In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek, barak 62 Zij wordt verzocht om op 31-05-1943 om 14.30 uur naar de heer Molhuysen, Verwaltung II te komen. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-31

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek, barak 62 Zij wordt verzocht om op 31-05-1943 om 14.30 uur naar de heer Molhuysen, Verwaltung II te komen. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-31

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek

Bewijs van aanmelding, in verband met de aanmeldingsplicht van personen van geheel of gedeeltelijk joods bloed, op naam van Lena Nijstad en afgegeven in Amsterdam, 8 apr. 1941.

Bewijs van aanmelding van Lena Nijstad

Van: Burgemeester en Wethouders van Westerbork.&nbsp; Datum: 1939-11-27&nbsp; Kennisgeven van verzoek tot oprichting van een benzine-installatie met ondergronds reservoir en bovengrondse aftapinrichting bij het Vluchtelingenkamp.

Van: Burgemeester en Wethouders van Westerbork.&nbsp; Datum: 1939-11-27&nbsp; Kennisgeven van verzoek tot oprichting van een benzine-installatie met ondergronds reservoir en bovengrondse aftapinrichting bij het Vluchtelingenkamp.

Verklaring van Burgemeester en Wethouders van Westerbork kennisgeven van een verzoek

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de Vries, Anne, plaatselijke commandant der B.S. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-17 Onderwerp: vervanging van de geallieerde wacht. Anne de Vries was verzetsman en bekend als schrijver van Bartje en de kroniek van kamp Westerbork.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de Vries, Anne, plaatselijke commandant der B.S. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-17 Onderwerp: vervanging van de geallieerde wacht. Anne de Vries was verzetsman en bekend als schrijver van Bartje en de kroniek van kamp Westerbork.

Verzoek van J.G. Buijvoets aan Anne de Vries voor vervanging van de geallieerde wacht

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Briefkaart van Annie Gerzon aan M. Ras (Batavier) vanuit kamp Westerbork

Wasbak met kranen in een grote woonbarak. Foto van een tekening&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01

Wasbak met kranen in een grote woonbarak. Foto van een tekening&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01

Wasbak in kamp Westerbork in een grote woonbarak

Sonder-Ausweis Van: Mannheim, Eddy Geboren 1929-05-21 Baraknummer: 47 DB1 Plaats: Westerbork, kamp Eddy Mannheim is gerechtigd het kamp te verlaten om in de Lagerkommandantur, het Heidelager en de kampboerderij werkzaamheden te verrichten.

Sonder-Ausweis Van: Mannheim, Eddy Geboren 1929-05-21 Baraknummer: 47 DB1 Plaats: Westerbork, kamp Eddy Mannheim is gerechtigd het kamp te verlaten om in de Lagerkommandantur, het Heidelager en de kampboerderij werkzaamheden te verrichten.

Sonderausweis van Eddy Mannheim

Terug uit Auschwitz. Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945.&nbsp; 'Muselmänner' in Theresienstad.

Terug uit Auschwitz. Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945.&nbsp; 'Muselmänner' in Theresienstad.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het in de aarde zetten van plantjes in de kas.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het in de aarde zetten van plantjes in de kas.

Debora HannaFrenkel

Debora Hanna
Frenkel