In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-24 Onderwerp: overlijden Keetje de Vries.

Van: de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-24 Onderwerp: overlijden Keetje de Vries.

Brief van de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters betreffende het lot van Keetje de Vries

Van: Simons, D. Aan: Medema, Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-16 Onderwerp: bericht over opgepakt familielid. Deze zit nog op het politiebureau in Winschoten. David kan nu nog niets voor hem doen. De stamkaarten van de twee meisjes die in Bourtange waren achtergebleven kunnen worden verbrand. anders hadden zij de kaarten in kamp Westerbork moeten &nbsp;inleveren.

Van: Simons, D. Aan: Medema, Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-16 Onderwerp: bericht over opgepakt familielid. Deze zit nog op het politiebureau in Winschoten. David kan nu nog niets voor hem doen. De stamkaarten van de twee meisjes die in Bourtange waren achtergebleven kunnen worden verbrand. anders hadden zij de kaarten in kamp Westerbork moeten &nbsp;inleveren.

Brief van David Simons aan Mej. Medema vanuit Amsterdam

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 24 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 23 maart 1943 - Sobibor

Transport 3 september 1944 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 4 september 1944 - Theresienstadt

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Transport 19 mei 1944 - Auschwitz

Transport 15 maart 1944 - Bergen-Belsen

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 15 juli 1942 - Auschwitz

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Buchenwald

Transport 16 juli 1942 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 29 januari 1943 - Auschwitz

Transport 21 juli 1942 - Auschwitz

Transport 30 maart 1943 - Sobibor

Transport 1 februari 1944 - Buchenwald

Transport 2 maart 1943 - Sobibor

Transport 19 mei 1944 - Bergen-Belsen

Transport 11 mei 1943 - Sobibor

Transport 3 juni 1944 - Auschwitz

Transport 31 juli 1944 - Theresienstadt

Transport 31 juli 1944 - Bergen-Belsen

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Transport 3 maart 1944 - Auschwitz

Transporten naar Auschwitz

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Informatiepakket voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag.

Transport 10 augustus 1942 - Auschwitz

Berechting oorlogsmisdadigers

Gemmeker-proces

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Bewijs van geboorte van David Simmeren

Van: Aan: familie Snel Plaats: Haarlem Datum: 1942-08-25 Onderwerp: familie Spetter is vanuit kamp Westerbork op transport gesteld. Doorgeven van afscheidsgroeten.

Van: Aan: familie Snel Plaats: Haarlem Datum: 1942-08-25 Onderwerp: familie Spetter is vanuit kamp Westerbork op transport gesteld. Doorgeven van afscheidsgroeten.

Briefkaart met bericht betreffende de deportatie van de familie Spetter vanuit Haarlem

Van: Theresienstadt, Ghetto, Gesundheitswesen Aan: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Onderwerp: inentingskaart Datum: 1944-1945

Van: Theresienstadt, Ghetto, Gesundheitswesen Aan: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Onderwerp: inentingskaart Datum: 1944-1945

Bewijs van inentingen in Theresienstadt van Simon Magnus

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-12-18 Onderwerp: Levy is gezond; de 23ste moet hij weer naar de dokter voor controle; spreken gaat beter; hoe gaat het met zijn gezin, overal is gebrek; als zijn vrouw de brief ontvangt zijn de kerstdagen voorbij, waarschijnlijk ook het nieuwe jaar; Levy hoopt spoedig op een bericht en een portret van zijn vrouw…

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-12-18 Onderwerp: Levy is gezond; de 23ste moet hij weer naar de dokter voor controle; spreken gaat beter; hoe gaat het met zijn gezin, overal is gebrek; als zijn vrouw de brief ontvangt zijn de kerstdagen voorbij, waarschijnlijk ook het nieuwe jaar; Levy hoopt spoedig op een bericht en een portret van zijn vrouw…

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw en kinderen vanuit kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Dornhau

Foto van Carolina de Winter

Breslauer, W.R. Speelgoedfabriek.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Rita Clara Bosman is in de speelgoed-industriebarak aan het elektrisch figuurzagen.&nbsp;

Breslauer, W.R. Speelgoedfabriek.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Rita Clara Bosman is in de speelgoed-industriebarak aan het elektrisch figuurzagen.&nbsp;

Rita Clara Bosman aan het figuurzagen in de speelgoedmakerij

Van: Munz, Leo Josef Aan: Büks' Helene Plaats: Wenen Datum: 1933-12-31 Onderwerp: dienstverband

Van: Munz, Leo Josef Aan: Büks' Helene Plaats: Wenen Datum: 1933-12-31 Onderwerp: dienstverband

Getuigschrift van dr. Leo Josef Munz over het dienstverband van Helene Büks

Aufenthaltsbewilligung Zentralstelle fur judische Auswanderung Datum: 1943-10-18 Plaats: Amsterdam Suzanna de Haan ontvangt een vergunning om zich tot nader order in Amsterdam vrij te kunnen bewegen. Bijz.: Ondertekend (stempel) door Aus der Funten.

Aufenthaltsbewilligung Zentralstelle fur judische Auswanderung Datum: 1943-10-18 Plaats: Amsterdam Suzanna de Haan ontvangt een vergunning om zich tot nader order in Amsterdam vrij te kunnen bewegen. Bijz.: Ondertekend (stempel) door Aus der Funten.

MozesGompertz

Mozes
Gompertz