In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Dit verhaal werd opgetekend door conservator Guido Abuys. Meer over de familie Enthoven is te vinden in het boek Kroniek van het geslacht Enthoven (Zutphen 1991).&nbsp;

Het is 23 mei 1945. Henriette Enthoven-van Lier schrijft vanuit Mont Pèlerin in Zwitserland een brief aan haar familie, waarin ze terugkijkt naar het transport van kamp Westerbork naar Theresienstadt en haar aankomst in dit getto.

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Gerdien Verschoor was tussen 2019 en 2022 de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dit verhaal publiceerde zij op haar <a href="https://gerdienverschoor.wordpress.com/2019/02/07/het-treinbord/#more-3294">eigen website</a>.

Het moet ergens in de jaren negentig geweest zijn: het was na de Wende en ik werkte bij de Nederlandse Ambassade in Warschau. Alles in Polen veranderde. Als attaché voor pers- en culturele zaken richtte ik me niet alleen op pers en cultuur, maar ook op de historische en maatschappelijke onderwerpen die in die periode actueel waren. Vele musea en historische instituten maakten een transitie door: nu Polen het communisme van zich had afgeschud, konden vele verhalen eindelijk op een andere manier verteld worden.

Het treinbord

Dit verhaal, geschreven door conservator Guido Abuys, werd in 2018 als column gepubliceerd op de website van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.&nbsp;

Een houten beeldje van een jongen van een jaar of twaalf, gekleed in een blouse, korte broek, hoge sokken en wandelschoenen. Op het voetstuk zijn de initialen E.B. ingekrast en is het jaar 1941 duidelijk zichtbaar. Het beeldje zou geschonken zijn aan Jacques Schol, directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Een jongen vereeuwigd in hout

In juni 2025 verscheen Sprekende stenen. Stolpersteine in Zwolle, een publicatie waarin de verhalen van Joodse inwoners van Zwolle worden belicht. Ook voor het gezin Caneel, dat voor hun deportatie aan de Vispoortenplas 10 woonde, zijn struikelstenen gelegd.&nbsp;

Carolina Caneel-Bamberg, haar man Salomon Caneel en hun zoontje Mozes “Max” Caneel werden begin oktober 1942 vanuit Zwolle naar kamp Westerbork gebracht. Het was in die dagen overvol in het kamp: door de ontruiming van de Joodse werkkampen en de razzia’s waarbij de familieleden van de Joodse dwangarbeiders werden opgehaald, kwamen er zo’n 12.000 personen naar het kamp. In een brief aan vriendin Janny Bosman schrijft Carolina over de chaotische situatie en de onwetendheid over hun verdere lot. Ook vraagt ze om een paar hoge schoenen of laarsjes in maat 26 voor zoontje Max en een stel dekens, want die zijn ze inmiddels kwijtgeraakt.&nbsp;

"Onze Max is een reuzelieve schat..."

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Katz-Goldsmit, Kaatje Ze kwam via kamp Vught in Westerbork terecht.

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Katz-Goldsmit, Kaatje Ze kwam via kamp Vught in Westerbork terecht.

Ausweis van Kaatje Katz-Goldsmit

Van: Langstadt, W. Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Theresienstadt Datum: 1943-07-20 Onderwerp: zijn gelukkig met de berichten van Ruth vanuit kamp Westerbork; moeder werkt in een Jugendheim en Wilhelm heeft aangenaam werk; graag elke schrijfdag iets schrijven; pakketjes uit Zeist en Amsterdam zijn goed aangekomen; &nbsp;ze kunnen zich voorstellen dat het Ruth op de heide bij mooi weer goed bevalt; groepsleider geworden; ze zijn blij dat het met Ruths gebit beter gaat en dat de tandarts de behandeling kan beëindigen; gymnastiek…

