In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Inlevering goederen door Joden

Van: Spetter, Barend, Leo en moeder Aan: Spetter, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-15 Onderwerp: Barend: nog een paar woorden. Hij gelooft niet dat ze lang zullen blijven;&nbsp;het is in het kamp geen Eldorado; hij hoopt op een spoedig weerzien… Leo: nog enkele woorden, misschien wel voor de laatste keer; er verlaten twee transporten per week het kamp, op de maandag- en vrijdagochtend (naar Polen of Tsjechoslowakije); ze liggen (met mazzel) met z'n drieën op dezelfde zaal (stal). Dit kan elke dag weer veranderen: er bestaat een kans dat Leo alleen wordt doorgestuurd; alleen kinderen onder de 16 jaar worden als gezinslid beschouwd (Leo is 28 jaar oud); Leo is vrijwillig naar kamp Westerbork gegaan en zal er alles aan doen zo lang mogelijk bij hun te blijven; In Polen worden ze van elkaar gescheiden; graag levensmiddelen: brood, boter, kaas, koek, suiker en voor Leo ook sigaretten en voor vader shag of rooktabak; bonbons, pepermunt, elektrische zaklantaarn of anders batterijen voor zijn eigen lantaarn; gegevens voor het pakket!, adres barak 70; leven met 150 mensen in een barak, als ze mogen blijven, slaan ze er zich wel doorheen… Moeder: het spijt haar dat ze geen afscheid heeft kunnen nemen; ze hoopt spoedig weer terug te kunnen zijn; ze ziet erg op tegen de verre reis….

Van: Spetter, Barend, Leo en moeder Aan: Spetter, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-15 Onderwerp: Barend: nog een paar woorden. Hij gelooft niet dat ze lang zullen blijven;&nbsp;het is in het kamp geen Eldorado; hij hoopt op een spoedig weerzien… Leo: nog enkele woorden, misschien wel voor de laatste keer; er verlaten twee transporten per week het kamp, op de maandag- en vrijdagochtend (naar Polen of Tsjechoslowakije); ze liggen (met mazzel) met z'n drieën op dezelfde zaal (stal). Dit kan elke dag weer veranderen: er bestaat een kans dat Leo alleen wordt doorgestuurd; alleen kinderen onder de 16 jaar worden als gezinslid beschouwd (Leo is 28 jaar oud); Leo is vrijwillig naar kamp Westerbork gegaan en zal er alles aan doen zo lang mogelijk bij hun te blijven; In Polen worden ze van elkaar gescheiden; graag levensmiddelen: brood, boter, kaas, koek, suiker en voor Leo ook sigaretten en voor vader shag of rooktabak; bonbons, pepermunt, elektrische zaklantaarn of anders batterijen voor zijn eigen lantaarn; gegevens voor het pakket!, adres barak 70; leven met 150 mensen in een barak, als ze mogen blijven, slaan ze er zich wel doorheen… Moeder: het spijt haar dat ze geen afscheid heeft kunnen nemen; ze hoopt spoedig weer terug te kunnen zijn; ze ziet erg op tegen de verre reis….

Brief van Barend, moeder en Leo Spetter aan J. Spetter en gezin vanuit kamp Westerbork

Van: Beem, Max Aan: Vorst, Sonnie Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp, barak 43 Datum: 1945-05-24 Onderwerp: Max was verheugd een briefkaart van zijn kleinzoon te ontvangen en vindt het heel erg fijn dat Sonnie weer terug is bij zijn ouders; max hoopt gauw Westerbork te kunnen verlaten, de laatste weken zijn er verschillende vrachtwagens met mensen uit het kamp vertrokken; blije gezichten en in de verte gejuich; er zijn ook oud-kampgevangenen door familieleden en bekenden met auto's op gehaald…

Van: Beem, Max Aan: Vorst, Sonnie Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp, barak 43 Datum: 1945-05-24 Onderwerp: Max was verheugd een briefkaart van zijn kleinzoon te ontvangen en vindt het heel erg fijn dat Sonnie weer terug is bij zijn ouders; max hoopt gauw Westerbork te kunnen verlaten, de laatste weken zijn er verschillende vrachtwagens met mensen uit het kamp vertrokken; blije gezichten en in de verte gejuich; er zijn ook oud-kampgevangenen door familieleden en bekenden met auto's op gehaald…

Briefkaart van Max Beem aan zijn kleinzoon Sonnie Vorst vanuit kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Privileges kampbewoners

Kampjargon Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Verjaardagen kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Van: Haagman-Fierlier, E. Aan: De Vrijer-Fierlier, Miep Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze heeft een brief van Miep ontvangen en gelezen dat het haar naar omstandigheden goed gaat; houdt de moed erin of op oudejaarsavond: 'we gaan nog niet naar huis…; Lion werkt buiten…; Miep is gemengd-gehuwd haar man Dick en haar dochter Marietje zijn nog thuis.

Van: Haagman-Fierlier, E. Aan: De Vrijer-Fierlier, Miep Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze heeft een brief van Miep ontvangen en gelezen dat het haar naar omstandigheden goed gaat; houdt de moed erin of op oudejaarsavond: 'we gaan nog niet naar huis…; Lion werkt buiten…; Miep is gemengd-gehuwd haar man Dick en haar dochter Marietje zijn nog thuis.

GerritVuisje

Gerrit
Vuisje