We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Kurt Schlesinger, dienstleider van het kamp

Van: Loew (Löw), dhr. of mevr. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp, barak 3 Datum: 1941-12-29 Onderwerp: Gelukkig nieuwjaar

Van: Loew (Löw), dhr. of mevr. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp, barak 3 Datum: 1941-12-29 Onderwerp: Gelukkig nieuwjaar

Briefkaart van Loew aan H. Huber vanuit Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Schoenflies, fam.&nbsp; Aan: Overbeeke, van, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-25&nbsp; Onderwerp: bedankje voor opsturen pakket&nbsp; Tekening op achterzijde met tekst 'Selig sind die der leid tragen denn sie sollen getrostet werden', getekend door Hans Schoenflies.

Van: Schoenflies, fam.&nbsp; Aan: Overbeeke, van, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-25&nbsp; Onderwerp: bedankje voor opsturen pakket&nbsp; Tekening op achterzijde met tekst 'Selig sind die der leid tragen denn sie sollen getrostet werden', getekend door Hans Schoenflies.

Briefkaart/kerstkaat van de familie Schoenflies aan J. van Overbeeke vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-30 Onderwerp: brieven ontvangen; nieuwjaarswensen; feestdagen in het kamp goed doorgekomen; hoop dat het nieuwe jaar wat goeds brengt.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-30 Onderwerp: brieven ontvangen; nieuwjaarswensen; feestdagen in het kamp goed doorgekomen; hoop dat het nieuwe jaar wat goeds brengt.

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35, het weeshuis. Op de achtergrond is een wachttoren zichtbaar.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35, het weeshuis. Op de achtergrond is een wachttoren zichtbaar.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Algemene bepalingen.&nbsp; OD Strafbarakken.&nbsp; Bewoners van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-05-25.&nbsp; Onderwerp: algemene bepalingen van de Ordedienst.&nbsp; Vervolg van &nbsp;inv.nr. 107 (F 534-059)

Algemene bepalingen.&nbsp; OD Strafbarakken.&nbsp; Bewoners van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-05-25.&nbsp; Onderwerp: algemene bepalingen van de Ordedienst.&nbsp; Vervolg van &nbsp;inv.nr. 107 (F 534-059)

Algemene bepalingen voor de bewoners van kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. Een ‘weeskind’ kijkt naar het schouwspel. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw op de voorgrond.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. Een ‘weeskind’ kijkt naar het schouwspel. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw op de voorgrond.

Barakken in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Weeshuis en speelplaats, barak 35. Foto is genomen vanaf een wachttoren.

Barakken in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Weeshuis en speelplaats, barak 35. Foto is genomen vanaf een wachttoren.

Zicht op de speelplaats en barak 35 vanuit een wachttoren in kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw in het midden van de kring.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw in het midden van de kring.

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-14 Onderwerp: bedankje voor pakket; muziek; omstandigheden; censuur

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-14 Onderwerp: bedankje voor pakket; muziek; omstandigheden; censuur

Briefkaart van Rob Heilbut aan mej. L. Besanger vanuit kamp Westerbork

Foto vanaf de wachttoren bij het speelveld en de speelplaats voor het weeshuis, barak 35. Kinderen spelen op de wipwappen en voetballen. Achterop de foto staat geschreven: 'Apellplatz und zugleich Kinderspielplatz'. Op de achtergrond zijn meerdere barakken, de centrale keuken en het ketelhuis te zien. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto vanaf de wachttoren bij het speelveld en de speelplaats voor het weeshuis, barak 35. Kinderen spelen op de wipwappen en voetballen. Achterop de foto staat geschreven: 'Apellplatz und zugleich Kinderspielplatz'. Op de achtergrond zijn meerdere barakken, de centrale keuken en het ketelhuis te zien. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto van het weeshuis en de speelplaats vanaf een wachttoren in kamp Westerbork

Wandschildering in het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Wandschildering van Jo Spier in een barak die in de oorlog het weeshuis (barak 35) was en later als bezoekersruimte voor de gedetineerden werd gebruikt.

