In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Huisman-Lees, E. (geschreven door Emanuel) Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-12-30 Onderwerp: schrijfdag; Loesje (Louise) probeert al te lopen, het is een kind om op te vreten…. Ze heeft waterpokken gehad, is weer een pond aangekomen; Jetty en Elly zijn schatten…, en Liesje (de moeder) is vanouds de hele dag bezig; geef de groeten aan de bekenden uit de buurt; het giet op het moment van schrijven (woensdagavond); de schrijfster werkt de hele dag, ze vindt het prettig en ze slaapt als een roos; ze zijn zuinig op alles wat is toegestuurd door de familie Brandel… &nbsp;

Van: Huisman-Lees, E. (geschreven door Emanuel) Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-12-30 Onderwerp: schrijfdag; Loesje (Louise) probeert al te lopen, het is een kind om op te vreten…. Ze heeft waterpokken gehad, is weer een pond aangekomen; Jetty en Elly zijn schatten…, en Liesje (de moeder) is vanouds de hele dag bezig; geef de groeten aan de bekenden uit de buurt; het giet op het moment van schrijven (woensdagavond); de schrijfster werkt de hele dag, ze vindt het prettig en ze slaapt als een roos; ze zijn zuinig op alles wat is toegestuurd door de familie Brandel… &nbsp;

Brief van E. Huisman-Lees aan de familie Brandel vanuit kamp Westerbork

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-10-07 Onderwerp: pakketjes, goede zorgen; met alle drie kinderen is het fijn; Liesje heeft het druk met de verzorging van de kinderen; de twee oudsten gaan naar school…; pakketten tot 2 kilo…

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-10-07 Onderwerp: pakketjes, goede zorgen; met alle drie kinderen is het fijn; Liesje heeft het druk met de verzorging van de kinderen; de twee oudsten gaan naar school…; pakketten tot 2 kilo…

Briefkaart van Emanuel Huisman aan de familie Brandel

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeente Holten

Joodse gemeente Balkbrug

Joodse gemeente Bathmen

Joodse gemeente Almelo

Joodse gemeente Dalfsen

Joodse gemeente Borne

Joodse gemeente Blokzijl

Joodse gemeente Goor

Joodse gemeente Enter

Joodse gemeente Enschede

Joodse gemeente Diepenheim

Joodse gemeente Deventer

Joodse gemeente Denekamp

Joodse gemeente Delden

Joodse gemeente Dedemsvaart

Joodse gemeente Haaksbergen

Joodse gemeente Gramsbergen

Joodse gemeente Hardenberg

Joodse gemeente Nieuwleusen

Joodse gemeente Markelo

Joodse gemeente Losser

Joodse gemeente Lonneker

Joodse gemeente Kampen

Joodse gemeente Hellendoorn

Joodse gemeente Hasselt

Joodse gemeente Nijverdal

Joodse gemeente Steenwijk

Joodse gemeente Staphorst

Joodse gemeente Rijssen

Joodse gemeente Raalte

Joodse gemeente Ootmarsum

Joodse gemeente Ommen

Joodse gemeente Oldenzaal

Joodse gemeente Wierden

Joodse gemeente Vriezenveen

Joodse gemeente Vollenhove

Joodse gemeente Zwolle

Joodse gemeente Zwartsluis

Joodse gemeente Wijhe

Calendarium kamp Westerbork

1965

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 30

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-20 Onderwerp: de schrijver is werkzaam in Port Natal (Assen); ontvangst van verschillende pakketten; bij ieder pakket huilt liesje; twee bekenden zijn in kamp Westerbork terecht gekomen als strafgeval; ook vele kennissen…

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-20 Onderwerp: de schrijver is werkzaam in Port Natal (Assen); ontvangst van verschillende pakketten; bij ieder pakket huilt liesje; twee bekenden zijn in kamp Westerbork terecht gekomen als strafgeval; ook vele kennissen…

Briefkaart van Emanuel Huisman aan de familie Brandel vanuit Assen (Port Natal)

LisetteLamon

Lisette
Lamon