Van: Langstadt, W. Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Theresienstadt Datum: 1943-07-20 Onderwerp: zijn gelukkig met de berichten van Ruth vanuit kamp Westerbork; moeder werkt in een Jugendheim en Wilhelm heeft aangenaam werk; graag elke schrijfdag iets schrijven; pakketjes uit Zeist en Amsterdam zijn goed aangekomen; &nbsp;ze kunnen zich voorstellen dat het Ruth op de heide bij mooi weer goed bevalt; groepsleider geworden; ze zijn blij dat het met Ruths gebit beter gaat en dat de tandarts de behandeling kan beëindigen; gymnastiek…

Briefkaart van de ouders van Ruth Langstadt vanuit Theresienstadt

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Margaretha Bamberger-Prins werd geboren op 10-9-1920 in Hoorn en verhuisde met ouders en broertje Maurits naar de Dijkstraat 6 in Arnhem. Zij trouwde in Arnhem op 4-8-1942 met Josef Bamberger ( geb.24-8-1917 in Frankfurt). Zij vertrokken een paar dagen later naar Amsterdam om te gaan wonen in de Christiaan de Wetstraat 2-1 hoog. In Amsterdam werd op 12 augustus 1943 hun dochtertje Esther geboren. Het babytje is al op 29 september 1943 in Westerbork ingeschreven, afgereisd vanaf het Afrikaanderplein in Amsterdam. Esther heeft de oorlog overleefd en woont in Londen, nu mevr. March-Bamberger. Margaretha werd met haar man Josef in Den Haag gearresteerd op 12 januari 1944 door de SS en naar Westerbork overgebracht. Waar zij ondertussen verbleven is onbekend. Op 1-2-1944 werden zij naar Bergen-Belsen overgebracht. Margaretha was passagier in de trein "Het verloren Transport"(23 april 1945) en overleed in Tröbitz. Daar is zij begraven. https://www.joodsmonument.nl/nl/page/572867/margaretha-bamberger-prins Verhaal van Anneke van Zinderen Bakker

Van: Henrietta Kastan (moeder) Aan: Georgine Betty van Voolen (dochter) Plaats: Amsterdam Datum: 1974-12 Onderwerp: manuscript in plaats van het dagboek (babyboek) dat verloren ging; de Duitse inval; vader Mau (Mr. Maurits van Voolen) lag met zijn eenheid achter Rotterdam; op zoek naar vader; vader komt weer thuis en hij sprak de woorden: ‘nu begint het pas weer voor ons’; over inwonende familie; over bekenden die met de laatste boot Nederland wisten te ontvluchten; over de eerste anti-Joodse maatregelen; concentratie van Joden; en verbodsborden voor Joden; Mr Maurits Levie uit Groningen komt bij hun inwonen; razzia, worden verzameld op het Weesperplein bij de Joodse Invalide samen met de beide moeders en haar dochters Georgine en Annelise; Mau ontkomt aan de razzia omdat hij op dat moment niet thuis was; &nbsp;vertrek naar kamp Westerbork; opvang en registratie; de rol van Dr. Georg Rosenbaum; de naam van Mr. Maurits van Voolen heeft een magische klank in het kamp onder de Duitse Joden; &nbsp;barak 60; deportatie van moeder en schoonmoeder, Henriette mag meelopen tot de slagboom; zelf komt ze met haar twee kinderen op de Stammliste terecht; verhuizing naar barak 35, daardoor betere zorgmogelijkheden voor de kinderen; dochter Annelise krijgt een darminfectie. Ze wordt geholpen door kinderarts dokter Siegfried Wolff, maar overlijd in het kamp Westerbork, Henriette is op dat moment bij haar; Clara Asscher-Pinkhof troost haar; &nbsp;de 14 dagen erna ziet ze haar hele familie, waaronder haar zuster Esther met kinderen, en haar schoonfamilie gedeporteerd worden; Henriette is ernstig ziek; het moment van ontslag met hulp van de Rosenbaums en actie van haar eigen Maurits zorgt voor een ontslag uit het kamp op 16 juli 1943; Georgine wordt met spoed in het C.I.Z. opgenomen….een strijd van tien dagen op leven en dood volgde; hun huis in de Sarphatiestraat was op de dag terug in Amsterdam gepulst; krijgen een onderkomen bij Dr. van der Laan van de keuringsdienst van Waren. Zijn gezin wordt eind september 1943 opgepakt. Henriette en Maurits ontkomen aan de razzia, omdat ze niet op de lijst voorkomen en in een zijkamer weten te vluchten. De jongste zoon van Van de Laan weet nog net de huissleutel naar binnen te gooien… ; Georgine wordt een uur voor de razzia in het C.I.Z door dokter Fiedeldij Dop uit het ziekenhuis gehaald en ergens ondergebracht…; onderduik in Hilversum van Maurits en Henrietta; worden opgepakt en naar Vught en vervolgens naar Westerbork gestuurd; komen dankzij Dr. Rosenbaum van hun ‘S’ af en ze worden uiteindelijk naar Theresienstadt doorgestuurd op 5 april 1945; eind september moeten ze afscheid nemen van elkaar, Maurits wordt gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau; Henrietta volgt later, alleen zij overleefd de oorlog; voor Georgine was en onderduikplek in Friesland geregeld; terugkeer en opvang in Eindhoven; weerzien…&nbsp;

