zal zitten; tegen zijn vrouw: probeer voorlopig mogelijk in het ziekenhuis te blijven; in het kamp hoor je niet veel van de buitenwereld; er gaan veel geruchten; behoefte aan kaarsen; heb je ook geld ontvangen van de Nederlandse Heidemij?&nbsp;

Brief van Abraham Leefsma aan zijn vrouw en zoontje

Van: de Inspectie van Repatriëring Amsterdam Aan: Cohen-de Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëringskaart.

Van: de Inspectie van Repatriëring Amsterdam Aan: Cohen-de Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëringskaart.

Kaart van aanmelding in verband met de repatriëring van H.C. Cohen-de Haaff

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:20&nbsp; Datum: Opmerking: Kinderzaal, isoleerkamers en slaapkamers.

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:20&nbsp; Datum: Opmerking: Kinderzaal, isoleerkamers en slaapkamers.

Plattegrond van een gedeeltelijke verbouwing van barak 5 tot hospitaal in het woonoord Schattenberg

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1944-07-23 Onderwerp: Levy is gezond en heeft de koffer ontvangen; hij wordt behandeld aan zijn keel door Dr. Roozendaal; de omstandigheden zijn best; gesproken met Sal Presser, mevrouw Dr. Premsela van de radio en de vader van Dr. Hedeman; behoefte aan post…

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1944-07-23 Onderwerp: Levy is gezond en heeft de koffer ontvangen; hij wordt behandeld aan zijn keel door Dr. Roozendaal; de omstandigheden zijn best; gesproken met Sal Presser, mevrouw Dr. Premsela van de radio en de vader van Dr. Hedeman; behoefte aan post…

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw vanuit kamp Westerbrork

Van: Het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Den Haag Datum: 1946-05-15 Onderwerp: persoonsinformatie over Abraham Benjamin de Vries en Meintje de Vries-Koe.

Van: Het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Den Haag Datum: 1946-05-15 Onderwerp: persoonsinformatie over Abraham Benjamin de Vries en Meintje de Vries-Koe.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan de heer J.W. Adelaar

Van: Radio Omroep Herrijzend Nederland Aan: Acohen, R. Plaats: Hilversum Datum: 1945-11-26 Onderwerp: over goedkeuring uitzenden van een bericht onder het nummer 3750.

Van: Radio Omroep Herrijzend Nederland Aan: Acohen, R. Plaats: Hilversum Datum: 1945-11-26 Onderwerp: over goedkeuring uitzenden van een bericht onder het nummer 3750.

Brief van Radio Omroep Herrijzend Nederland over goedkeuring uitzenden van een bericht

Van: Levie, Han&nbsp; Aan: Leida&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-07&nbsp; Onderwerp: clandestiene brief over op transport gaan (mogelijk binnen vier weken), vraag om pakketten, vraag om getuigschrift.

Van: Levie, Han&nbsp; Aan: Leida&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-07&nbsp; Onderwerp: clandestiene brief over op transport gaan (mogelijk binnen vier weken), vraag om pakketten, vraag om getuigschrift.

Brief van Han Levie aan Leida vanuit kamp Westerbork

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin Plaats: Farmsum Datum: 1942-07-04 Onderwerp: met pa gaat het naar omstandigheden goed; het weer is slecht; Rika is op het moment bij hun en wil ook nog een paar woorden schrijven; Rika heeft zeep gemaakt van scheerzeep en shampoo; gehoord dat Arie een baantje heeft gekregen bij de Joodse Raad. Zo'n baantje is een felicitatie waard…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin Plaats: Farmsum Datum: 1942-07-04 Onderwerp: met pa gaat het naar omstandigheden goed; het weer is slecht; Rika is op het moment bij hun en wil ook nog een paar woorden schrijven; Rika heeft zeep gemaakt van scheerzeep en shampoo; gehoord dat Arie een baantje heeft gekregen bij de Joodse Raad. Zo'n baantje is een felicitatie waard…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan Golina van Dam-Sleutelberg

Huwelijk in het kamp Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Majerowicz-Schlachet.

Huwelijk in het kamp Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Majerowicz-Schlachet.

Bericht over een huwelijk in kamp Westerbork in 1943

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels van barak 37.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-05-19 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels van barak 37.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-05-19 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Bouwtekening met riolering en gevels van barak 37 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 39&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 39&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond van aanzichten en doorsnede van barak 39 in het woonoord Schattenberg

Calendarium kamp Westerbork

1984

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg betreffende transport naar Zwitserland

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: doorgeven besluiten en circulaires aan personeel

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: doorgeven besluiten en circulaires aan personeel

Brief

Tegel, gemaakt van klei. Op de tegel staan een davidsster en een kruis en de tekst: Westerbork kerst 1942. De tegel is gemaakt in kamp Westerbork door F. Kanstein

Tegel, gemaakt van klei. Op de tegel staan een davidsster en een kruis en de tekst: Westerbork kerst 1942. De tegel is gemaakt in kamp Westerbork door F. Kanstein

HennySchalscha-Glaser

Henny
Schalscha-Glaser