In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bestektekening Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1952

Bestektekening Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1952

Plattegrond van het woonoord Schattenberg begin jaren vijftig

Kwitantie van het Joodse kledingbedrijf Stern dat locaties had in Hoogeveen en Meppel. Datum: 1938-01-25

Kwitantie van het Joodse kledingbedrijf Stern dat locaties had in Hoogeveen en Meppel. Datum: 1938-01-25

Kwitantie van kledingzaak Stern met locaties in Hoogeveen en Meppel

Plattegrond met riolering en gevels van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-08 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-08 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 49 in het woonoord Schattenberg

Van: Meyer de Vries&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-06-25&nbsp; Onderwerp: suggesties opschroeven werkprestaties Joodse vluchtelingen. De schrijver is zich wel bewust van het feit dat de werkverschaffing in kamp Westerbork niet te vergelijken is met de werkverschaffing elders, gezien de achtergrond van de kampbewoners; Huisman en Schol.

Van: Meyer de Vries&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-06-25&nbsp; Onderwerp: suggesties opschroeven werkprestaties Joodse vluchtelingen. De schrijver is zich wel bewust van het feit dat de werkverschaffing in kamp Westerbork niet te vergelijken is met de werkverschaffing elders, gezien de achtergrond van de kampbewoners; Huisman en Schol.

Brief van Meyer de Vries aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van: Batavier, Liese en Joop Aan: Ras-Batavier, M. Plaats: Westerbork, kamp, 85 Datum: 1943-06-05 Onderwerp: onzekerheid of men op transport moet. ‘wanneer je deze kaart ontvangt weten we niet of we er nog zijn.’ Wachten met het sturen van een pakket, totdat er een telegram is gestuurd.

Van: Batavier, Liese en Joop Aan: Ras-Batavier, M. Plaats: Westerbork, kamp, 85 Datum: 1943-06-05 Onderwerp: onzekerheid of men op transport moet. ‘wanneer je deze kaart ontvangt weten we niet of we er nog zijn.’ Wachten met het sturen van een pakket, totdat er een telegram is gestuurd.

Briefkaart van L en J. Batavier aan N. Batavier vanuit kamp Westerbork

Plattegrond met riolering en gevels van barak 12&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-24 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 12&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-24 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 12 in het woonoord Schattenberg

Van: Egger, Julius Aan: Meijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07-22 Onderwerp: om half zes in de morgen in Hooghalen aangekomen; onderweg in de trein kunnen slapen; hij heeft zich in Westerbork kunnen verfrissen; de mensen zijn er behoorlijk en het eten ook; slapen in een grote barak, driehoog; in de nacht per tram naar het Centraal Station vervoerd; in het kamp heerst een goede orde, een tegenstelling met de Schouwburg en de Joodse Raad; morgen waarschijnlijk weer verder; Daan gesproken; vanaf Hooghalen was het met bepakking een uur lopen; de schrijver is doodmoe…

Van: Egger, Julius Aan: Meijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07-22 Onderwerp: om half zes in de morgen in Hooghalen aangekomen; onderweg in de trein kunnen slapen; hij heeft zich in Westerbork kunnen verfrissen; de mensen zijn er behoorlijk en het eten ook; slapen in een grote barak, driehoog; in de nacht per tram naar het Centraal Station vervoerd; in het kamp heerst een goede orde, een tegenstelling met de Schouwburg en de Joodse Raad; morgen waarschijnlijk weer verder; Daan gesproken; vanaf Hooghalen was het met bepakking een uur lopen; de schrijver is doodmoe…

SiegbertFlatow

Siegbert
Flatow