In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Het treinbord

Een jongen vereeuwigd in hout

Onze Max is een reuzelieve schat…”

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Van: Min. van Bin. Zaken&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-07-03&nbsp; Onderwerp: taakomschrijving voor de te benoemen directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Van: Min. van Bin. Zaken&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-07-03&nbsp; Onderwerp: taakomschrijving voor de te benoemen directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Taakomschrijving van het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor de te benoemen directeur

Bewaking kamp Westerbork

Binnenbewaking kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 19 oktober 1942 - Auschwitz

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 85

Alfred Fredi Fredy Julius Berger was in januari 1939 vanuit Hamborn gevlucht en werd in Ruinen in het Noorderhuis ondergebracht. &nbsp;Hij verbleef daarna in vluchtelingenkampen in Gouda en Amsterdam, om uiteindelijk in juni 1940 te worden overgebracht naar het vluchtelingenkamp Westerbork. Van daaruit ging hij in februari 1941 terug naar zijn vroegere woonplaats Hamborn, naar zijn ouders. Hij is op 22 april 1942 vanuit Duisburg naar het getto van Izbica gedeporteerd, samen met zijn ouders. Dit was een doorvoerkamp, van waaruit joden werden gedeporteerd naar Belzec en Sobibor. &nbsp;

Van: Simmeren, (S) Zoesman, Simmeren, Hartog Aan: familie Datum: 1942-10-19 (maandagmorgen) Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de pannenkoeken waren fijn. De schrijver zal een portie brengen naar zijn vrouw en dochter Martha. Gisteren mocht hij niet in de barak van zijn vrouw komen. De barak was afgezet door de marechaussee. Het ging om transportbarakken, die daags ervoren niet bezocht mochten worden. De week ervoren was ook zo'n situatie. Dank voor de scheerkwast. De meeste Groningers zijn al vertrokken. Van zijn directe familie is iedereen er nog. Maar voor hoe lang nog? Bij de schrijver ligt iemand die met een niet-Joodse is getrouwd, 53 jaar oud met kinderen en per ongeluk via een Joods werkkamp doorgestuurd. Hij is al 20 dagen in kamp Westerbork. Hij heeft nog geen vrijstelling gekregen. Volgens de berichten hoeft de schrijver niet op transport zolang zijn vrouw nog ziek is….

Van: Simmeren, (S) Zoesman, Simmeren, Hartog Aan: familie Datum: 1942-10-19 (maandagmorgen) Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de pannenkoeken waren fijn. De schrijver zal een portie brengen naar zijn vrouw en dochter Martha. Gisteren mocht hij niet in de barak van zijn vrouw komen. De barak was afgezet door de marechaussee. Het ging om transportbarakken, die daags ervoren niet bezocht mochten worden. De week ervoren was ook zo'n situatie. Dank voor de scheerkwast. De meeste Groningers zijn al vertrokken. Van zijn directe familie is iedereen er nog. Maar voor hoe lang nog? Bij de schrijver ligt iemand die met een niet-Joodse is getrouwd, 53 jaar oud met kinderen en per ongeluk via een Joods werkkamp doorgestuurd. Hij is al 20 dagen in kamp Westerbork. Hij heeft nog geen vrijstelling gekregen. Volgens de berichten hoeft de schrijver niet op transport zolang zijn vrouw nog ziek is….

JohanneBlogg-Moses

Johanne
Blogg-Moses