Van: Henrietta Kastan (moeder) Aan: Georgine Betty van Voolen (dochter) Plaats: Amsterdam Datum: 1974-12 Onderwerp: manuscript in plaats van het dagboek (babyboek) dat verloren ging; de Duitse inval; vader Mau (Mr. Maurits van Voolen) lag met zijn eenheid achter Rotterdam; op zoek naar vader; vader komt weer thuis en hij sprak de woorden: ‘nu begint het pas weer voor ons’; over inwonende familie; over bekenden die met de laatste boot Nederland wisten te ontvluchten; over de eerste anti-Joodse maatregelen; concentratie van Joden; en verbodsborden voor Joden; Mr Maurits Levie uit Groningen komt bij hun inwonen; razzia, worden verzameld op het Weesperplein bij de Joodse Invalide samen met de beide moeders en haar dochters Georgine en Annelise; Mau ontkomt aan de razzia omdat hij op dat moment niet thuis was; &nbsp;vertrek naar kamp Westerbork; opvang en registratie; de rol van Dr. Georg Rosenbaum; de naam van Mr. Maurits van Voolen heeft een magische klank in het kamp onder de Duitse Joden; &nbsp;barak 60; deportatie van moeder en schoonmoeder, Henriette mag meelopen tot de slagboom; zelf komt ze met haar twee kinderen op de Stammliste terecht; verhuizing naar barak 35, daardoor betere zorgmogelijkheden voor de kinderen; dochter Annelise krijgt een darminfectie. Ze wordt geholpen door kinderarts dokter Siegfried Wolff, maar overlijd in het kamp Westerbork, Henriette is op dat moment bij haar; Clara Asscher-Pinkhof troost haar; &nbsp;de 14 dagen erna ziet ze haar hele familie, waaronder haar zuster Esther met kinderen, en haar schoonfamilie gedeporteerd worden; Henriette is ernstig ziek; het moment van ontslag met hulp van de Rosenbaums en actie van haar eigen Maurits zorgt voor een ontslag uit het kamp op 16 juli 1943; Georgine wordt met spoed in het C.I.Z. opgenomen….een strijd van tien dagen op leven en dood volgde; hun huis in de Sarphatiestraat was op de dag terug in Amsterdam gepulst; krijgen een onderkomen bij Dr. van der Laan van de keuringsdienst van Waren. Zijn gezin wordt eind september 1943 opgepakt. Henriette en Maurits ontkomen aan de razzia, omdat ze niet op de lijst voorkomen en in een zijkamer weten te vluchten. De jongste zoon van Van de Laan weet nog net de huissleutel naar binnen te gooien… ; Georgine wordt een uur voor de razzia in het C.I.Z door dokter Fiedeldij Dop uit het ziekenhuis gehaald en ergens ondergebracht…; onderduik in Hilversum van Maurits en Henrietta; worden opgepakt en naar Vught en vervolgens naar Westerbork gestuurd; komen dankzij Dr. Rosenbaum van hun ‘S’ af en ze worden uiteindelijk naar Theresienstadt doorgestuurd op 5 april 1945; eind september moeten ze afscheid nemen van elkaar, Maurits wordt gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau; Henrietta volgt later, alleen zij overleefd de oorlog; voor Georgine was en onderduikplek in Friesland geregeld; terugkeer en opvang in Eindhoven; weerzien…&nbsp;

