In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Repatriëring Molukkers

Aankomst Molukse militairen in Nederland

Van: Mendes da Costa Aan: Bijleveld, Carla Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02 Onderwerp: 'Zoeven weggehaald! Nu gaan we door…

Van: Mendes da Costa Aan: Bijleveld, Carla Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02 Onderwerp: 'Zoeven weggehaald! Nu gaan we door…

Briefkaart van Ellen da Silva aan Carla Bijleveld vanuit Amsterdam

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Brief van de familie P. vanuit Amsterdam

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-13 Onderwerp: woelige dagen door het hele land…

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-13 Onderwerp: woelige dagen door het hele land…

Brief van vader aan Co en Piet vanuit Amsterdam

Van: organisatie kamp Westerbork Aan: Zondervan, Maurits Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerk: werkzaam bij de Ordedienst in het kamp; ingezet als ziekendrager in Amsterdam, ter beschikking gesteld aan de Zentralstelle in Amsterdam voor het dragen van zieken die naar kamp Westerbork gedeporteerd zullen worden.

Van: organisatie kamp Westerbork Aan: Zondervan, Maurits Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerk: werkzaam bij de Ordedienst in het kamp; ingezet als ziekendrager in Amsterdam, ter beschikking gesteld aan de Zentralstelle in Amsterdam voor het dragen van zieken die naar kamp Westerbork gedeporteerd zullen worden.

Legitimatiebewijs van Maurits Zondervan in kamp Westerbork

Van: (Humberg), Margot Aan: Breijer, Coby Plaats: Henxel (Winterswijk) Datum: 1943-07 Onderwerp: over de dreiging van opgepakt worden, gemengd-gehuwden, razzia's&nbsp; Bijz.: op de enveloppe (7851-1) staat bij de afzender 'vertrokken naar Westerbork, net opgehaald door de politie'

Van: (Humberg), Margot Aan: Breijer, Coby Plaats: Henxel (Winterswijk) Datum: 1943-07 Onderwerp: over de dreiging van opgepakt worden, gemengd-gehuwden, razzia's&nbsp; Bijz.: op de enveloppe (7851-1) staat bij de afzender 'vertrokken naar Westerbork, net opgehaald door de politie'

Brief van Margot Humberg aan Coby Breijer vanuit Winterswijk

Van: Drilsma, Roosje Aan: lieve Fiek Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden, moeder en tante naar Westerbork gestuurd; zelf klaar maken voor vertrek naar Westerbork; pogingen om moeder uit Westerbork te krijgen; verzoek om klompen

Van: Drilsma, Roosje Aan: lieve Fiek Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden, moeder en tante naar Westerbork gestuurd; zelf klaar maken voor vertrek naar Westerbork; pogingen om moeder uit Westerbork te krijgen; verzoek om klompen

Brief van Roosje Drilsma aan Fiek vanuit Amsterdam

Van: &nbsp;Jannie en Ies Blog Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03 Onderwerp: blij met de bonnen; poging om ouders thuis op te pakken, jonge kerels, waren vergeten ouders mee te nemen toen ze al de meisjes thuis zagen. Ze zijn ondertussen al een paar keer op visite geweest en de ouders zijn dus nog steeds thuis…

Van: &nbsp;Jannie en Ies Blog Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03 Onderwerp: blij met de bonnen; poging om ouders thuis op te pakken, jonge kerels, waren vergeten ouders mee te nemen toen ze al de meisjes thuis zagen. Ze zijn ondertussen al een paar keer op visite geweest en de ouders zijn dus nog steeds thuis…

Brief van Ies Blog aan de familie Veer

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-06 Onderwerp: Onzekerheid over moeder en Henny; nu ook razzia's in de buurt; vader heeft een dubbele Sper; eindelijk geen leven meer, vrijwillig meegaan heeft geen zin, omdat ze toch worden gescheiden. En als hij ook weg is, kan hij niets meer doen; ‘ook mijn tijd zal komen’…

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-06 Onderwerp: Onzekerheid over moeder en Henny; nu ook razzia's in de buurt; vader heeft een dubbele Sper; eindelijk geen leven meer, vrijwillig meegaan heeft geen zin, omdat ze toch worden gescheiden. En als hij ook weg is, kan hij niets meer doen; ‘ook mijn tijd zal komen’…

Van: Groot, Marie Aan: Wieger Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: oppakken van Saar Mouw tijdens een grote razzia, de hele buurt was afgezet, er was geen kans om er aan te ontkomen. Ze zou bij Marie op bezoek komen, maar dat kon dus niet. Ze heeft nog een briefje kunnen schrijven; of Wieger de fiets van Saar zou willen toezenden; alles is zo wat weg, tot de Joodse Raad aan toe…; denk er aan dat Freddie 10 juli jarig is…

Van: Groot, Marie Aan: Wieger Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: oppakken van Saar Mouw tijdens een grote razzia, de hele buurt was afgezet, er was geen kans om er aan te ontkomen. Ze zou bij Marie op bezoek komen, maar dat kon dus niet. Ze heeft nog een briefje kunnen schrijven; of Wieger de fiets van Saar zou willen toezenden; alles is zo wat weg, tot de Joodse Raad aan toe…; denk er aan dat Freddie 10 juli jarig is…

AntonieMenco

Antonie
Menco