In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Walter Wijnberg Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-04-18&nbsp; Onderwerp: Schoolrapport 1ste kwartaal 1944.

Van: Walter Wijnberg Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-04-18&nbsp; Onderwerp: Schoolrapport 1ste kwartaal 1944.

Schoolrapport van Walter Wijnberg

Van: Hart, Elisabeth Aan: Roeters van Lennep, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-23 Onderwerp: ze maakt het best, het is schrijfdag; ze zit met haar moeder te piekeren, omdat ze niet weten wat te schrijven; bedankt voor de pakketjes, het is net Sint Nicolaas; ze zitten met z'n drieën (met broer en moeder) in dezelfde barak, verdeeld in een mannen- en een vrouwenzaal; graag geen brieven &nbsp;meer in een pakketje, een brief in een pakketje werd net afgepakt; vooral komkommer is heerlijk, omdat ze zo weinig van dat soort dingen in het kamp krijgen; ze mogen per 14 dagen een brief of twee briefkaarten schrijven….

Van: Hart, Elisabeth Aan: Roeters van Lennep, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-23 Onderwerp: ze maakt het best, het is schrijfdag; ze zit met haar moeder te piekeren, omdat ze niet weten wat te schrijven; bedankt voor de pakketjes, het is net Sint Nicolaas; ze zitten met z'n drieën (met broer en moeder) in dezelfde barak, verdeeld in een mannen- en een vrouwenzaal; graag geen brieven &nbsp;meer in een pakketje, een brief in een pakketje werd net afgepakt; vooral komkommer is heerlijk, omdat ze zo weinig van dat soort dingen in het kamp krijgen; ze mogen per 14 dagen een brief of twee briefkaarten schrijven….

Briefkaart van Elisabeth Hart aan de familie Roeters van Lennep vanuit kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Sport kamp Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1948-09-03&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de kampboerderij, doorverwijzing naar het Ministerie van Justitie en attenderen op mogelijke ontwikkelingen rond de Bijzondere Rechtspleging (toekomst van het kamp).

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1948-09-03&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de kampboerderij, doorverwijzing naar het Ministerie van Justitie en attenderen op mogelijke ontwikkelingen rond de Bijzondere Rechtspleging (toekomst van het kamp).

Brief van J.G. Buijvoets aan de Houtvester Assen

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Dragers van de urnen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-25&nbsp; Onderwerp: regeling herdenkingsdienst, organisatie van het bijzetten van urnen. De herdenkingsdienst begint in de schouwburg van het voormalige kamp Westerbork. Vervolgens zullen 20 urnen gevuld met de as van de 10 gefusilleerde verzetsstrijders door nabestaanden in het verzetsgraf worden bijgezet.

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Dragers van de urnen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-25&nbsp; Onderwerp: regeling herdenkingsdienst, organisatie van het bijzetten van urnen. De herdenkingsdienst begint in de schouwburg van het voormalige kamp Westerbork. Vervolgens zullen 20 urnen gevuld met de as van de 10 gefusilleerde verzetsstrijders door nabestaanden in het verzetsgraf worden bijgezet.

Brief van S. Schoon inzake bijzetten van de urnen

1944

Mei 1944

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 203 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Heymann, Olga geb. 28-02-66 overleden te Westerbork op 18-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 203 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Heymann, Olga geb. 28-02-66 overleden te Westerbork op 18-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Olga Heymann

Plaatsen in kamp Westerbork

Kantine kamp Westerbork

Van: Schol, J.&nbsp; Aan: Prov. Elektr.bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1942-10-19&nbsp; Onderwerp: Openstaande stroomrekening over de maand augustus 1942.

Van: Schol, J.&nbsp; Aan: Prov. Elektr.bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1942-10-19&nbsp; Onderwerp: Openstaande stroomrekening over de maand augustus 1942.

Brief van J. Schol aan het Prov. Elektr. bedrijf Groningen

Bewijs van crematie Datum: 15-03-1943 Nr. 107 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Leviticus, Mauritz geb. 08-04-66 overleden 13-03-1943 te Westerbork op: 15-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 15-03-1943 Nr. 107 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Leviticus, Mauritz geb. 08-04-66 overleden 13-03-1943 te Westerbork op: 15-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mauritz Leviticus

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Geestelijke en Sociale Verzorging.&nbsp; Staand: R. Giethoorn en Beitske Kalma.

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Geestelijke en Sociale Verzorging.&nbsp; Staand: R. Giethoorn en Beitske Kalma.

ManfredWürzburger

Manfred
Würzburger