We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Collage.&nbsp; Collage uit een fotocompositie/tekeningen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-04-11.&nbsp; Betreft een fotocompositie/karikatuur van het huwelijk van Dienstleider Dr. Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs.&nbsp; Afgebeeld medewerkers van de Antragstelle en de Registrator die het echtpaar toezingen en de slip van de bruid dragen.&nbsp; Het geheel is gemaakt door Breslauer, Jordan (fotografie) en Kok (tekeningen).

Collage.&nbsp; Collage uit een fotocompositie/tekeningen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-04-11.&nbsp; Betreft een fotocompositie/karikatuur van het huwelijk van Dienstleider Dr. Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs.&nbsp; Afgebeeld medewerkers van de Antragstelle en de Registrator die het echtpaar toezingen en de slip van de bruid dragen.&nbsp; Het geheel is gemaakt door Breslauer, Jordan (fotografie) en Kok (tekeningen).

Karikatuur van het huwelijk van dienstleider Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959-06-29 Onderwerp: naam getroffene is Willem Alexander van Dam.

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959-06-29 Onderwerp: naam getroffene is Willem Alexander van Dam.

Verklaring van erfrecht in verband met aangifte huisraadschade

Van: de Joodse Mulo Aan: de heer en mevrouw Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verklaring dat Helene Egger leerling is op de Joodse Mulo. &nbsp;

Van: de Joodse Mulo Aan: de heer en mevrouw Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verklaring dat Helene Egger leerling is op de Joodse Mulo. &nbsp;

Brief van de Joodse Mulo aan het echtpaar Meijer

Oproep voor Johanna Hedeman-Dormits in Theresienstadt om zich, in verband met haar indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag uiterlijk om 23.00 uur met bagage te melden op de verzamelplaats.

Oproep voor transport naar Zwitserland van Johanna Hedeman-Dormits

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: afd. Buitendienst Plaats: Heemstede Datum: 1945-08-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11377 inzake materiaalhuur: spoor, wissels, railbuiger, een dommekracht, kiepwagens, dwarsliggers…

Van: Tolk&amp;Co., Handelsonderneming Aan: afd. Buitendienst Plaats: Heemstede Datum: 1945-08-01 Onderwerp: verzamelrekening nr. 11377 inzake materiaalhuur: spoor, wissels, railbuiger, een dommekracht, kiepwagens, dwarsliggers…

Rekening van Tolk&Co in verband met huur van spoorwegmaterieel aan de afdeling Buitendienst van het Interneringskamp Westerbork

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Brief van Herman Slier aan allen vanuit kamp Westerbork

Tegel De tegel is gemaakt door Aaron van Hoorn (1922) in het Joodse werkkamp Ybenheer. Op de tegel een afbeelding van barakken in kamp Ybenheer.

Tegel De tegel is gemaakt door Aaron van Hoorn (1922) in het Joodse werkkamp Ybenheer. Op de tegel een afbeelding van barakken in kamp Ybenheer.

Een beschilderde tegel uit het Joodse werkkamp Ybenheer

Speelgoed Eendje gemaakt in de speelgoedmakerij van kamp Westerbork &nbsp;

Speelgoed Eendje gemaakt in de speelgoedmakerij van kamp Westerbork &nbsp;

Houten eendje gemaakt in kamp Westerbork

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden van Alfred Lam.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden van Alfred Lam.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Amsterdam betreft het overlijden van Alfred Lam

Van: Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-08 Onderwerp: rekening voor weidegeld voor 1 schaap.

Van: Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-08 Onderwerp: rekening voor weidegeld voor 1 schaap.

Rekening van Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging aan J.G. Buijvoets

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging schoudertas 'Sota'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging schoudertas 'Sota'.

Calculatie voor het vervaardigen van een schoudertas in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Sota'

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk.

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk.

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk

Van: van Blokland, J.W., advocaat Aan: Buijvoets, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-05 Onderwerp: gelukwensen met bevordering van luitenant Buijvoets tot kapitein. Volgens de schrijver een van de weinige bevorderingen bij het Militair Gezag op basis van prestatie. Hij was op weg naar kamp Westerbork om een toast op de bevordering uit te brengen, maar autopech verhinderde zijn aanwezigheid. Hij moest weer terug naar het Parkhotel in Assen.

Van: van Blokland, J.W., advocaat Aan: Buijvoets, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-05 Onderwerp: gelukwensen met bevordering van luitenant Buijvoets tot kapitein. Volgens de schrijver een van de weinige bevorderingen bij het Militair Gezag op basis van prestatie. Hij was op weg naar kamp Westerbork om een toast op de bevordering uit te brengen, maar autopech verhinderde zijn aanwezigheid. Hij moest weer terug naar het Parkhotel in Assen.

