In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Foto van het centrale deel van het Militair kampement Westerbork

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Simon, Dr. Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat de heer Wijnberg en zijn gezin op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Simon Wijnberg bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag om in aanmerking voor een Palestina certificaat in aanmerking te komen is in Barneveld (De Biezen) gedaan.

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Simon, Dr. Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat de heer Wijnberg en zijn gezin op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Simon Wijnberg bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag om in aanmerking voor een Palestina certificaat in aanmerking te komen is in Barneveld (De Biezen) gedaan.

Brief van Office Palestinien de Suisse aan Simon Wijnberg

Van: Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland, afd. Repatriëring Aan: Hedeman, Judith, Maud en Janna Plaats: Bern Datum: 1945-08-08 Onderwerp: indeling bij het convooi dat op 21 augustus uit Bazel naar Nederland zal vertrekken.

Van: Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland, afd. Repatriëring Aan: Hedeman, Judith, Maud en Janna Plaats: Bern Datum: 1945-08-08 Onderwerp: indeling bij het convooi dat op 21 augustus uit Bazel naar Nederland zal vertrekken.

Brief van Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland aan de familie Hedeman

Van: Tichauer, G.&nbsp; Afgegeven: 1939-03-23 Plaats: Reuver. Onderwerp: verlaten van het vluchtelingenoord Reuver voor familiebezoek in Aalten.

Van: Tichauer, G.&nbsp; Afgegeven: 1939-03-23 Plaats: Reuver. Onderwerp: verlaten van het vluchtelingenoord Reuver voor familiebezoek in Aalten.

Bewijs voor G. Tichauer om het vluchtelingenoord Reuver te mogen verlaten voor familiebezoek

Van: Klok, A. Handels &amp; Transportbedrijf&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-11&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Klok, A. Handels &amp; Transportbedrijf&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-11&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van Klok, A. Handels & Transportbedrijf aan Staasbosbeheer

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant N.B.S./Marechaussee/Binnenbewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: schoenreparaties (aantal) voor bewakers.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant N.B.S./Marechaussee/Binnenbewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: schoenreparaties (aantal) voor bewakers.

Mededeling van J.G Buijvoets over de mogelijkheid van schoenreparaties voor bewakers

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Hoofd Bewaring Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-03-24 Onderwerp: Trompet- en fluitsignalen bij appèl.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Hoofd Bewaring Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-03-24 Onderwerp: Trompet- en fluitsignalen bij appèl.

Instructie van J. G. Buijvoets aan het hoofd van Bewaring over het geven van trompet- en fluitsignalen

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-09 Onderwerp: Levy is overgeplaatst naar barak 21, zaal 4; met zijn keel gaat het goed; onder controle bij Dr. Roozendaal; de wond in de keel is dicht; omstandigheden zijn goed…&nbsp;

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-09 Onderwerp: Levy is overgeplaatst naar barak 21, zaal 4; met zijn keel gaat het goed; onder controle bij Dr. Roozendaal; de wond in de keel is dicht; omstandigheden zijn goed…&nbsp;

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw vanuit kamp Westerbork

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Saul AronBraunhut

Saul Aron
Braunhut