We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Hedwig, Jupp, N Aan: Estella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-28 Onderwerp: bedankt voor het pakket en mogelijk een dienstreis naar Amsterdam op 6 of 13 juli.

Van: Hedwig, Jupp, N Aan: Estella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-28 Onderwerp: bedankt voor het pakket en mogelijk een dienstreis naar Amsterdam op 6 of 13 juli.

Brief van Hedwig en Jupp N. aan Stella Pach vanuit Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Sonder-Ausweis d'Ancona, Jacob, 18-12-12, B15 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Kommandantur, ar. Haeuser Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis d'Ancona, Jacob, 18-12-12, B15 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Kommandantur, ar. Haeuser Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Jacob d'Ancona

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-26&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: desinfecteren van achtergelaten kleding door mensen die op transport zijn gegaan.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-26&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: desinfecteren van achtergelaten kleding door mensen die op transport zijn gegaan.

Mededeling over het desinfecteren van achtergelaten kleding door personen die op transport zijn gegaan.

Van: Huisman, G.K., chef van Buitendienst Aan: Kockx, Th., kampcommandant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-05 Onderwerp: voorbeeld schriftelijke dienstorder rechten en plichten bij te verrichten werk. Handgeschreven begeleidend briefje van J.G. Buijvoets.

Van: Huisman, G.K., chef van Buitendienst Aan: Kockx, Th., kampcommandant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-05 Onderwerp: voorbeeld schriftelijke dienstorder rechten en plichten bij te verrichten werk. Handgeschreven begeleidend briefje van J.G. Buijvoets.

Order (voorbeeld schriftelijke dienstorder) van G.K. Huisman aan kampcommandant Th. Kockx

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Sonder-Ausweis Scheinowitz-Mueller, Gittel, 13-9-95, B49 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Krematorium Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Scheinowitz-Mueller, Gittel, 13-9-95, B49 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Krematorium Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Gittel Scheinowitz-Mueller

Van: Gudema, A.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Ausweis en tevens oproep om in Grote Zaal te verschijnen. Bijzonderheden: Aron zal voorlopig in kamp Westerbork blijven.

Van: Gudema, A.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Ausweis en tevens oproep om in Grote Zaal te verschijnen. Bijzonderheden: Aron zal voorlopig in kamp Westerbork blijven.

van Aron Gudema met een oproep om in de Grote Zaal te verschijnen

Barak 49

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-21 Onderwerp: eindelijk weer een schrijfdag; Siegfried heeft last gehad van zijn maag en ingewanden. Hij is weer opgeknapt; ze proberen elkaar zo vaak mogelijk te zien. 's avonds eet hij zijn boterham bij Lies. lies pruttelt dan nog altijd wat op haar comfort (esbitstelletje); Siegfried kwam net binnen met hun gezamenlijk pakket…

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-21 Onderwerp: eindelijk weer een schrijfdag; Siegfried heeft last gehad van zijn maag en ingewanden. Hij is weer opgeknapt; ze proberen elkaar zo vaak mogelijk te zien. 's avonds eet hij zijn boterham bij Lies. lies pruttelt dan nog altijd wat op haar comfort (esbitstelletje); Siegfried kwam net binnen met hun gezamenlijk pakket…

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Scheinowitz, Nachmann, 14-3-26, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Scheinowitz, Nachmann, 14-3-26, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Nachmann Scheinowitz

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Goldsteen-Hoen, T.J Datum: 1944-07-10 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht dat Alfred herstellende is van een breuk en dat door verwisseling van barak een schrijfbeurt is vervallen. Geen reden voor ongerustheid.&nbsp;

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Goldsteen-Hoen, T.J Datum: 1944-07-10 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht dat Alfred herstellende is van een breuk en dat door verwisseling van barak een schrijfbeurt is vervallen. Geen reden voor ongerustheid.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad aan T.J. Goldsteen-Hoen vanuit Amsterdam

Van: Samson, R. Aan: Schol, J. Plaats: Utrecht Datum: 1942-03-30 Onderwerp: levering van een partij speelgoed voor de kinderen in het kamp. Met het verzoek het onder de kinderen te verdelen.

Van: Samson, R. Aan: Schol, J. Plaats: Utrecht Datum: 1942-03-30 Onderwerp: levering van een partij speelgoed voor de kinderen in het kamp. Met het verzoek het onder de kinderen te verdelen.

Brief van R. Samson aan kampcommandant J. Schol over de levering van speelgoed

Van: Huisman, G.K. Aan: Dijkstra, R., hoofdadministrateur. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-15 Onderwerp: rekening gezagstroepen/werkzaamheden gedetineerden.

Van: Huisman, G.K. Aan: Dijkstra, R., hoofdadministrateur. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-15 Onderwerp: rekening gezagstroepen/werkzaamheden gedetineerden.

Verzoek van G.K. Huisman aan hoofdadministrateur R. Dijkstra over het toezenden van rekeningen

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging fotostandaard 'Fota' + kostenberekening vervaardiging haarknipje met strikbevestiging 'Haknip'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging fotostandaard 'Fota' + kostenberekening vervaardiging haarknipje met strikbevestiging 'Haknip'.

Calculatie voor het vervaardigen van een fotostandaard en een haarknipje met strikbevestiging onder de naam 'Haknip'

Uittreksel uit het Persoonsbewijs Van: Meents, Levie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-03 Met pasfoto

Uittreksel uit het Persoonsbewijs Van: Meents, Levie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-03 Met pasfoto

EstellaJoachimsthal-de Paauw

Estella
Joachimsthal-de Paauw