In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de wasserij van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de wasserij van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Van:&nbsp;Medische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Oproep en actie Capt. Lasalle, R.A.M.C. 2 Cdn Corps. Vertrek van groot deel verplegend personeel( Duitse- en Oostenrijkse Joden) waardoor een tekort ontstaat in het kamp aan medisch geschoold personeel, geneesmiddelen en instrumentarium. Dit naar aanleiding van een oproep aan artsen en verplegend personeel in kamp Westerbork om te gaan werken in ziekenhuizen waar Displaced Persons terecht komen. Chef-arts Fritz Spanier is een van de artsen die aan deze oproep gehoor geeft. Hij komt in de regio Oldenburg terecht.

Van:&nbsp;Medische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Oproep en actie Capt. Lasalle, R.A.M.C. 2 Cdn Corps. Vertrek van groot deel verplegend personeel( Duitse- en Oostenrijkse Joden) waardoor een tekort ontstaat in het kamp aan medisch geschoold personeel, geneesmiddelen en instrumentarium. Dit naar aanleiding van een oproep aan artsen en verplegend personeel in kamp Westerbork om te gaan werken in ziekenhuizen waar Displaced Persons terecht komen. Chef-arts Fritz Spanier is een van de artsen die aan deze oproep gehoor geeft. Hij komt in de regio Oldenburg terecht.

Verklaring over tekorten aan medisch personeel, medicijnen en instrumenten in het ziekenhuis van kamp Westerbork

Van: Swaab, David Aan: Rachel Plaats: werkkamp Diever B Datum: 1942-10-01 Onderwerp: dagelijkse omstandigheden; kleding; pakjes; weersomstandigheden

Van: Swaab, David Aan: Rachel Plaats: werkkamp Diever B Datum: 1942-10-01 Onderwerp: dagelijkse omstandigheden; kleding; pakjes; weersomstandigheden

Brief van David Swaab aan Rachel vanuit werkkamp Diever B

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: handgeschreven namenlijst met plaatsnamen daarachter.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: handgeschreven namenlijst met plaatsnamen daarachter.

Lijst met namen en woonplaatsen

Klara is op 1 juli 1944 gearresteerd op haar onderduikadres Tuinstraat 204b te IJsselmuiden. Zij was ondergedoken bij de familie Van Oosterbrugge. De man in het gezin, Willem van Oosterbrugge, stierf op 23 januari 1945 op 41-jarige leeftijd in concentratiekamp Neuengamme. Zoon Albert Willem kwam op 21 november 1944 op 20-jarige leeftijd om in het kamp Lagelund.

Exterieur van de woning van de kampcommandant/directeur&nbsp;Jacques Schol.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941-1942&nbsp; Op de voorgrond lopen twee geiten op het gras. De geit was van de echtgenote van kapitein Schol.

Exterieur van de woning van de kampcommandant/directeur&nbsp;Jacques Schol.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941-1942&nbsp; Op de voorgrond lopen twee geiten op het gras. De geit was van de echtgenote van kapitein Schol.

Foto van de woning van de directeur/kampcommandant

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-25 Onderwerp: bedankje voor post en pakketten; transporten; muziek; orkest; de stemming is ok; liedjes gemaakt in het kamp.

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-25 Onderwerp: bedankje voor post en pakketten; transporten; muziek; orkest; de stemming is ok; liedjes gemaakt in het kamp.

Briefkaart van Rob Heilbut aan H.L. Andersen vanuit kamp Westerbork

Van: Geldere, van, Miep&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-18&nbsp; Onderwerp: omstandigheden (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie en lag in een ziekenhuis in Dordrecht), ontvangst van kaarten.

Van: Geldere, van, Miep&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-18&nbsp; Onderwerp: omstandigheden (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie en lag in een ziekenhuis in Dordrecht), ontvangst van kaarten.

Briefkaart van Miep van Geldere aan A. Philips vanuit Amsterdam

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij het verslag van Morris Zomerplaag

Gevangenissen

Huis van bewaring Haagse Veer

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork.

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork.

Bericht van in kamp Westerbork overleden personen in juni 1943

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 4 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: slagzin; gedicht ‘Arbeid’; God zij met ons; het menselijke lichaam; de lucht in; het huisdier; wetenschappelijke vraag van de week; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 4 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: slagzin; gedicht ‘Arbeid’; God zij met ons; het menselijke lichaam; de lucht in; het huisdier; wetenschappelijke vraag van de week; oude wijsheid in een nieuw kleed.

StellaSplitter

Stella
Splitter