In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Brief van Charles Vecht aan den heer Blauw vanuit kamp Westerbork

Lijst betreffende crematies Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-15 Van: Vries, de, L., Bestattungswesen Aan: Lenz, Dhr., Zeichenburo Bauleitung Betreft de dagen waarop het crematorium in gebruik is geweest tussen 1943-04-15 en 1943-06-04 en het aantal crematies op die dagen.

Lijst betreffende crematies Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-15 Van: Vries, de, L., Bestattungswesen Aan: Lenz, Dhr., Zeichenburo Bauleitung Betreft de dagen waarop het crematorium in gebruik is geweest tussen 1943-04-15 en 1943-06-04 en het aantal crematies op die dagen.

Lijst

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Het doen van voorzieningen aan barak 28; 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Plattegrond met informatie over de nieuwe functie van de voormalige Centrale Keuken

Verklaring Verklaring opgesteld door Calmeyer inzake afkomst van Santen, Esther en Santen, Barend. Plaats: Den Haag Datum: 1943-08-31

Verklaring Verklaring opgesteld door Calmeyer inzake afkomst van Santen, Esther en Santen, Barend. Plaats: Den Haag Datum: 1943-08-31

Verklaring betreffende afkomst Esther en Barend Santen

Geboren in Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: de geboorte van Tine Bloemendaal; Clarence Eduard Frank; Heleen Judith van Thijn.

Geboren in Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: de geboorte van Tine Bloemendaal; Clarence Eduard Frank; Heleen Judith van Thijn.

Bericht over de geboorte van een drietal kinderen in kamp Westerbork

Onderduik

Onderduikhulp

Utrechts Kindercomité

Amsterdamse studentengroep

Groep Zefat

NV-Groep

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-05-05 Onderwerp: drukte, weinig tijd om te schrijven; moet een Jodenster dragen en ze kan niet meer bij de familie Veer komen; kan wel aangevraagd worden, met een bewijs om te naaien…&nbsp;

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-05-05 Onderwerp: drukte, weinig tijd om te schrijven; moet een Jodenster dragen en ze kan niet meer bij de familie Veer komen; kan wel aangevraagd worden, met een bewijs om te naaien…&nbsp;

Brief van Sonja Blits aan familie Veer vanuit Amsterdam

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-08 Onderwerp: een kaart van Hanneke gelezen. Ze vraagt om veiligheidsspelden en haar doopsbewijzen; in de volgende briefkaart moet Hanneke schrijven of ze de pakketjes ook ontvangt; in bijna ieder pak zit boter; kistje met fruit onderweg…; briefkaarten sturen naar Wera de Wolf in den Haag; moeder zal iets van vis sturen voor op het brood; opletten dat het niet bederft; brief is mogelijk langer onderweg, onzekerheid over Hanneke's baraknummer nu het doopbewijs er is…; briefkaarten schrijven

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-08 Onderwerp: een kaart van Hanneke gelezen. Ze vraagt om veiligheidsspelden en haar doopsbewijzen; in de volgende briefkaart moet Hanneke schrijven of ze de pakketjes ook ontvangt; in bijna ieder pak zit boter; kistje met fruit onderweg…; briefkaarten sturen naar Wera de Wolf in den Haag; moeder zal iets van vis sturen voor op het brood; opletten dat het niet bederft; brief is mogelijk langer onderweg, onzekerheid over Hanneke's baraknummer nu het doopbewijs er is…; briefkaarten schrijven

JaquesManheim

Jaques
Manheim