De oorlogsgeschiedenis van het gezin van Voolen-Kastan

Van: Platvoet, Rachel&nbsp; Aan: Koning, de, B.&nbsp; Plaats: 's-Hertogenbosch, concentratiekamp&nbsp; Datum: 1943-08-11&nbsp; Onderwerp: bevestiging ontvangst van goederen, vragen over familie en behoefte aan het ontvangen van een brief.

Van: Platvoet, Rachel&nbsp; Aan: Koning, de, B.&nbsp; Plaats: 's-Hertogenbosch, concentratiekamp&nbsp; Datum: 1943-08-11&nbsp; Onderwerp: bevestiging ontvangst van goederen, vragen over familie en behoefte aan het ontvangen van een brief.

Brief Rachel Platvoet aan B. de Koning vanuit kamp Vught

Van: Lochem, Jaap Aan:&nbsp;Reina Plaats: Landweer, Joods werkkamp Datum:&nbsp;1942-08-03 Onderwerp: censuur op de brieven gekregen; 's morgen om 5.30 opstaan, wassen, hardlopen en eten in de kantine; ze moeten ok exerceren, alle bevelen in het Duits; eigen jongens worden geoefend door de kok; die zelf een opleiding van 5 dagen in het kamp Erika heeft gekregen; hij zal Reina niet meer schrijven, bang dat ze achter haar adres zullen komen; deze brief gaat via een illegalen weg'; ze mogen alleen nog briefkaarten ontvangen en versturen…

Van: Lochem, Jaap Aan:&nbsp;Reina Plaats: Landweer, Joods werkkamp Datum:&nbsp;1942-08-03 Onderwerp: censuur op de brieven gekregen; 's morgen om 5.30 opstaan, wassen, hardlopen en eten in de kantine; ze moeten ok exerceren, alle bevelen in het Duits; eigen jongens worden geoefend door de kok; die zelf een opleiding van 5 dagen in het kamp Erika heeft gekregen; hij zal Reina niet meer schrijven, bang dat ze achter haar adres zullen komen; deze brief gaat via een illegalen weg'; ze mogen alleen nog briefkaarten ontvangen en versturen…

Brief van Jaap van Lochem aan Reina vanuit het Joodse werkkamp de Landweer

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. een brief heeft de schrijver afgegeven bij de poort aan twee mannen (marechaussee?). Hij weet niet of zij aan de goede kant staan. Danny heeft bericht gekregen dat hij naar Duitsland moet gaan. Naar welke plaats is hem onbekend. Hij heeft in het kamp vele vriendschappen gesloten. Zij gaan ook allen naar Duitsland. Jacob Schrijver en veel uit Winschoten gaan mee. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny heeft de brief een dag voor zijn deportatie uit kamp Westerbork geschreven.

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. een brief heeft de schrijver afgegeven bij de poort aan twee mannen (marechaussee?). Hij weet niet of zij aan de goede kant staan. Danny heeft bericht gekregen dat hij naar Duitsland moet gaan. Naar welke plaats is hem onbekend. Hij heeft in het kamp vele vriendschappen gesloten. Zij gaan ook allen naar Duitsland. Jacob Schrijver en veel uit Winschoten gaan mee. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny heeft de brief een dag voor zijn deportatie uit kamp Westerbork geschreven.

