In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Bruinhorst

Joseph Abrahams is met Convoi XX op 19-4-1943 vanuit kazerne Dossin naar Auschwitz gedeporteerd. Hij had de Nederlandse nationaliteit, was niet gehuwd en woonde sinds 1904 met regelmaat in Luik. Want hij had bijvoorbeeld ook al in Parijs gewoond rond 1911. Dat had waarschijnlijk met zijn beroep te maken, hij was handelsreiziger. Op 31 augustus 1950 is hij door de rechtbank doodverklaard: De rechtbank van eerste aanleg te Luik, hoofdstad van het arrondissement en de provincie met dezelfde naam acht de dood in Duitsland in negentienhonderddrieënveertig bewezen van Abrahams, Joseph, geboren 1 november 1882 te Arnhem, wonende te Luik, Rue de Loi 1. &nbsp;

Naziconcentratiekampen

Kamp Köningshütte

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-02-23 Onderwerp: overlijden van Jacob Isaäk Polak.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-02-23 Onderwerp: overlijden van Jacob Isaäk Polak.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Amsterdam betreft het overlijden van Helena Lam-Mulder Kanter

Gevangenissen

Huis van bewaring Arnhem

Grete Auerbach is in 1938 met haar moeder Olga Auerbach-Rothschild uit Keulen naar Den Haag vertrokken. Het ligt voor de hand dat ze gezien de dreigende situatie voor Joden uit hun geboorteland gevlucht zijn. In maart 1942 verhuizen moeder en dochter met het gezin Fürth naar de Meerweg in Bussum. Daar trouwt Grete op 22 juli 1942 met Manfred Fürth.&nbsp;

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-06 Onderwerp: uit de antwoorden blijkt dat haar dochter de verstuurde brieven niet ontvangt; waardoor Mathilda in elke brief het overlijden van haar man Nathan herhaald, &nbsp;en de reden geeft waarom ze zo lang gewacht heeft om haar dochter ervan op de hoogte te brengen…; over de familie…

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-06 Onderwerp: uit de antwoorden blijkt dat haar dochter de verstuurde brieven niet ontvangt; waardoor Mathilda in elke brief het overlijden van haar man Nathan herhaald, &nbsp;en de reden geeft waarom ze zo lang gewacht heeft om haar dochter ervan op de hoogte te brengen…; over de familie…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Ansichtkaart gericht aan Hanna woonachtig in het weeshuis barak 35

Het kindermeisje Luise Löwenfels trok zich na de Reichspogromnacht in 1938 terug in Geleen, maar werd in 1942 gearresteerd en via Westerbork gedeporteerd en vergast in het concentratiekamp Auschwitz. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

Van:&nbsp;Ans (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Van:&nbsp;Ans (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Kaart (kunst) van Ans aan Frederika van Duren vanuit Arnhem

De familie Samson Süskind verhuisde naar het Duitse Neuenhuis in 1880 na hun huwelijk en woonde in de huidige Veldhauser Straße. Samson Süskind had een schroothandel op de hoek van de Veldhauser Straße en de Morsstraße. Samuel Samson Süskind vluchtte op 14 juni 1939 naar Assen, maar keerde korte tijd later terug naar Neuenhaus en werd later gedeporteerd met andere Joden uit de omgeving.

Een Bonkaart

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling over verplichte inenting

Van: Raalte, van, J.B. Aan: H. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: schrijfdag, paasdagen, omstandigheden Op briefpapier kamp Westerbork

Van: Raalte, van, J.B. Aan: H. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: schrijfdag, paasdagen, omstandigheden Op briefpapier kamp Westerbork

Brief van J.B. van Raalte aan H. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans

Werkplaatsen kamp Westerbork

Horlogemakerij

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van de gebroeders v.d. Hof aan Staatsbosbeheer

Verzoek E. Boom-Jacobs bevindt zich thans in de Duitse afdeling van het Huis van Bewaring II. Verzoek om schoon wasgoed, zeep, tandpasta en tandenborstel op te sturen. Plaats: Amsterdam, Havenstraat 6 Datum: 1944-04-08

Verzoek E. Boom-Jacobs bevindt zich thans in de Duitse afdeling van het Huis van Bewaring II. Verzoek om schoon wasgoed, zeep, tandpasta en tandenborstel op te sturen. Plaats: Amsterdam, Havenstraat 6 Datum: 1944-04-08

BiancaSchey-Nothmann

Bianca
Schey-Nothmann