Wandschildering in het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Wandschildering van Jo Spier in een barak die in de oorlog het weeshuis (barak 35) was en later als bezoekersruimte voor de gedetineerden werd gebruikt.

Foto van een wandschildering in Interneringskamp Westerbork

Van: Kolthoff, Hanna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: plattegrond van de weeshuisbarak en de meisjeszaal.

Van: Kolthoff, Hanna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: plattegrond van de weeshuisbarak en de meisjeszaal.

Plattegrond van het weeshuis in kamp Westerbork getekend door H. Kolthoff

Carbidlamp Het gaat om een carbidlamp die in kamp Westerbork is gemaakt en gebruikt.&nbsp;

Carbidlamp Het gaat om een carbidlamp die in kamp Westerbork is gemaakt en gebruikt.&nbsp;

Een in het kamp gemaakte carbidlamp

Van: Annie Aan: Riek, Louis en Bart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-23 Onderwerp: schrijfdag; omstandigheden in het kamp; barakindeling; school;

Van: Annie Aan: Riek, Louis en Bart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-23 Onderwerp: schrijfdag; omstandigheden in het kamp; barakindeling; school;

Brief van Annie aan Riek, Louis en Bart vanuit kamp Westerbork

Prikkeldraad&nbsp; getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Prikkeldraad met op de achtergrond een fietser&nbsp; Uitzicht op de weg van Bohuçevitze

Prikkeldraad&nbsp; getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Prikkeldraad met op de achtergrond een fietser&nbsp; Uitzicht op de weg van Bohuçevitze

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Briefpapier Kamp Westerbork, voor- en achterzijde blanco

Briefpapier Kamp Westerbork, voor- en achterzijde blanco

Briefpapier uit kamp Westerbork dat nog blanco is

Van: Mr. Slijper, J. Aan: Euser, R.P. Plaats: Rotterdam Datum: 1950-1028 Onderwerp: moet wachten met de afwikkeling van de boedel, nadat het overlijden van de heer I. Kroon in het Staatsblad is geplaatst.

Van: Mr. Slijper, J. Aan: Euser, R.P. Plaats: Rotterdam Datum: 1950-1028 Onderwerp: moet wachten met de afwikkeling van de boedel, nadat het overlijden van de heer I. Kroon in het Staatsblad is geplaatst.

Brief van Mr. J. Slijper aan de heer R.P. Euser over de afwikkeling rond de heer I. Kroon

Uittreksel uit persoonsbewijs van: Gudema-Meijer, J.&nbsp; Datum: 1944-03-27 Plaats: Westerbork, kamp De pasfoto is in kamp Westerbork gemaakt

Uittreksel uit persoonsbewijs van: Gudema-Meijer, J.&nbsp; Datum: 1944-03-27 Plaats: Westerbork, kamp De pasfoto is in kamp Westerbork gemaakt

van Johanna Gudema-Meijer in kamp Westerbork

Uittreksel uit persoonsbewijs van: Gudema, A.L.&nbsp; Datum: 1944-03-27 Plaats: Westerbork, kamp De pasfoto is in ka p Westerbork gemaakt.

Uittreksel uit persoonsbewijs van: Gudema, A.L.&nbsp; Datum: 1944-03-27 Plaats: Westerbork, kamp De pasfoto is in ka p Westerbork gemaakt.

van Aron Gudema in kamp Westerbork

Van: Gudema-Meijer, J. Badtijd: donderdag 8.20 - 9.10 uur. Ze is werkzaam als typiste/secretaresse bij de dependance van het C.D.K van de gemeente Westerbork in kamp Westerbork.

Van: Gudema-Meijer, J. Badtijd: donderdag 8.20 - 9.10 uur. Ze is werkzaam als typiste/secretaresse bij de dependance van het C.D.K van de gemeente Westerbork in kamp Westerbork.