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde vanuit kamp Westerbork

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-10 Onderwerp: Bram vraagt of zijn moeder de brief aan Treesje wil doorsturen. Hij is zojuist bij de revue geweest. Er spelen bekende spelers mee, zoals Frans Engel, Max Ehrlich, Jetty Cantor, Willy Rosen, Erich Ziegler en Johnny &amp; Jones. Bram heeft Jeannot ook mee kunnen krijgen. Voor hem was het goede afleiding na de narigheid van Netty's vertrek. Voor het volgende pakket vraagt hij om pyjama's, stropdassen en zomerpakken.

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-10 Onderwerp: Bram vraagt of zijn moeder de brief aan Treesje wil doorsturen. Hij is zojuist bij de revue geweest. Er spelen bekende spelers mee, zoals Frans Engel, Max Ehrlich, Jetty Cantor, Willy Rosen, Erich Ziegler en Johnny &amp; Jones. Bram heeft Jeannot ook mee kunnen krijgen. Voor hem was het goede afleiding na de narigheid van Netty's vertrek. Voor het volgende pakket vraagt hij om pyjama's, stropdassen en zomerpakken.

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

Programma Programma van de Buhne Lager Westerbork, maart 1944 Bunter Abend Met Otto Aurich, Jetty Cantor, Max Ehrlich, Franz Engel, Liesl Frank, Johnny en Jones, Esther Philipse, Mara Rosen, Willy Rosen en Erich Ziegler.

Programma Programma van de Buhne Lager Westerbork, maart 1944 Bunter Abend Met Otto Aurich, Jetty Cantor, Max Ehrlich, Franz Engel, Liesl Frank, Johnny en Jones, Esther Philipse, Mara Rosen, Willy Rosen en Erich Ziegler.

Programma van de Buhne Lager Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een treinlading met houten barakdelen bestemd voor de bouw van barakken in kamp Westerbork. Het inladen vond plaats bij Ommen. Op de foto poseren o.a. boven 4e van l.: Kurt Nathan; 5e vl: Werner Kalb; 6e vl: Werner Hirsch; 8e vl: Robbie Engel (met soldatenpet op); 12e vl: Heinz Pfifferling

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een treinlading met houten barakdelen bestemd voor de bouw van barakken in kamp Westerbork. Het inladen vond plaats bij Ommen. Op de foto poseren o.a. boven 4e van l.: Kurt Nathan; 5e vl: Werner Kalb; 6e vl: Werner Hirsch; 8e vl: Robbie Engel (met soldatenpet op); 12e vl: Heinz Pfifferling

Houten barakdelen bestemd voor kamp Westerbork

Van: de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam Aan: (van Dam, Joseph)&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-29 Onderwerp: waarschijnlijk moet Joseph van Dam zich op 2 oktober melden om aan te kunnen tonen dat hij voor vrijstelling van tewerkstelling in Duitsland in aanmerking komt.

Van: de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam Aan: (van Dam, Joseph)&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-29 Onderwerp: waarschijnlijk moet Joseph van Dam zich op 2 oktober melden om aan te kunnen tonen dat hij voor vrijstelling van tewerkstelling in Duitsland in aanmerking komt.

Oproep van de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam om te verschijnen

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Operaties kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Chanoeka.&nbsp; Chanoekaviering van jongeren in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Leo Blumensohn steekt kaarsjes in een grote woonbarak aan. Aan de rechterkant van de foto (gezichten duidelijk zichtbaar) van rechts naar links de volgende personen: Margot Goldberg, Vera Berberich, Doris Moses, Nachmann Scheinowitz en Erika Herz. &nbsp;

Chanoeka.&nbsp; Chanoekaviering van jongeren in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Leo Blumensohn steekt kaarsjes in een grote woonbarak aan. Aan de rechterkant van de foto (gezichten duidelijk zichtbaar) van rechts naar links de volgende personen: Margot Goldberg, Vera Berberich, Doris Moses, Nachmann Scheinowitz en Erika Herz. &nbsp;

Chanoekaviering in een grote woonbarak

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Brief van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Stammliste in kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Bergen-Belsen

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Aan: Beste Na Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden, waarschuwing aan zijn vrouw niet over te komen. Het is een smeerboel in het kamp. Blijf zo lang mogelijk weg. Blijf weg. Kom je toch en we gaan op transport, dan worden we gescheiden en je weet niet wat je te wachten staat. Een deel van het personeel van Hollandia Kattenburg is niet in Westerbork, waar ze wel zijn weet niemand. Het eten is weinig, maar met een kleine aanvulling is het te doen.

