In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Brief van de Inspectie der Domeinen aan de Houtvester Assen

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Executies

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 53

Naziconcentratiekampen

Kamp Golleschau

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-22 Onderwerp: Bram vraagt of zijn moeder deze brief aan Trees wil doorsturen. Hij schrijft dat er jonge mensen vanuit Westerbork naar Vught vertrekken. Bram blijft liever in Westerbork, hoe graag hij Trees ook wil zien. Bram hoopt dat Trees niet naar Westerbork komt, want het is heel moeilijk hier te blijven, ondanks certificaten.&nbsp;

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-22 Onderwerp: Bram vraagt of zijn moeder deze brief aan Trees wil doorsturen. Hij schrijft dat er jonge mensen vanuit Westerbork naar Vught vertrekken. Bram blijft liever in Westerbork, hoe graag hij Trees ook wil zien. Bram hoopt dat Trees niet naar Westerbork komt, want het is heel moeilijk hier te blijven, ondanks certificaten.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Paars-blauw serie AA No. 9725

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Paars-blauw serie AA No. 9725

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Dienstwoningen. Dienstwoningen van het interneringskamp. Interneringskamp Westerbork, 1945. Huis nr. 7.

Dienstwoningen. Dienstwoningen van het interneringskamp. Interneringskamp Westerbork, 1945. Huis nr. 7.

Foto van een dienstwoning in het Interneringskamp Westerbork

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gmelig Meiling (sociale- en geestelijke &nbsp;verzorging)

Personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gmelig Meiling (sociale- en geestelijke &nbsp;verzorging)

Foto van Gmelig Meiling hoofd van de Sociale-en Geestelijke verzorging in het Interneringskamp

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het aardappelrooien.&nbsp; &nbsp;

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het aardappelrooien.&nbsp; &nbsp;

Kampgevangenen aan het aardappelrooien

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

Bewijs van ontslag uit kamp Westerbork voor Inge Gassmann-Baumann

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef met het verzoek een pakket te sturen

Bewijs van Aanmelding Joodsche Raad voor Amsterdam. Van: Magnus, Simon Afgegeven op 27 maart 1941.

Bewijs van Aanmelding Joodsche Raad voor Amsterdam. Van: Magnus, Simon Afgegeven op 27 maart 1941.

Bewijs van aanmelding dat Simon Magnus van Joodse bloede is.

Verslag (hoofdpunten) van de reis terug naar Nederland. Het vertrek uit Theresienstadt was op 12 juni om 8 uur 's morgens…

Verslag (hoofdpunten) van de reis terug naar Nederland. Het vertrek uit Theresienstadt was op 12 juni om 8 uur 's morgens…

Verslag van de reis terug naar Nederland vanuit Theresienstadt

1939

Oktober 1939

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto van A. Pisk, dienstleider van de OD.&nbsp; Op de rug gezien personen van de kampbrandweerploeg, daarachter de garage van de brandweer, barak 31.&nbsp; Tekst: 'het resultaat is gunstig &nbsp;

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto van A. Pisk, dienstleider van de OD.&nbsp; Op de rug gezien personen van de kampbrandweerploeg, daarachter de garage van de brandweer, barak 31.&nbsp; Tekst: 'het resultaat is gunstig &nbsp;

Arthur Pisk, de dienstleider van de Joodse Ordedienst en de brandweer

Aan: Lampie, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02 Onderwerp: uitwisselingstransport naar Zwitserland dat op 5 februari 1945 zal plaatsvinden. Verzocht wordt zich de dag ervoor te verzamelen met bagage.

Aan: Lampie, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02 Onderwerp: uitwisselingstransport naar Zwitserland dat op 5 februari 1945 zal plaatsvinden. Verzocht wordt zich de dag ervoor te verzamelen met bagage.

MarieHauer-Hertz

Marie
Hauer-Hertz