Mogelijkheid voor Johanna Gudema-Meijer om van het badhuis in kamp Westerbork gebruik te maken

Blauw mapje met daarin vier ongestempelde en vier gestempelde postzegels met als thema Kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Herinneringscentrum Kamp Westerbork Aangeboden op: 1992-08-25 Onderwerp: presentatie van deze postzegel in het Herinneringscentrum. Eerste exemplaar overhandigd aan Lou de Jong. De ontwerper van de postzegel was Victor Levie. &nbsp;

Blauw mapje met daarin vier ongestempelde en vier gestempelde postzegels met als thema Kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Herinneringscentrum Kamp Westerbork Aangeboden op: 1992-08-25 Onderwerp: presentatie van deze postzegel in het Herinneringscentrum. Eerste exemplaar overhandigd aan Lou de Jong. De ontwerper van de postzegel was Victor Levie. &nbsp;

Postzegel met als thema kamp Westerbork

Van: Snoek, Hermine Aan: Elffers, M.C., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: schrijfdag; gezondheid; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier Er gaan in die tijd geruchten dat kamp Westerbork een uitwisselings-kamp wordt.

Van: Snoek, Hermine Aan: Elffers, M.C., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: schrijfdag; gezondheid; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier Er gaan in die tijd geruchten dat kamp Westerbork een uitwisselings-kamp wordt.

Brief van Hermine Snoek aan M.C. Elffers vanuit kamp Westerbork

Steen afkomstig van de schouwburg van kamp Westerbork Op de steen staan symbolen die de loop van de verwarmingsleidingen aangeven.

Steen afkomstig van de schouwburg van kamp Westerbork Op de steen staan symbolen die de loop van de verwarmingsleidingen aangeven.

Steen van de schouwburg in kamp Westerbork

Document Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-04 Onderwerp: waarom nog Joden in kamp Westerbork?

Document Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-04 Onderwerp: waarom nog Joden in kamp Westerbork?

Document met de titel: waarom nog Joden in kamp Westerbork?

Calendarium kamp Westerbork

1992

Van: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-14 Onderwerp: familieomstandigheden; pakketten; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier

Van: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-14 Onderwerp: familieomstandigheden; pakketten; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier

Brief van Hermine Snoek aan Nel In 't Veld vanuit kamp Westerbork

Postzegel en informatie over de ontwerper en de vormgeving van de postzegel met als thema Kamp Westerbork.&nbsp; Met stempel van eerste dag uitgifte.&nbsp; Plaats: Herinneringscentrum Kamp Westerbork Aangeboden op: 1992-08-25 Onderwerp: presentatie van deze postzegel in het Herinneringscentrum. Eerste exemplaar overhandigd aan Lou de Jong. De ontwerper van de postzegel was Victor Levie.

Postzegel en informatie over de ontwerper en de vormgeving van de postzegel met als thema Kamp Westerbork.&nbsp; Met stempel van eerste dag uitgifte.&nbsp; Plaats: Herinneringscentrum Kamp Westerbork Aangeboden op: 1992-08-25 Onderwerp: presentatie van deze postzegel in het Herinneringscentrum. Eerste exemplaar overhandigd aan Lou de Jong. De ontwerper van de postzegel was Victor Levie.

Postzegel met als thema Kamp Westerbork met informatie over de ontwerper en de vormgeving

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Brief van Bets en Joop aan lieve kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: Emigratiebüro kamp Westerbork&nbsp; Aan: Dr. Jager, H.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-12 Onderwerp: verzoek om kokers met Ephedron tabletten te sturen naar de heer J. van Geuns in barak 82 van het kampziekenhuis.

Van: Emigratiebüro kamp Westerbork&nbsp; Aan: Dr. Jager, H.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-12 Onderwerp: verzoek om kokers met Ephedron tabletten te sturen naar de heer J. van Geuns in barak 82 van het kampziekenhuis.

Briefkaart van het Emigratiebüro kamp Westerbork aan Dr. H.W. Jager

Hamer Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

Hamer Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

WernerWeinstein

Werner
Weinstein