In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Foto van Lina Sommerfeld-Wald

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Wemmenhoven, Fam Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-07 Onderwerp: sturen van pakketten

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Wemmenhoven, Fam Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-07 Onderwerp: sturen van pakketten

Briefkaart van Walter J. Blumenthal aan fam. Wemmenhoven vanuit kamp Westerbork

Woning adjunct-directeur&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100

Woning adjunct-directeur&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100

Bouwtekening van de woning van de adjunct-directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Afval, verwerking en sortering

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Afval, verwerking en sortering

Mededeling over afvalsortering en -verwerking in het kamp

Van: Zielke, Dienstleiter&nbsp; Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1943-05-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: Heinrich is als plaatsvervangend groepsleider gerechtigd zich buiten zijn barak te begeven tussen 20 uur en 6 uur in de ochtend.

Van: Zielke, Dienstleiter&nbsp; Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1943-05-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 48 Onderwerp: Heinrich is als plaatsvervangend groepsleider gerechtigd zich buiten zijn barak te begeven tussen 20 uur en 6 uur in de ochtend.

Ausweis van Heinrich Gassmann als plaatsvervangend groepsleider van de Fliegende Kolonne

Van: Bob&nbsp;en Hans Cahen Aan: Cahen-Vries, de, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: wel of niet op transport gaan naar Westerbork. Mevrouw Cahen ligt in een ziekenhuis te Amersfoort.

Van: Bob&nbsp;en Hans Cahen Aan: Cahen-Vries, de, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: wel of niet op transport gaan naar Westerbork. Mevrouw Cahen ligt in een ziekenhuis te Amersfoort.

Brief van Bob en Hans Cahen aan mevr. Cahen-de Vries vanuit kamp Westerbork

Inlegvel K2, behoort bij distributiestamkaart No. 001876 Bevat twee bonnen

Inlegvel K2, behoort bij distributiestamkaart No. 001876 Bevat twee bonnen

Bonkaart met twee bonnen

Dr. Lisamaria Meirowsky, een arts uit Keulen, verhuisde in 1938 naar Utrecht om bedreigde Joden te helpen. Vanaf 1941 woonde ze bij de zusters Trappisten van Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot bij Tilburg . Gearresteerd naar aanleiding van de pastorale brief van de Nederlandse bisschoppen, via Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz gestuurd. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

Foto van Betty Mol en haar buurmeisje

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: lijst met namen en adressen van mensen die niet meer aanwezig of onbekend zijn en waaraan post gericht is. Familieleden of vrienden kunnen deze brieven bij het buro Dr. Wachtel in ontvangst nemen.&nbsp; &nbsp;

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: lijst met namen en adressen van mensen die niet meer aanwezig of onbekend zijn en waaraan post gericht is. Familieleden of vrienden kunnen deze brieven bij het buro Dr. Wachtel in ontvangst nemen.&nbsp; &nbsp;

Mededeling over brieven die kunnen worden opgehaald door familieleden of vrienden

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Potret van een baby in kamp Westerbork

Bericht Comité International de la Croix-Rouge (Rode Kruis) Van: Frank, Meyer Aan: Boas-Snuijff, Julie (Judith) Plaats: Jeruzalem, Palestina Datum: 1943-11-29 Onderwerp: officiële regeringsnummers van immigratiecertificaat Judith Boas-Snuyff en haar familie voor Palestina.

Bericht Comité International de la Croix-Rouge (Rode Kruis) Van: Frank, Meyer Aan: Boas-Snuijff, Julie (Judith) Plaats: Jeruzalem, Palestina Datum: 1943-11-29 Onderwerp: officiële regeringsnummers van immigratiecertificaat Judith Boas-Snuyff en haar familie voor Palestina.

Bericht van Frank Meyer aan Julie Boas-Snuijf vanuit Jeruzalem

Van: Harry, Egon, Wolf Wisch, Arno Baruch Aan: Kijzer, Mijer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: schrijfdag; pakketten; werken in de buitendienst; school; Barmitswo + enveloppe (6466-1-1)

Van: Harry, Egon, Wolf Wisch, Arno Baruch Aan: Kijzer, Mijer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: schrijfdag; pakketten; werken in de buitendienst; school; Barmitswo + enveloppe (6466-1-1)

AlbertFrankenhuis

Albert
Frankenhuis