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Aan: Beste Na Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden, waarschuwing aan zijn vrouw niet over te komen. Het is een smeerboel in het kamp. Blijf zo lang mogelijk weg. Blijf weg. Kom je toch en we gaan op transport, dan worden we gescheiden en je weet niet wat je te wachten staat. Een deel van het personeel van Hollandia Kattenburg is niet in Westerbork, waar ze wel zijn weet niemand. Het eten is weinig, maar met een kleine aanvulling is het te doen.

Brief van Abraham van Gelder aan zijn vrouw Naatje vanuit kamp Westerbork

Van: Klein, Jaap Aan: Kampinga, J. Plaats: Bergentheim, Joods werkkamp Kloosterhaar Datum: 1942-07-26 Onderwerp: blij met de brieven van buiten; de mannen moeten grasgrond omzetten in bouwland, 7o cm diep, veen, dat bij regen modder is; het werk is slechts een kwartier van het kamp; In Staphorst moeten ze twee uur lopen naar- en van het werk; de werkweken zijn 48 uur, zaterdag en zondag vrij; geen bewegingsvrijheid, geen verlof en geen extra rantsoen voor zwaar werk; met 8 man op een kamer hebben ze een provisiekast; het leven in het kamp is wennen; de stromatras is hard en is moeilijk om aan te wennen; er zijn ook goede dingen. Er zijn al twee ontspanningsavonden geweest met van alles en wat van goochelen, muziek tot cabaret; de schrijver zal zelf een lezing over Palestina gaan houden; in het kamp is ook een oud-strijder uit de Eerste Wereldoorlog, die in die periode twee broers verloor…

Van: Klein, Jaap Aan: Kampinga, J. Plaats: Bergentheim, Joods werkkamp Kloosterhaar Datum: 1942-07-26 Onderwerp: blij met de brieven van buiten; de mannen moeten grasgrond omzetten in bouwland, 7o cm diep, veen, dat bij regen modder is; het werk is slechts een kwartier van het kamp; In Staphorst moeten ze twee uur lopen naar- en van het werk; de werkweken zijn 48 uur, zaterdag en zondag vrij; geen bewegingsvrijheid, geen verlof en geen extra rantsoen voor zwaar werk; met 8 man op een kamer hebben ze een provisiekast; het leven in het kamp is wennen; de stromatras is hard en is moeilijk om aan te wennen; er zijn ook goede dingen. Er zijn al twee ontspanningsavonden geweest met van alles en wat van goochelen, muziek tot cabaret; de schrijver zal zelf een lezing over Palestina gaan houden; in het kamp is ook een oud-strijder uit de Eerste Wereldoorlog, die in die periode twee broers verloor…

Brief van Jaap aan J. Huizinga vanuit het Joodse werkkamp Kloosterhaar

Onderduik

Onderduikhulp

Onderduikomstandigheden

Ontsnappen naar het buitenland

Verraad

Nationaal Steun Fonds

Karl Michael Schliesser.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Karl Michael Schliesser.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Karl Michael Schliesser in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: van Lochem, Jaap Aan: Reina Plaats: de Landweer, Joods werkkamp Datum: 1942-07-14 Onderwerp: over oproepen van mannen en vrouwen om te gaan werken in Duitsland; er gaan geruchten dat ze allemaal moeten gaan…; alle Joodse mannen tussen 45 en 55 jaar worden nu ook gekeurd voor de Joodse werkkampen; vader zal ook wel bericht krijgen…; in de landweer is door dit alles de stemming niet goed; het is de laatste tijd slecht weer; in het kamp nog steeds geen verse groeten. Ze krijgen niets anders dan gedroogde groente en dat verteerd haast niet; als Reina voor die rijksdaalder niets kan kopen, dan kan ze de munt beter opsturen; Jaap kan het geld in het kamp goed gebruiken; hij stuurt Reina een paar foto's toe, met de vraag ze daarna naar Amsterdam toe te sturen…

