In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Portretfoto van Leo Meijer Kamp Westerbork, 1943-1944.

Portretfoto van Leo Meijer Kamp Westerbork, 1943-1944.

Portret van Leo Meijer gemaakt door Breslauer in kamp Westerbork

Etty Hillesum is geboren op 15 januari 1914 in Middelburg. Etty is in 1924 naar Deventer verhuisd, samen met haar ouders en broers. De vader van Etty was daar tot 1940 rector aan het Stedelijk Gymnasium. Na haar eindexamen ging Etty in 1932 Rechten en later Russisch studeren in Amsterdam. Tijdens de oorlog, tussen maart 1941 en oktober 1942 houdt zij een dagboek bij, waarin zij haar persoonlijke ontwikkeling beschrijft.

Van: Sinek, Herbert, R. dhr. Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07&nbsp; Onderwerp: Antwort Briefbogen (antwoord brief, hing aan de originele brief geschreven door L.A.A. Cohen) (De heer Sinek vraagt om een pakket zegels op te sturen).

Van: Sinek, Herbert, R. dhr. Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07&nbsp; Onderwerp: Antwort Briefbogen (antwoord brief, hing aan de originele brief geschreven door L.A.A. Cohen) (De heer Sinek vraagt om een pakket zegels op te sturen).

Foto van een brief geschreven door R. Herbert Sinek aan L.A.A. Cohen

Van: Sinek, Herbert, R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr. (Leon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-16 Onderwerp: De heer Sinek verontschuldigd zich voor zijn late reactie. Hij had tot nu toe alleen contact met OD'ers die in de Jan van Eykstraat waren/zijn gestationeerd. Hij vraagt hoe het met Cohen en de andere OD'ers uit de barak gaat en of Leon nog steeds in barak 67 woont.&nbsp;Verder vraagt Sinek om terug te schrijven. &nbsp;

Van: Sinek, Herbert, R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr. (Leon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-16 Onderwerp: De heer Sinek verontschuldigd zich voor zijn late reactie. Hij had tot nu toe alleen contact met OD'ers die in de Jan van Eykstraat waren/zijn gestationeerd. Hij vraagt hoe het met Cohen en de andere OD'ers uit de barak gaat en of Leon nog steeds in barak 67 woont.&nbsp;Verder vraagt Sinek om terug te schrijven. &nbsp;

Foto van een brief van R. Herbert Sinek aan L.A.A. Cohen vanuit Amsterdam

Van: Rose, W. Aan: Piller, L. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-27 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, omstandigheden Brief gericht aan Levie Piller en zijn vrouw in kamp Westerbork. Kennelijk is de briefkaart lang onderweg. Het echtpaar zal de briefkaart niet meer ontvangen. De briefkaart gaat weer retour (poststempel 22-09-1943, Assen). Op 31-08-1943 zijn Levie en Dina doorgestuurd naar Auschwitz.&nbsp;

Van: Rose, W. Aan: Piller, L. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-27 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, omstandigheden Brief gericht aan Levie Piller en zijn vrouw in kamp Westerbork. Kennelijk is de briefkaart lang onderweg. Het echtpaar zal de briefkaart niet meer ontvangen. De briefkaart gaat weer retour (poststempel 22-09-1943, Assen). Op 31-08-1943 zijn Levie en Dina doorgestuurd naar Auschwitz.&nbsp;

Briefkaart van W. Rose aan L. Piller vanuit Amsterdam

Van: Arem, Jean (brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Een bedankje voor pakketten.&nbsp; Zie ook: inv.nr. 112 (tweede deel brief).&nbsp;

Van: Arem, Jean (brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Een bedankje voor pakketten.&nbsp; Zie ook: inv.nr. 112 (tweede deel brief).&nbsp;

Foto van een brief van Jean Arem aan Thea Cohen vanuit kamp Westerbork (foto)

1943

December 1943

Post kamp Westerbork

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Van: Sinek, Herbert R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Jaartal: 1944-07&nbsp; Onderwerp: Leon kan een pakketzegel naar de heer Sinek opsturen. Groeten aan Leons collega's van de OD.

Van: Sinek, Herbert R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Jaartal: 1944-07&nbsp; Onderwerp: Leon kan een pakketzegel naar de heer Sinek opsturen. Groeten aan Leons collega's van de OD.

Foto van een brief van Herbert R. Sinek aan L.A.A. Cohen vanuit Amsterdam Westerbork (foto)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-05-03, No. 76 Inhoud: Het houden van honden in het kamp.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-05-03, No. 76 Inhoud: Het houden van honden in het kamp.

Edith Schlesinger