In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-14 Onderwerp: verschillende brieven ontvangen; Jules zijn wond doet zeer van het liggen. Volgens de dokter kan het nog wel even duren voordat het genezen is, omdat zijn bloedsomloop niet normaal is; Lies is bang dat ze zonder Jules weg moet gaan; over pakketjes en brieven die binnenkomen en wat er nodig is; lies heeft last van een dik been. een arts heeft haar in haar barak bezocht. Ze kreeg twee dagen rust voorgeschreven en moest naar een voetspecialist en masseur. Ze had te veel gestaan. Ze kreeg steunzolen voorgeschreven; Lies zal spullen meegeven aan iemand die uit het kamp komt. Het gaat om een directoire van haar moeder, voor het geval ze zelf op reis moet gaan; graag voor Jules een drinkbeker met een tuitje; Lies heeft gezellige tafelgenoten, die elkaar over en weer trakteren; iedereen geniet van elkaars pakjes, bij Jules gaat het net zo…

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-14 Onderwerp: verschillende brieven ontvangen; Jules zijn wond doet zeer van het liggen. Volgens de dokter kan het nog wel even duren voordat het genezen is, omdat zijn bloedsomloop niet normaal is; Lies is bang dat ze zonder Jules weg moet gaan; over pakketjes en brieven die binnenkomen en wat er nodig is; lies heeft last van een dik been. een arts heeft haar in haar barak bezocht. Ze kreeg twee dagen rust voorgeschreven en moest naar een voetspecialist en masseur. Ze had te veel gestaan. Ze kreeg steunzolen voorgeschreven; Lies zal spullen meegeven aan iemand die uit het kamp komt. Het gaat om een directoire van haar moeder, voor het geval ze zelf op reis moet gaan; graag voor Jules een drinkbeker met een tuitje; Lies heeft gezellige tafelgenoten, die elkaar over en weer trakteren; iedereen geniet van elkaars pakjes, bij Jules gaat het net zo…

Brief van Lies aan familie en vrienden vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 23 januari 1943 - Auschwitz

Transport 18 januari 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1943 - Auschwitz

Transport 17 maart 1943 - Sobibor

Transport 10 maart 1943 - Sobibor

Transport 16 februari 1943 - Auschwitz

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Transport 29 januari 1943 - Auschwitz

Transport 30 maart 1943 - Sobibor

Transport 2 maart 1943 - Sobibor

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transport 23 maart 1943 - Sobibor

Transport 11 mei 1943 - Sobibor

Transport 4 mei 1943 - Sobibor

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Transport 20 april 1943 - Sobibor

Transport 13 april 1943 - Sobibor

Transport 6 april 1943 - Sobibor

Transport 14 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 10 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 7 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 3 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 31 juli 1942 - Auschwitz

Transport 27 juli 1942 - Auschwitz

Transport 24 juli 1942 - Auschwitz

Transport 3 januari 1945 - Libenau

Transport 5 april 1944 - Ravensbrück

Transport 28 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 21 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 17 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 25 september 1942 - Auschwitz

Transporten naar Auschwitz

Fritz Rosenbaum, een koopmanszoon uit Witten an der Ruhr, trok zich in 1939 terug in het opleidingscentrum in Vlodrop in Nederland en vervolgens in het klooster Woerden ten westen van Utrecht. Na de pastorale brief van de bisschoppen werd hij vanuit Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz gedeporteerd. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

Disclaimer

RobertFrank

Robert
Frank