Van: van Lochem, Jaap Aan: Reina Plaats: de Landweer, Joods werkkamp Datum: 1942-07-14 Onderwerp: over oproepen van mannen en vrouwen om te gaan werken in Duitsland; er gaan geruchten dat ze allemaal moeten gaan…; alle Joodse mannen tussen 45 en 55 jaar worden nu ook gekeurd voor de Joodse werkkampen; vader zal ook wel bericht krijgen…; in de landweer is door dit alles de stemming niet goed; het is de laatste tijd slecht weer; in het kamp nog steeds geen verse groeten. Ze krijgen niets anders dan gedroogde groente en dat verteerd haast niet; als Reina voor die rijksdaalder niets kan kopen, dan kan ze de munt beter opsturen; Jaap kan het geld in het kamp goed gebruiken; hij stuurt Reina een paar foto's toe, met de vraag ze daarna naar Amsterdam toe te sturen…

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Barakken gebouwd van 1942-1945

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry en verdere familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie. Als Jurry de post ontvangt zal Danny al doorgezonden zijn met vele vrienden uit het kamp, allen vrijgezellen; korte beschrijving van het dagelijkse leven in het kamp, van opstaan, van het appel tot het gaan naar het werk buiten het kamp (graven voor de aanleg van een waterleiding); organisatie in handen van Duitse Joden, de SS zie je alleen bij de poort en buiten het prikkeldraad, uitgebreide beschrijving van het eten. Er zou hoog bezoek zijn geweest van Schmidt en Rauter. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry en verdere familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie. Als Jurry de post ontvangt zal Danny al doorgezonden zijn met vele vrienden uit het kamp, allen vrijgezellen; korte beschrijving van het dagelijkse leven in het kamp, van opstaan, van het appel tot het gaan naar het werk buiten het kamp (graven voor de aanleg van een waterleiding); organisatie in handen van Duitse Joden, de SS zie je alleen bij de poort en buiten het prikkeldraad, uitgebreide beschrijving van het eten. Er zou hoog bezoek zijn geweest van Schmidt en Rauter. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde en verdere familie vanuit kamp Westerbork

Cabaret. Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09.&nbsp; Zes meisjes op het toneel, de Westerborkgirls. Tekst: 'Magdelein, du sollst stets vartig sein'. De volgende 'meisjes' staan op de foto Catharina Frank (uiterst links) Hannelore Cahn (2 de van links) Beatrice Lissauer Ulla Gross Lotte Heider-Lehmann&nbsp; Ruth Pagener

Cabaret. Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09.&nbsp; Zes meisjes op het toneel, de Westerborkgirls. Tekst: 'Magdelein, du sollst stets vartig sein'. De volgende 'meisjes' staan op de foto Catharina Frank (uiterst links) Hannelore Cahn (2 de van links) Beatrice Lissauer Ulla Gross Lotte Heider-Lehmann&nbsp; Ruth Pagener

De 'Westerbork Girls' tijdens de uitvoering van een act in Humor und Melodie

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

Straffen kamp Westerbork

Mishandelingen kamp Westerbork

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Verklaring van het in gebruik geven van de boerderij met grond ten behoeve van het Vluchtelingenkamp

Programmablad Buhne Lager Westerbork Voorstelling: Total Verruckt Datum: 1944-06-

Programmablad Buhne Lager Westerbork Voorstelling: Total Verruckt Datum: 1944-06-

JosephDavids

Joseph
Davids