In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Wilhelmina Aan: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Den Haag Datum: 1946-0-16 Onderwerp: echtgenoot was verzetsstrijder en heeft zijn leven verloren in een concentratiekamp op 3 mei 1945.

Van: Wilhelmina Aan: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Den Haag Datum: 1946-0-16 Onderwerp: echtgenoot was verzetsstrijder en heeft zijn leven verloren in een concentratiekamp op 3 mei 1945.

Brief van Koningin Wilhelmina in verband met de dood van Koenraad Heijmans

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 359 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Bever, Wilhelmina Jacoba Cornelia geb. 30-03-42 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 359 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Bever, Wilhelmina Jacoba Cornelia geb. 30-03-42 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Wilhelmina Jacoba Cornelia van Bever

Van: Kortoef, J. (Joseph) Aan:&nbsp;Kortoef-Dikhout, W.C. Datum: 1943-06-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: tijd om te schrijven, een abces aan het oog, loopt een dag lang met verband. Joseph heeft veel last van het stof. Op de hoofdweg komt hij vele lotgenoten en bekenden tegen. Het is een wonder dat een persoon nog niet in &nbsp;kamp Westerbork is, Amsterdam zal wel Jodenrein zijn…

Van: Kortoef, J. (Joseph) Aan:&nbsp;Kortoef-Dikhout, W.C. Datum: 1943-06-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: tijd om te schrijven, een abces aan het oog, loopt een dag lang met verband. Joseph heeft veel last van het stof. Op de hoofdweg komt hij vele lotgenoten en bekenden tegen. Het is een wonder dat een persoon nog niet in &nbsp;kamp Westerbork is, Amsterdam zal wel Jodenrein zijn…

Brief van J. Kortoef aan W.C. Kortoef-Dikhout vanuit kamp Westerbork

Van: Theo (Heijmans) Aan: de familie de Jong van Lier Plaats: Amsterdam Datum: 1944-06-23 Onderwerp: aan de deur geweest maar niemand aanwezig. Ben maar even in Amsterdam en moet vanavond weer in het kamp zijn. Zie ook brief van Ernst Bob: 9092-21

Van: Theo (Heijmans) Aan: de familie de Jong van Lier Plaats: Amsterdam Datum: 1944-06-23 Onderwerp: aan de deur geweest maar niemand aanwezig. Ben maar even in Amsterdam en moet vanavond weer in het kamp zijn. Zie ook brief van Ernst Bob: 9092-21

Brief van Theo Heijmans aan de familie de Jong van Lier

Crematorium in het Kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1945-1948.&nbsp; De verbrandingsoven van het crematorium.

Crematorium in het Kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1945-1948.&nbsp; De verbrandingsoven van het crematorium.

De verbrandingsoven van het crematorium in kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: Sophia (Querido) Daamen (schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-17 Onderwerp: het verlenen van volmacht aan de niet-Joodse vrouw (Sophia Daamen) van zijn zoon Abraham Querido.

Van: Querido, Levie Aan: Sophia (Querido) Daamen (schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-17 Onderwerp: het verlenen van volmacht aan de niet-Joodse vrouw (Sophia Daamen) van zijn zoon Abraham Querido.

Akte van Volmacht van Levie Querido aan Sophia Daamen vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 275 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Spier, Marianne geb. 06-05-41 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 275 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Spier, Marianne geb. 06-05-41 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marianne van Spier

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hillechien van Geldern

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 315 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Van Weenen, Marianne geb. 26-03-54 overleden te Westerbork op 24-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 315 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Van Weenen, Marianne geb. 26-03-54 overleden te Westerbork op 24-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marianne van Weenen

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 395 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Ments, Benedictus geb. 21-05-76 overleden te Westerbork op 27-06-1943 op 28-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 395 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Ments, Benedictus geb. 21-05-76 overleden te Westerbork op 27-06-1943 op 28-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Benedictus van Ments

Naziconcentratiekampen

Kamp Neustadt

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-04&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie heeft al weken niets meer van Rudi (haar vriendin, zie overige correspondentie) gehoord. Zelf was ze een beetje overwerkt. Ze heeft een dag vrij gekregen. Ze is ondertussen aan de barak gewend geraakt, maar moet mogelijk weer verhuizen. Ze heeft in de middag met Reine van der Heide op een deken op de heide liggen slapen tijdens een werkpauze. Annie bedank voor de goede zorgen en hoopt op een weerzien.

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-04&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie heeft al weken niets meer van Rudi (haar vriendin, zie overige correspondentie) gehoord. Zelf was ze een beetje overwerkt. Ze heeft een dag vrij gekregen. Ze is ondertussen aan de barak gewend geraakt, maar moet mogelijk weer verhuizen. Ze heeft in de middag met Reine van der Heide op een deken op de heide liggen slapen tijdens een werkpauze. Annie bedank voor de goede zorgen en hoopt op een weerzien.

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Reindorp, Herman Aan: Zondervan, dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-16&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Bijz.: met toevoeging barak 22 O.D. zaal 2&nbsp; &nbsp;

Van: Reindorp, Herman Aan: Zondervan, dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-16&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Bijz.: met toevoeging barak 22 O.D. zaal 2&nbsp; &nbsp;

Briefkaart van Herman Reindorp aan de heer Zondervan vanuit kamp Westerbork

Verklaring van Gosschalk, J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-28 Er wordt bevestigd dat hij in opdracht van de Bauleitung Zeichnerarbeiten binnen en buiten de barakken uitvoert. Ondertekend door architect Winne

Verklaring van Gosschalk, J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-28 Er wordt bevestigd dat hij in opdracht van de Bauleitung Zeichnerarbeiten binnen en buiten de barakken uitvoert. Ondertekend door architect Winne

AbigaëlRozeboom

Abigaël
Rozeboom