In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde en andere familieleden vanuit kamp Westerbork

Crematorium van interneringskamp Westerbork. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 De voorkant van het crematorium.

Crematorium van interneringskamp Westerbork. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 De voorkant van het crematorium.

Foto van het crematorium in de periode van het Interneringskamp Westerbork

Van: Bureel kampintendant kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-05-30 Onderwerp: vergunning om zich naar Groningen te begeven en terug te keren.

Van: Bureel kampintendant kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-05-30 Onderwerp: vergunning om zich naar Groningen te begeven en terug te keren.

Vergunning voor Heinrich Gassmann om op 30 mei 1945 naar Groningen te gaan

Arbeitsausweis Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-07 Zij was werkzaam als hulparbeider.

Arbeitsausweis Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-07 Zij was werkzaam als hulparbeider.

Ausweis

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-08-12&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: organisatie, benoeming van een eerste dienstleider.

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-08-12&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: organisatie, benoeming van een eerste dienstleider.

over de organisatie en de benoeming van een eerste dienstleider

Gedeelte uit een interview met: Siesel (Wahrhaftig), Lotti over haar arrestatie, komst in kamp Westerbork en de manier waarop zijn met een aantal medekampgevangenen wist te ontsnappen tijdens het uitgaande transport van 3 maart 1944. Dit met hulp van mensen in- en buiten het kamp. Tijdens haar poging maakte ze gebruik van een armband van de Fliegende Kolonne/Joodse Raad of OD en een valse Ausweis om het kamp te mogen verlaten voor werkzaamheden buiten het kamp.

Gedeelte uit een interview met: Siesel (Wahrhaftig), Lotti over haar arrestatie, komst in kamp Westerbork en de manier waarop zijn met een aantal medekampgevangenen wist te ontsnappen tijdens het uitgaande transport van 3 maart 1944. Dit met hulp van mensen in- en buiten het kamp. Tijdens haar poging maakte ze gebruik van een armband van de Fliegende Kolonne/Joodse Raad of OD en een valse Ausweis om het kamp te mogen verlaten voor werkzaamheden buiten het kamp.

Interviewfragment met Lotti Siesel-Wahrhaftig over haar ontvluchting uit kamp Westerbork

Informatie uit andere archieven

Van: Jet, (Waterman-Lopes Cardozo, Henriette) Aan: Loes, Kees en kinderen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943-06-30,&nbsp; Onderwerp: dagelijks leven in kamp en vragen over familie en vrienden elders; pakketpost; familie van Jaap (Menachem Pinkhof) is in Westerbork. De schrijfster heeft kennis met ze gemaakt; over verschillende personen in het kamp. Henriette schrijft in het zonnetje, zittend in een kruiwagen en een broodplankje als tafel (vetvlekken &nbsp;op het papier); over een persoon die is ontslagen en op de zelfde lijst stond als de schrijfster en haar gezin. Het komt hard aan bij haar man Barend dat zij moeten blijven.&nbsp;

Van: Jet, (Waterman-Lopes Cardozo, Henriette) Aan: Loes, Kees en kinderen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943-06-30,&nbsp; Onderwerp: dagelijks leven in kamp en vragen over familie en vrienden elders; pakketpost; familie van Jaap (Menachem Pinkhof) is in Westerbork. De schrijfster heeft kennis met ze gemaakt; over verschillende personen in het kamp. Henriette schrijft in het zonnetje, zittend in een kruiwagen en een broodplankje als tafel (vetvlekken &nbsp;op het papier); over een persoon die is ontslagen en op de zelfde lijst stond als de schrijfster en haar gezin. Het komt hard aan bij haar man Barend dat zij moeten blijven.&nbsp;

HertaSinaasappel-Posamentier

Herta
Sinaasappel-Posamentier