Brief van J. W. van Blokland aan de familie Buijvoets vanuit Amsterdam

Van: Hans (barend Schijveschuurder) Aan: Lieve schat (Tilly Schijveschuurder-Wessel) Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: omstandigheden, vraag om vrijlating te regelen en vraag om te schrijven. Barend heeft hulp gevraagd aan iemand van de Binnenlandse Strijdkrachten voor het mogen verlaten van het kamp. Een kampgenoot is naar Heerenveen geweest. Hij heeft het adres van Barends' zoontje Freddy niet kunnen vinden. Een dominee heeft in een lokale krant een advertentie geplaatst. Hij verwacht eerst naar Epe te gaan en dan weer naar zijn oude woonplaats Amsterdam, waar hij ooit als gemeenteambtenaar werkzaam is geweest.

Van: Hans (barend Schijveschuurder) Aan: Lieve schat (Tilly Schijveschuurder-Wessel) Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: omstandigheden, vraag om vrijlating te regelen en vraag om te schrijven. Barend heeft hulp gevraagd aan iemand van de Binnenlandse Strijdkrachten voor het mogen verlaten van het kamp. Een kampgenoot is naar Heerenveen geweest. Hij heeft het adres van Barends' zoontje Freddy niet kunnen vinden. Een dominee heeft in een lokale krant een advertentie geplaatst. Hij verwacht eerst naar Epe te gaan en dan weer naar zijn oude woonplaats Amsterdam, waar hij ooit als gemeenteambtenaar werkzaam is geweest.

Brief van Barend Schijveschuurder aan Tilly Schijveschuurder-Wessel vanuit kamp Westerbork

Van: Hans (Barend Schijveschuurder) Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-26 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork, omstandigheden, voorwaarden om het kamp te mogen verlaten, Security Service Om half vijf op 12 april met groot gejuich en enthousiasme door ongeveer 1000 Joden door de Canadezen bevrijd. De Duitse bezetter had de dag ervoor het kamp verlaten. Wanneer Barend het kamp mag verlaten is onduidelijk. Het hangt volgens hem af van transportmogelijkheden en de komst van de Security Service (ondervraging)en een verklaring van politieke betrouwbaarheid. Hij vraagt aan Tilly of ze al iets van hun zoon Freddy heeft gehoord. Hij zal ondertussen al praten. Barend schrijft over zijn arrestatie, verhoor een aankomst in kamp Westerbork.&nbsp;Verblijf op een zaal in barak 21. Op het moment van schrijven is hij op een kamer terecht gekomen in barak 43. Gegevens van Freddy doorgestuurd naar Herenveen. In Westerbork heeft Barend de mens leren kennen. De mensen leren niets. Een hoop idealen die hij en zijn vrouw hadden moeten zij heroverwegen… De brief is gedeeltelijk geschreven op een pakketpost formulier van het kamp, waarop mogelijk binnenkomende pakketten werden ingeschreven. &nbsp;

Van: Hans (Barend Schijveschuurder) Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-26 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork, omstandigheden, voorwaarden om het kamp te mogen verlaten, Security Service Om half vijf op 12 april met groot gejuich en enthousiasme door ongeveer 1000 Joden door de Canadezen bevrijd. De Duitse bezetter had de dag ervoor het kamp verlaten. Wanneer Barend het kamp mag verlaten is onduidelijk. Het hangt volgens hem af van transportmogelijkheden en de komst van de Security Service (ondervraging)en een verklaring van politieke betrouwbaarheid. Hij vraagt aan Tilly of ze al iets van hun zoon Freddy heeft gehoord. Hij zal ondertussen al praten. Barend schrijft over zijn arrestatie, verhoor een aankomst in kamp Westerbork.&nbsp;Verblijf op een zaal in barak 21. Op het moment van schrijven is hij op een kamer terecht gekomen in barak 43. Gegevens van Freddy doorgestuurd naar Herenveen. In Westerbork heeft Barend de mens leren kennen. De mensen leren niets. Een hoop idealen die hij en zijn vrouw hadden moeten zij heroverwegen… De brief is gedeeltelijk geschreven op een pakketpost formulier van het kamp, waarop mogelijk binnenkomende pakketten werden ingeschreven. &nbsp;

Rudolf Hermande Jong

Rudolf Herman
de Jong