In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Haagman, Lion Aan: de Vrijer&nbsp; Plaats: Hooghalen-Oost, 3 A/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-01 Onderwerp: hij zal om 9 uur in het kamp zijn (zondagmorgen); met Anforderungbiljet/Wehrmachtorde; fabriek is gesloten; stuur telegram naar Rüstungsinspectie of commandant van kamp Westerbork; Lion probeert op deze manier vrijstelling van deportatie te krijgen…

Van: Haagman, Lion Aan: de Vrijer&nbsp; Plaats: Hooghalen-Oost, 3 A/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-01 Onderwerp: hij zal om 9 uur in het kamp zijn (zondagmorgen); met Anforderungbiljet/Wehrmachtorde; fabriek is gesloten; stuur telegram naar Rüstungsinspectie of commandant van kamp Westerbork; Lion probeert op deze manier vrijstelling van deportatie te krijgen…

Telegram van Lion Haagman aan Dick de Vrijer vanuit Hooghalen/kamp Westerbork

Van: Bonnettemaker, Heintje Aan:&nbsp;van Vliet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-31 Onderwerp: ze zit zonder uitrusting, graag wat opsturen naar barak 85.

Van: Bonnettemaker, Heintje Aan:&nbsp;van Vliet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-31 Onderwerp: ze zit zonder uitrusting, graag wat opsturen naar barak 85.

Telegram van Heintje Bonnettemaker-Reens aan de familie van Vliet vanuit kamp Westerbork

Van: Evelien Aan: Hamburg, Flora Plaats: Zutphen Datum: 1942-10-03 Onderwerp: moeder en zuster op transport naar Westerbork met andere vrouwen waarvan de mannen in een Joods werkkamp zitten. Verzegeling van het huis.

Van: Evelien Aan: Hamburg, Flora Plaats: Zutphen Datum: 1942-10-03 Onderwerp: moeder en zuster op transport naar Westerbork met andere vrouwen waarvan de mannen in een Joods werkkamp zitten. Verzegeling van het huis.

van Evelien aan Flora Hamburg vanuit Zutphen

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Have, ten, T.T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-22 Onderwerp: omstandigheden, het werk waar schrijfster mee bezig is, gezondheidstoestand. Ze heeft een poppenspel geschreven met de bedoeling dat het een tour zou maken door de barakken. Het bleef bij een uitvoering, omdat er wat tussenkwam. Clara is wat overbelast door het uitvallen van een collega-leerkracht. Een door Clara geschreven gedicht is voorgedragen/gezongen door de 13 jarige dochter van de componist.

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Have, ten, T.T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-22 Onderwerp: omstandigheden, het werk waar schrijfster mee bezig is, gezondheidstoestand. Ze heeft een poppenspel geschreven met de bedoeling dat het een tour zou maken door de barakken. Het bleef bij een uitvoering, omdat er wat tussenkwam. Clara is wat overbelast door het uitvallen van een collega-leerkracht. Een door Clara geschreven gedicht is voorgedragen/gezongen door de 13 jarige dochter van de componist.

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan T.T. ten Have vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Regina Loewenstein

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-05 Onderwerp: stuur pakketten per expresse voor donderdag en heb je al iets bereikt (voor uitstel van transport)?

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-05 Onderwerp: stuur pakketten per expresse voor donderdag en heb je al iets bereikt (voor uitstel van transport)?

Telegram van Lion Haagman aan De Vrijer vanuit Hooghalen/kamp Westerbork

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-10 Onderwerp: nog altijd in Westerbork; windjack is te klein; Lion vraagt om een grotere werkbroek en kleerhangers….

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-10 Onderwerp: nog altijd in Westerbork; windjack is te klein; Lion vraagt om een grotere werkbroek en kleerhangers….

Telegram van Lion Haagman aan de Vrijer vanuit Hooghalen/kamp Westerbork

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-06 Onderwerp: probeert uitstel van deportatie te krijgen; Verwalter is niet langs geweest; fabriek kan niet draaien… Handgeschreven opmerking, mogelijk als antwoord teruggestuurd naar Lion in kamp Westerbork:'Verwalter is nog bezig bij de Rüstungsinpection. Tracht uitstel te verkrijgen. fabriek kan niet doorwerken…'

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-06 Onderwerp: probeert uitstel van deportatie te krijgen; Verwalter is niet langs geweest; fabriek kan niet draaien… Handgeschreven opmerking, mogelijk als antwoord teruggestuurd naar Lion in kamp Westerbork:'Verwalter is nog bezig bij de Rüstungsinpection. Tracht uitstel te verkrijgen. fabriek kan niet doorwerken…'

Telegram van Lion Haagman aan De Vrijer vanuit kamp Hooghalen/kamp Westerbork

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-07 Onderwerp: Verwalter is niet geweest, stuur wat voor in de trein voor maandag…

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-07 Onderwerp: Verwalter is niet geweest, stuur wat voor in de trein voor maandag…

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-18 Onderwerp: bel met Derks, direct, hoe de zaak er voor staat…

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-18 Onderwerp: bel met Derks, direct, hoe de zaak er voor staat…

Telegram van Lion Haagman aan familie De Vrijer vanuit Hooghalen/kamp Westerbork

Van: Haagman, Lion Aan: de Vrijer, M. Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-03 Onderwerp: uitstel van transport door werk bij Rüstungsinspektion…

Van: Haagman, Lion Aan: de Vrijer, M. Plaats: Hooghalen/Westerbork, kamp Datum: 1942-08-03 Onderwerp: uitstel van transport door werk bij Rüstungsinspektion…

Max CarelVedder

Max Carel
Vedder